مجمل فصیحی تالیف احمدبن جلال الدین محمد، از آثار منثور سده نهم هجری می باشد. فصیح خوافی اهل خواف بود  و در خدمت شاهرخ شغل دیوانی در اختیار داشت. زمانی نیز در بند بود و گرفتار و پس از مدتی آزاد گردید. معروف ترین اثر این ایشان، مجمل التواریخ می باشد که با عنوان مجمل فصیحی معروف می باشد. این کتاب را به سال 845 نگارشته است. کتاب در باب تاریخ عمومی از آغاز خلقت تا برهه نویسنده نوشته شده است. از ویژگی های کتاب، دارا بودن نثری ساده می باشد. به شیوه بسیاری از متون دیرین پارسی، در میانه نثر کتاب، اشعاری به عربی و فارسی جای داده شده است. تولد نویسنده این کتاب را در سال 777 هجری ثبت کرده اند.

 

nf00243241 1

 

 

نمونه ای از نثر کتاب:
ابومسلم نخعی گوید در دارالاماره به کوفه، عبدالملک بن مروان نشسته بود و سر مصعب بن زبیر در طشتی پیش او نهاده بودند. با عبدالملک گفتم در این سرای سر امیرالمومنین حسین بن علی المرتضی - رضی الله عنهما - پیش عبیدالله بن زیاد دیدم در طشتی نهاده ؛ بعد از آن هم در این سرای سر عبیدالله زیاد را دیدم پیش مختار بن ابی عبید در طشتی نهاده؛ و هم در این سرای سر مختار را پیش مصعب دیدم در طشتی نهاده؛ و اینک هم در این سرای سر مصعب را پیش تو که عبدالملکی نهاده دیدم. عبدالملک را این سخن نیکو نیامد و فرمود که دار الاماره را خراب کردند.

 

حکایتی دیگر:
...گویند معاویه خواست که بداند که وفات او پیشتر خواهد بود یا وفات مرتضی علی - کرم الله وجهه - کسی فرستاد که خبر مرگ معاویه به دروغ پیش امیرالمومنین علی - کرم الله وجهه - برد. مرتضی علی فرمود که او نمرده! گفت من آنجا بودم که او را دفن کردند، فرمود : کیف یموت معاویه ولم تخضب هذه عن هذه . و اشارت به سر و محاسن مبارک فرمود. معاویه را معلوم شد که امیرالمومنین علی ع در حال حیات او شهید خواهد شد و دل بر آن نهاد.