دانلود کتاب از طهران تا عکا : بابیان و بهائیان در اسناد دوران قاجار اثر عباس ام‍ان‍ت‌, ف‍ري‍دون‌ وه‍م‍ن‌

دوران قاجاریه (۱۹۲۵-۱۷۸۶) را باید از چند نظر یکی از مهمترین ادوار تاریخ ایران بشمار آورد. این دوران مصادف بود با گسترش روزافزون استعمار در دنیا که ایران را نیز به خاطر موقعیت خاص جغرافیایی و سیاسی خود عرصه ی رقابتها و دخالتهای شدید دو قدرت بزرگ جهانی انگلیس و روسیه تزاری ساخت. وضع سیاسی و اقتصادی ایران که پس از دو شکست اسف بار از روسیه و از دست رفتن قفقاز (۱۳-۱۸۰۴ و ۲۸-۱۸۲۶) متزلزل و نابسامان بود با این دخالت ها بیش از پیش دستخوش بی ثباتی شد و عوامل دیگری نیز این به این نابسامانی ها دامن زد.

در زمینه ی اقتصادی ایران با هجوم تولیدکنندگان غربی که برای فروش کالاهای خود در پی بازارهای تازه ای بودند روبرو بود و با گسترش فعالیت آنان در ایران کسادی و تعطیلی صنایع بومی و بحرانهای اقتصادی اوج می گرفت. فساد دستگاه دولتی قاجار و اقتدار فراوان نیروهای مذهبی همراه با دخالت ایشان در امور کشور عامل دیگری در آشفتگی و نابسامانی اوضاع ایران در زمان قاجاریه بشمار می رفت. در همان حال نهضت های لجل دخواهی که خواستار تحولات فرهنگی و اجتماعی عمیق در کشور بودند سر بر می آورد.

وضع کشور در این دوران از برخی جهات بی شباهت به کشورهای همسایه مثل عثمانی و یا مصر نبود، اما ایران از ویژگیهای خاصی برخوردار بود که آن را از بسیاری جهات از همسایگان خود متمایز می ساخت. شاخصه ی جامعه ی ایران وضع استثنایی و پیچیدگی ساختار اجتماعی سیاسی و دینی فرهنگی آن بود که در دستاوردهای روشنفکری هنری و ادبی و مهم تر از آن در ظهور جنبشهای مذهبی بازتاب می یافت. این میراث قاجاریه را میتوان از آن زمان تا امروز در عرصه های گوناگون اجتماعی و فرهنگی ایران مشاهده کرد. از مهمترین رویدادهای اجتماعی دوران قاجار باید ابتدا از ظهور نهضت دینی بابی بهائی در سال ۱۸۴۴ و سپس از جنبش مشروطه خواهی نام برد که منجر به صدور فرمان مشروطیت توسط مظفرالدین شاه قاجار در سال ۱۹۰۶ و تشکیل مجلس اول در همان سال شد.

با آن که پژوهشهای گوناگونی به زبانهای فارسی و انگلیسی در مورد بخشهایی از تاریخ دوره ی قاجاریه صورت گرفته با این همه بسیاری از زوایای برجسته و یا وقایع بیش و کم مهم آن نیاز به تحقیق و پژوهش بیشتری دارد. چنین نیازی در حوزه ی تحقیقات بابی بهائی از اهمیت بیشتری برخوردارست.

صرفنظر از انگیزه و تمایلی این که چگونه نهضتی که از ایران و از بطن فرهنگ ایران برخاسته توانسته به دینی جهانی تبدیل شود و علیرغم سرکوب های مداوم، پیروانی در سراسر جهان بیابد باید برای هر پژوهنده ی تاریخ ایران جالب باشد. اما تجربه ی تاریخی ۱۷۰ ساله نشان داده که برای پژوهندگان غیر بهائی پرداختن به تاریخ و اعتقادات بهائیان آسان نبوده است سوای ممنوع بودن از دسترسی به اسناد بایگانی شده ی دولتی، تحقیق و نگارش در مورد این نهضت همواره مسأله ای هراس انگیز و منطقه ای ممنوعه بشمار آمده که گویی ورود به آن . عرصه جز با وارد آوردن افتراهای گوناگون و تهمتهای شرم آور به این آیین میتر نمی شده است.

