ادبیات ایران در ادبیات جهان، عنوان کتابی تالیف دکتر امیر اسماعیل آذر، در زمینه ادبیات تطبیقی به نگارش در آمده است و در آن از نفوذ ادبیات ایران در میان نویسندگان و شاعران و ادیبان اروپا و آمریکا بحث شده است. در این کتاب به صورت جدا به شاعران بزرگ فارسی زبان چون فردوسی بزرگ، حافظ، سعدی، مولانای بلخی، خیام، نظامی و عطار پرداخته شده است و از ترجمه های آثار آنان به زبانهای اروپایی سخن به میان آمده است. آثار بسیاری از شاعران نامدار ایران در سده های هفده تا بیست میلادی در اروپا، تصحیح، ترجمه و اقتباس شده است. استواری آثار نغزی چون شاهنامه، مثنوی مولانا یا دیوان حافظ سبب شد که بسیاری از نویسندگان اروپایی چون ژول مول یا سر ویلیام جونز انگلیسی، زبان فارسی را بیاموزند و عمر خویش را به تحقیق و تفحص در آثار فایق پارسی بگذرانند.

 

74973dbb883b3596becd417cbaad0f84

 

کتاب در شش فصل تنظیم شده است. پس از پیشگفتار و مقدمه ای در باب ادبیات تطبیقی و نقش ادبیات تطبیقی، فصل نخست کتاب با عنوان : هجرت قصه ها و افسانه های ایرانی به اروپا، به مباحثی چون افسانه و قصه و اقسام آن می پردازد. فصل نخست مشتمل بر چهار گفتار می باشد: ادبیات شفاهی و ادبیات مکتوب، انواع ادبیات عامیانه، نخستین نگاه به افسانه های ایرانی، و طلوع نام ایران.

عنوان فصل دوم کتاب: هزار و یک شب و ادب دوستان غرب می باشد. در گفتار نخست به معرفی هزار و یک شب و بحث در باب ریشه های داستان های این کتاب می پردازد.
هزار و یک شب و ریشه ی عربی آن، هزار و یک شب و ریشه ی یونانی آن، قصه هایی با ریشه ی هندی و ایرانی، داستان های افزوده شده به هزار و یک شب، تاریخ تدوین هزار و یک شب، ریشه ای اصلی هزار و یک شب، داستان های هزار و یک شب از جمله مباحث این گفتار از کتاب می باشد.
عناوین دیگر گفتارهای این فصل چنین می باشد: برخی مفاهیم و مضامین در هزار و یک شب ، ترجمه های هزار و یک شب ، اهمیت هزار و یک شب در غرب، تاثیر هزار و یک شب بر فرهنگ غرب، و نمونه هایی از متن هزار و یک شب.

فصل سوم با عنوان: شعاع کلیله و دمنه، به بحث در باب کلیله و دمنه و ترجمه های آن در زبان فارسی و در میان اروپاییان پرداخته شده است. گفتار دوم این فصل از کتاب به مقایسه کلیله و دمنه با افسانه های ازوپ پرداخته شده است و بیان تشابهات داستان های این دو اثر.

عنوان فصل چهارم کتاب: دانته و تاثیر پذیری او از منابع شرقی می باشد.
فصل پنجم با عنوان دامنه ی تاثیر پذیری اروپاییان از بزرگان ادب فارسی، از مفصل ترین بحث های کتاب می باشد. عناوین گفتارهای این فصل چنین می باشد: فردوسی در ادبیات جهان، حافظ در اروپا، مولوی و نشر افکار او ، سعدی و ادبیات اروپا ، خیام و جهان غرب، عطار و توجه اروپاییان، نظامی و ادبیات غرب.

فصل پایانی کتاب با عنوان: نمونه ی شعر شاعرانی که از ایران زمین و ادبیات آن تاثیر پذیرفته اند ، به شاعرانی چون ویکتور هوگو، لامارتین، بوالو و تاثیری که از شاعران بزرگ پارسی گرفته اند، می پردازد.

از پیشگفتار کتاب:
همان گونه که می دانیم، در تعریف ادبیات صاحب نظران، نظرهای متفاوتی ارائه داده اند و هر کس از نظرگاه خویش به تعریف آن پرداخته است؛ چنان که گفته اند: ادبیات مجموعه ی بازتاب های آدمیان است در مقابل عوامل مختلف درونی و برونی که به صورت کلام، همراه با تخیل و عاطفه در آمده و هدفش سعادت آدمی است.
ادبیات اساسی ترین و اصلی ترینرکن هنر به شمار می رود که سایر رشته های هنری را تحت تاثیر قرار می دهد. ادبیات گاه با تاریخ در هم می آمیزد ولی از تمدن جدایی پذیر نیست و تاثیر تمدن و فرهنگ در آثار ادبی هر قومی به وضوح مشاهده می شود. انعکاس حالات ، رفتار، آداب و رسوم و سنن ملی هر قوم، طایفه، ملتی در ادبیات آنها، موید این گفتار ماست.