نمونه های نخستین انسان و نخستین شهریار در تاریخ افسانه ای ایران، عنوان کتابی دو جلدی نوشته ی ایرانشناس دانمارکی آرتور کریستین سن می باشد که احمد تفضلی و ژاله آموزگار آن را به پارسی برگردانده اند. نویسنده در اثر خویش، بر پایه روش استوره شناسی تطبیقی به کنکاش در تاریخ استوره ای ایران پرداخته است. اصل این کتاب در دو جلد می باشد که جلد نخست شامل سه بخش با نوشتارهایی درباره: کیومرث نمونه ی انسان نخستین و مشی و مشیانه اولین جفت بشر و فرزندان و افسانه های مربوط به هوشنگ و تهمورث را شامل می شود. جلد دوم درباره استوره های جم و جمشید نوشته شده است. نویسنده در این اثر، ابتدا روایت های متعدد پهلوی و اوستایی و عربی و پارسی را می آورد و پس از آن در باب این گفتار ها بحث می کند. این کتاب به همراه کتاب ایران در زمان ساسانیان، از آثار ارزشمند کریستین سن در زمینه ایرانشناسی می باشد.

ترجمه این کتاب را احمد تفضلی و ژاله آموزگار انجام داده اند و با تسلطی که مفاهیم اثر داشته اند، به انتقال موضوع کمک شایانی کرده اند. آرتور کریستین سن متولد 1875 در کپنهاگ دانمارک که به عنوان خاورشناس، پژوهشگر تاریخ و ایرانشناس شناخته می شود. از اوان نوجوانی علاقمند به زبان شناسی و پژوهش در باب فرهنگ مردم مشرق زمین بود. در دانشگاه کپنهاک به تحصیل پرداخت و رساله ی دکترایش تحقیقی در باب حکیم خیام بود. در دوران دانشگاه به یادگیری زبان های فارسی، عربی ، سانسکریت ، ترکی و همچنین پهلوی پرداخت. کتاب ها و پژوهش های ارزشمندی در موضوع ایرانشناسی از او به یادگار مانده است که از میان آنها میتوان به کتابهای : کیانیان و ایران در زمان ساسانیان اشاره کرد. کریستین سن سفرهایی نیز به ایران داشته است.

دکتر ذبیح الله صفا درباره این اثر ارزشمند کریستین سن میگوید: استاد فقید در این تالیفات نهایت تعمق و دقت خود را آشکار ساخته و گاه در ابراز این صفت عالی علمی به درجه ئی رسیده است که خواننده را به حیرت می افکند. این استاد بر اثر اطلاع از ادوار مختلف تاریخی و ادبی ایران و نیز در نتیجه ی احاطه ی کامل بر متون اوستائی و پهلوی و عربی و فارسی، و آگهی از زبانهای معروف و مهم جدید اروپائی که تالیفات گرانبهائی در باب ایران بدانها صورت گرفته، توانسته است با نهایت قدرت در هر رشته به تحقیق بپردازد. به عقیده حقیر مهمترین تالیفات این استاد بزرگ را باید در تحقیقات راجع به داستانهای ملی ایران و تاریخ و تمدن ایران در عهد ساسانیان جست و جو کرد و در همین دو رشته است که این مرد دانشمند آخرین اطلاعات علمی دقیق را در کتب معتبری مانند: شاهنشاهی ساسانیان، سلطنت قباد و کمونیسم مزدکی، یادداشتهائی در باب قدیم ترین ادوار آئین زرتشتی، تحقیق در آئین زرتشتی ایران قدیم، داستان بزرگمهر حکیم، آیا آئین زروانی وجود داشت، کیانیان، ایران در عهد ساسانیان، حماسه ی شاهان در روایات ایران قدیم و نمونه های نخستین بشر و نخستین شاه در تاریخ باستانی ایرانیان گرد آورده است...

کریستین سن به داستانهای ایران و تحقیق در باب آنها علاقه ی خاصی داشت و شاید بر اثر همین علاقه و عشق وافر بود که به ترجمه ی شاهنامه ی استاد ابوالقاسم فردوسی به زبان دانمارکی پرداخت، و باز بر اثر همین علاقه است که استاد بزرگ به نگارش مقالات و تالیف رسالات و کتبی در این باب همت گماشت که از آن میان کتاب نمونه های نخستین انسان و نخستین شهریار در تاریخ افسانه ای ایران و کتاب کیانیان از همه مهمتر به نظر می آید. در کتاب نخستین بشر و نخستین شاه که مجلد اول آن به سال 1917 در استکهلم و مجلد دوم آن به سال 1934 به چاپ رسید، آرتور کریستین سن کوشیده است تمام روایات و اساتیر کهن ایران را درباب نمونه های نخستین فرد و نخستین خانواده های بشری و همچنین نخستین شاه که در داستانهای قدیم ایران وجود داشت نقل می کند و مورد تحقیق و مطالعه قرار دهد. مجلد اول این کتاب خاص تحقیق درباب کیومرث و شیگ و مشیانگ ، هوشنگ و تهمورث است. در این مجلد نخست از داستان گیه مرتن و گاو اوک دات و تمام مطالبی که راجع به آن دو در اوستا و کتب معتبر پهلوی مانند بندهشن کوچک ، زات سپرم، داتستان دینگ، مینوگ خرت، دینکرت، ائوگمدچا، گنج شایگان، واردای - ویرافنامک آمده است آغاز کرده و سپس اساتیر اسکاندیناوی و ایرانی را در این باب مقایسه نموده و به تحولاتی که این اساتیر در مذهب و آثار زرتشتیان پذیرفته است با توجه به داستان مشیگ و مشیانگ در کتاب خداینامک و منابع اسلام، از کتب قدیم عربی گرفته تا آخرین کتب فارسی توجه نموده و آخرین تحولات داین داستان را بر ما آشکار ساخته است.