این المررا نه فقط در ردیه هایی که به این آیین نوشته شده بلکه در آثار برخی پژوهندگان مشهور نیز میتوان دید سبب و ریشه ی چنین روشی خصومت آمیز بحثی دیگر می طلبد. یکی از دلایل آن شاید کمبود و یا فقدان آثار بابی بهائی به زبان فارسی باشد که علاقمندان را لاجرم به سوی ردیه ها که فراوان در دسترس هست می کشاند. از نخستین آثار تاریخی چاپی به زبان فارسی در تاریخ پایی بهائی می توان از کتاب نقطة الكاف نام برد که منسوب به حاج میرزا جانی کاشانی از بابیان اولیه است.

نسخه ی خطی این کتاب را مصحح آن ادوارد براون، ایران شناس معروف انگلیسی، از کتابخانه ی ملی فرانسه به دست آورد و آن را در . سال ۱۹۱۰ در مجموعه ی کتابهای شرقی اوقاف گیب منتشر ساخت کتاب شامل مشاهدات و شنوده های نویسنده ی آن حاج میرزا جانی کاشانی است که وقایع سالهای اولیه ی این نهضت تا تیرباران باب را در تبریز در بر دارد (۱۸۵۰) از کتابهایی که بیانگر بخشی نسبتاً گسترده از تاریخ بابی بهائی است می توان به دو کتاب تاریخ نبیل زرندی و کتابی بنام قرن بدیع اشاره نمود این هر دو اثر تألیف شوقی افندی، از رهبران جامعه ی بهائی [وفات ۱۹۵۷] است که ابتدا به زبان انگلیسی برای آشنایی بهائیان غربی با تاریخ آیین شان منتشر شد. ۳ تاریخ نبیل زرندی بر اساس اشعار و نوشته های محمد نبیل زرندی از پیروان اولیه ی بهاء الله بازسازی شده نبیل زرندی در سالیان عمر خود سفرهای بیشماری به اطراف ایران داشت و خاطرات و دیدههای خود را به صورت نظم به رشته ی تحریر آورد.

برای خرید کتاب از طهران تا عکا نسخه چاپی اینجا کلیک نمایید و برای دانلود رایگان به ادامه مطلب مراجعه نمایید.

دانلود کتاب پذیرش اسلام در ایران اثر اصلان غفاری

قدیمی ترین آثار باستانی و ساختمانهای باشکوه و کتاب ها و نوشته ها و سروده ها و آهنگها و آبادانی ها و کشورگشایی ها و ویرانی ها و جنگها و کشتارهای بی دریغ در جهان، بستگی به دین دارد. روی هم رفته بررسی تاریخ وقایع عالم و تاریخ تمدن و فرهنگ ملل بدون در نظر گرفتن دين و أغراض وأميال و تعصباتی که از دین و اعتقادات سرچشمه گرفته، امکان ندارد. برخی گمان کرده اند که دین از ترس است. شک نیست که به نام دین اوهامی وحشت آور تخیل و به مردم تلقین شده است ولی پیدایش دین از ترس نیست.

غریزه جویندگی که به اصطلاح مغانه آن را «مهردانش گویند، بشر را به طرف نظربازی در افکار دینی کشانیده و این کشش در صورت سادگی خود امری طبیعی و روحانی و دور از هرگونه اغراض بوده است. در آن روزی که گلها می سرشتند به دل در نامه ایمان نوشتند با بررسی و ژرف نگری در کیفیت و چگونگی انتشار و گسترش ادیان گوناگون می بینیم که سرعت انتشار و قبول آنها از طرف مردم یکسان نبوده و به صورت های گوناگون بوده است. مثلاً می ا می بینیم و عیسویت تا قرن چهارم میلادی به گندی پیش رفته و در این قرن، یعنی حدود چهار قرن بعد از عیسی کنستانتین امپراتور ژم آن دین را دین رسمی و اجباری قرار داده و در این کار از هرگونه زورگویی و خشونت و تخریب و قتل نیز خودداری نکرده است. تازه بعد از او مردم دوباره به دین پیش برگشته اند و باز سالها طول کشیده که عیسویت به عمق در اذهان و معتقدات مردم رسوخ نموده و مقبولیت عامه پیدا نماید.

شرح کشت و کشتارهایی که به منظور بسط و گسترش این دین، یعنی همان دینی که مدعی هستند پیامبر آن گفته اگر کسی به صورت شما سیلی زد، طرف دیگر صورت خودتان را نیز ارائه دهید تا سیلی دیگری بزند، و شرح دیوان تفتیش عقاید و فجایع و قتل عام ها که تا قرون ۱۱ و ۱۲ میلادی ادامه داشته از بحث ما خارج است ولی به طور خلاصه می توانیم ادعا کنیم که عیسویت از دین هایی بوده که به فوریت و به سرعت انتشار پیدا نکرده، بلکه به گندی و به مرور و حتی به زور جای خود را باز کرده است. برعکس عیسویت می بینیم که دین «مهر» یا «میترائیسم» در قرن سوم پیش از میلاد و دین «مانوی، در قرن سوم پس از میلاد و دین اسلام در قرن هفتم میلادی با چنان سرعتی پیشرفت نموده که مایه حیرت و شگفتی بیشتر تاریخ نویسان شده است.

در مورد انتشار سریع ادیان باید در نظر داشت که اگر زمینه لازم برای گسترش یک دین یا عقیده وجود داشته باشد، بدون شک آن دین با سرعت از طرف مردم قبول و منتشر خواهد شد ولی اگر زمینه مساعد و لازم وجود نداشته باشد، صدها سال طول خواهد کشید تا آن هم به زور شمشیر یا عوامل دیگر آن دین به مردم تحمیل شود.

دین مهر یا میترائیسم که آورنده و پیام آور آن به نام مهر یا میترا با میترا یا مسیحا یا میشا بوده (۱) در اندک زمان جهان قدیم را زیر سلطه خود آورده و آیین مردم و امپراتوران رم و شاهان اشکانی شده و با جود اینکه دینهای بعدی از محو و نابودی آثار آن کوتاهی نکرده اند، از دیوارهای ها درین در جزیره بریتانیا تا دیوار چین، و همچنین در شمال آفریقا همه جا می توانیم آثار آن دین را پیدا کنیم. شگفت آنکه نوشته اند این دین به وسیله سه دزد دریایی به رم رفته و رواج پیدا کرده است. دین «مانی» نیز همین وضع را داشته است و با وجود این که هیچ دولت و مقام رسمی از آن پشتیبانی نکرده، این دین در خاور و باختر جهان باستان پراکنده شده است.

دانلود کتاب مسیحیت در ایران تا صدر اسلام اثر سعید نفیسی

 استاد سعید نفیسی فرزانه مرد ادب ایران زمین که به راستی عاشق میهنش بود و عمر پربار خود را صرف هرچه بارورتر شدن فرهنگ و ادب ایرانی کرد در واقع یکی از وارثان شایسته میراث عظیم و گرانقدر فرهنگی و ادبی گذشته این مرز و بوم و از بانیان استمرار و بقای آن در نسلهای آینده است.
او چهل سال تدریس کرد و پنجاه سال نوشت به تحقیق و پژوهش و تألیف و ترجمه پرداخت به اطراف و اکناف عالم سفر کرد. در دانشگاههای کشورهای مختلف جهان تدریس کرد در سمینارها و کنگره های بیشمار شرکت کرد و به هر کجا که قدم گذاشت ایرانشناسی را رنگ و بویی تازه داد و از آن جا ارمغانهای فرهنگی با خود آورد که به
غنای هر چه افزونتر و آشنایی هرچه بیشتر با میراث مکتوب نیاکانمان انجامید. کارنامه پربرگ و بار استاد به راستی شگفت انگیز است بی تردید هیچ پژوهشگر ایرانی از حیث کثرت آثار و تنوع و گستردگی مطالب با او قابل قیاس نیست. دایره توجهات او آنقدر وسیع و متنوع و نوشته هایش آن چنان عمیق و فراوان است که چندین کتاب باید نوشت تا بتوان فعالیتهای همه جانبه او را چنان توصیف کرد که ارزش سهم عظیم او در پیشبرد ادب معاصر ایران آشکار شود. بدون اغراق او تمامی توش و توان و استعداد خود را وقف خدمت به ایران و فرهنگ
ایرانی کرد و فعالیتهای علمی و ادبی و خصوصاً تدریس او در طول سالیان متمادی وسیله ای برای پرورش گروهی فراوان از استادان و پژوهشگران نسل معاصر امروز بوده است و این مهم را استاد ایرج افشار چه باشکوه و شورانگیز در مقاله ای که در شرح حال و آثار استاد سعید نفیسی نوشته است به رشته تحریر کشیده است. آثار استاد سعید نفیسی یا به صورت کتابهای منفرد و مستقلی هستند که بسیاری از آنها امروزه نایاب و دست نیافتنی اند و یا به صورت مقالات و نوشته های پراکنده که از ۱۲۹۰ شمسی در نشریات و جراید ایران به چاپ رسیده اند و غیر قابل تصور است که بتوان درباره تاریخ و ادبیات کهن فارسی و اندیشههای اجتماعی و ادبیات معاصر ایران بدون مراجعه به آثار او تحقیقی علمی به عمل آورد. در دسترس نبودن این آثار و نیاز دانش پژوهان و محققان به این مآخذ سبب شد که انتشارات اساطیر تجدید چاپ و احیای آنها را در حد مقدورات و به بهترین شکل ممکن در دستور کار خود قرار دهد تا باز هم ارمغانی دیگر به دوستداران و عاشقان فرهنگ ایرانی تقدیم کنم اینک شما و مسیحیت در ایران این کتاب در سال ۱۳۴۲ توسط انتشارات نورجهان در قطع جیبی منتشر شد. تیراژ آن محدود بود و به زودی نسخ آن به اتمام رسید و بیش از چهل سال است که نایاب شده است. چاپ حاضر به شیوه امروزین حروفچینی و تبویب شده است. و غلطهای چاپی آن تا آن جا که به دید آمد اصلاح شدهاند و فهرست اعلام به کوشش همشهری فاضلم جناب آقای روح بخشان برای آن تهیه گردید و شد این که تقدیم حضور میگردد تا چه قبول افتد و چه در نظر آید.

برای خرید کتاب مسیحیت در ایران تا صدر اسلام  نسخه چاپی اینجا کلیک نمایید . و برای دانلود رایگان به ادامه مطلب مراجعه نمایید.

دانلود کتاب آتشکده آذرگشسب اثر دکتر حسن انوری

از میان آتشکده های ایران باستان ، سه آتشکده بسیار نام آور بوده است آذر فرابع ، آند برزین مهر، آذرگشسب درباره چگونگی پیدا آمدن این سه آتش ، در کتاب پهلوی بند هستن گفته شده .

در زمان پادشاهی تخموری گروهی از مردم سوار گاو شگفت آور در سائوغ شدند و از کشور خو تیری پشش کشور دیگر سفر کردند و جز این وسیله کسی نمی توانست بآن شش کشور برود. شبی در میان اقیانوس چنان افتاد که باد سه آتشی را که پرپشت گاو روشن بود بآب افکند اما آتشها ماننده موجود زنده، در جایگاههای پی ، پیشین خود دوباره بر پشت گاو روییدند و هوا را روشن کردند .

روحانیان زردشتی روایت کرده اند که این سه آتش ، بسه طبقه از طبقات اجتماعی ایران، تعلق داشته است و در داستانهای مذهبی گفته اند : سه فرزند زردشت هر يك، بنیان گزار یکی از طبقات یاد شده، بوده اند باین ترتیب: آذرفرنبغ، آنتی طبقه روحانی آذرگشسب آتشی طبقه جنگران با آتش پادشاه، آذر برزین میں آتش طبقه کشاورزان در کتاب بندهشن است که در عهد جمشید هر پیشه و کاری ، در تحت حمایت یکی از این سه آتش قرار گرفت. جمشید آذر فرنبغ را در دادگاهی [ آتشکده] در کوه خوارزم فرو نهاد ، فرجمشید این آتشکده را از دست ضحاك برهانید .

در زمان پادشاهی کی گشتاسب ، این آتش را از خوارزم بر گرفتند و در کابلستان فرو نهادند. ۱ در تفسیر پهلوی آتش نیایش، یکی از قطعات اوستا آمده است که : جای آذرگشنسب در کوه استوند است. کار آذرگشنسب رزمی است از اوست که جنگاوران در آذربایجان تیزتر و دلیرتر هستند و از او کیخسرو در و همن دیز یاوری یافت . باز در این تفسیر است که جای آذر برزین مهر در کوه ریوند است . کار آذر برزین مهر کشاورزی است از یاوری این آتش است که کشاورزان در کار کشاورزی ، داناتر ونختاتر و پاكيزه تر (شسنك جامه تر هستند و با این آتش بود که گشتاسب پرسش و پاسخ کرده و در همان کتاب درباره آتشکده آذرفرنبغ است که : نام این آذر فروغ است و این آتش است که نگهبانی پیشه پیشوائی ( آتریا نی) با اوست و از یاوری این آتش است که دستوران و موبدان ، داتایی و بزرگی و فر دریافت کنند و این آتش است که بادهاک پیکار کرد .

از میان این سه آتشکده آذرگشنسب بسیار محترم و مورد بزرگداشت پادشاهان بوده است ، درست زردشتیان است که آنگاه که آغاز آفرینش بود، آتش نیز هستی یافت و سه بخش شد و از جنبش باد گرد جهان همی گردید تا اینکه هر يك بجائی آرام گرفت و آذرگشنسب در گزن فرود آمد ۰ نیاکان ما که آیین درمانی داشتند آذر گفتب را سر چشمه همه آتش های مقدسی می دانستند که در ایران بود ۷ در فصل هفده بند هشن است که آذرگشنسب تا هنگام پادشاهی کیخسرو همواره پناه جهان بود، هنگامی که کیخسرو بتکده دریاچه چیچست را ویران کرد، آن آتش بیال اسب او فرو نشست، سیاهی و و تیرگی را بزدود و روشنائی پدید آورد تا آنکه بتخانه بر افتاد ، در همانجا بر کوه استوند.

آذرگشنسب را فرونهاد در مقدمه کتاب هفتم دينكرت " نیز تأسیس آذرگشنسب بکیخسرو نسبت داده شده از این قرار : فر یکیخسرو پرسیاوخش رسید ، از پرتو آن، او بافراسیاب جادوی تورانی و یاران بدکنش وی چیر گشت و شکست داد چنانکه گرسیوز و دیگر یاران جهان ویران کن وی را و او کامیاب شد و بتکده کنار دریاچه چیچست را که آرامگاه دروغ سهمگین بودویران کرد. در فصل بیست و هفت مینو خرد گفته شده : از کیخسرو سود این بود که افراسیاب را کشت و در کنار دریاچه چیچست بتخانه را ویران کرد و گنگ در را بیار است و سوشیانت پیروز گر را در روز واپسین یاری خواهد کرد ...

در اینکه این آتشگاه بزرگ مقام و باشکوه در کجا بوده سخن بسیار گفته شده ، در نوشته های پهلوی آمده که آذرگشنسپ در کنار دریاچه چیچست (ارومیه) و بر کوه استوند Asnavand است از آن جمله است آنچه که در بندهشن و دینکرت آمده و نقل شد و نیز در زاد سپرم (فصل ششم است: آذرگشنسب پیروز در کنار دریاچه چیچست واقع است، باز در فصل یازدهم گوید: آذرگشنسب در کوه استوند در آترو پاتکان (آذربایجان) است . 

باز در آن کتاب است که از دریا دو چشمه بر روی زمین گشوده شد ، یکی از آنها چیچست نام دارد دریاچه ای که در آن باد سرد نیست و آذرگشنسب پیروزمند در کرانه است . در زند بهمن پشت نیز از چیچست و آذرگشنسب یاد گردیده و در باره آنها گفته شده : آذرگشنسب در کنار دریاچه ژرف چیچست است، آبش گرم بزیانکاران ناسازگار است .

درباره اشتقاق آذرگشنسب و استعمال این کلمه در میان ایرانیان پیش از اسلام تحقیق مصنعی در کتاب مزدیسنا و ادب پارسی تألیف استاد استاد دانشمند آقای دکتر محمد معین آمده است که با حذف بعضی از حواشی زیلا نقل میشود : « آذرگشنسب بضم کاف فارسی در پهلوی Aturgushnasp آمده و گشنسب مرکب از دو واژه است گشن در پهلوی و پارسی که در زبان اوستا ورشته Varshna آمده بمعنی نروترینه ( ورشنه یی Varshnay بمعنى فوج است) در پارسی نیز گشن همین معنی است و در کتابهای فرهنگ مذکور است ، و نیز در لهجه های محلی ایران این واژه هنوز مستعمل است .

گشنی اغلب باسقاط نون استعمال شده و بدیهی است که تلفظ صحیح آن بضم گاف است نه کسر آن بنا بر آنچه گفته شد معنی تحت اللفظ آذرگشنسب ( آتش اسب نر میباشد و بنابر این توجیه لغوی فرهنگها در اینکه و معنی ترکیبی آن آتش جهنده باشد چه آذر بمعنی آتش و کشب جهنده و خیز کننده آمده است و این معنی مناسبت تمام ببرق دارد، ۲ و یا بمعنی آتش جهنده که عبارت از برق است و نام آتشخانه، چون همیشه آتش آن شعله زن میماند لهذا باسم برق مسمی گردید. و بعضی گویند که این مخفف آذر گشتاسب است چرا که بنا کرده پادشاه گشتاسپ بود » ۳ . درست نیست.

برای خرید کتاب آتشکده آذرگشسب نسخه چاپی اینجا کلیک نمایید و برای دانلود رایگان به ادامه مطلب مراجعه نمایید