جرقه های آغازین یک انقلاب

برای بررسی این کتاب نیاز به دانستن پیشنیه یک اتفاق مهم تاریخی ضروری است. یعنی جنبش انقلابی روسیه. انقلابی که بیشتر تحت نفوذ و تحریک حزب بلشویک روسیه، حزبی بیشتر با اندیشه های سوسیال دمکرات انجام شد. اندیشه اصلی طرفداران و سردمداران این انقلاب بازگرداندن حقوق قشر کارگر و سرنگونی نظام سرمایه داری حاکم بود. انقلابی که مانند سایرانقلاب ها از دل قشر محروم و ظلم دیده مارگر(پرولتاریا) آغاز شد و نتیجه آن تغییرات بزرگی در حکومت و نظام روسیه بود. انقلابی که در ادامه به جنگ داخلی و تشکیل ارتش سرخ منجر و سرآغاز جنگ های ادامه داری در اقصی نقاط روسیه شد و مضمون بسیاری از آثار بزرگ ادبی روسیه و نویسندگان مشهور آنشد. نویسندگان بزرگی چون شولوخف، گورکی، چخوف و...

تغییر همواره نیازمند صرف انرژی و منابع است و این چه در فیزیک و سیاست امری است ثابت. تغییر نظام حاکم چندین ساله در روسیه نیز از این قاعده مستثنی نبود. برای این تغییر انسانهای زیادی جان و مال خود را از دست دادند تا ریشه های این انقلاب را آبیاری کنند. دشمنان ابتدای این راه طولانی را بیان می کند. ابتدای تغییری که هنوز آشکارا بیان نمی شود و حتی طرفداری از اندیشه آن تا حد زیادی از جانب هر دو دسته سرمایه دار و کارگر اقدامی شجاعانه تصور می شود به گونه ای که هر کس که نام سوسیالیسم را می آورد در نظر سرمایه داران شورشی و عصیان گر و در نظر سایر قشر کارگر، شخصی متهور و محکوم به نابودی تصور میشود. بدیهی است که مانند هر انقلابی دیگری قشر کارگر و متوسط در صدد تصاحب جایگاهی بالاتر برای خود است و به طبع آن نیز قشر حاکم سعی در حفظ جایگاه خود دارد. شاید بتوان این را اصلی ترین و ساده ترین دلیل تمامی انقلاب های با منشا دلایل اقتصادی دانست.

ماکسیم گورکی نویسنده آثارمشهوری  چون رمان های مادر، سه رفیق و نمایشنامه هایی چون دشمنان و داستانهای کوتاهی چون زندانبان است. شاید بتوان ماکسیم گورکی و آثار او به ویژه در زمینه نمایشنامه را مانند چخوف دانست. دیگر نویسنده بزرگ روسیه که علاوه براینکه هم عصر گورکی بود، ارتباط کاری و هنری فراوانی نیز با هم داشتند. دشمنان که شاید بتوان با توجه به زمان نگارش آن که کمی بعد درگذشت چخوف بود را به نوعی ادامه دیدگاه و سبک او دانست. هرچند که در کارهای آینده گورکی سبک و مضمونی متفاوت را در آثارش وارد می کند. با اینحال نوع نگارش این کتاب شما را به یاد نمایشنامه های چخوف می اندازد. دیالوگها و پرده های طولانی و هدفمند که بیشتر در حال دفاع و یا حمله به دیدگاهی هستند و میتوان آن را بیشتر به جلسه ای مناظره دانست. داستان در این سبک تنها به بستری برای بیان روایت اکتفا میکند و در واقع بیشتر کتاب را خواندنی تر میکند و به آن جذابیت می بخشد. با این حال گورکی از هنر خویش بهره میبرد و با نگارش نمایشنامه ای با بیش از ده نفر، کاری بسیار سخت را به خوبی انجام میدهد. نفراتی که هرکدان شخصیتشان را در داستان به نمایش می گذارند و هرکدام در جایی از فاصله میان یک سرمایه دار متعصب تا یک قهرمان انقلابی قرار میگیرند. در این داستان نیز می شود دیدگاه نویسنده را به وضوح یافت و می توان فهمید که او هم خواهان این تغییر است و هم پیروزی آن را محتوم می داند. شخصیت پردازی مناسب و شفاف، داستانی تقریبا پرکشش و جذاب و تاثیر مکتب سوسیالیسم و دیدگاه هر کدام از طرفین این داستان به آن را می توان یکی از بهترین مثالهای نمایشنامه های با مضمون سیاسی دانست. نمایشنامه ای که شاید روسی باشد ولی می توان مانند آن را در تمام فرهنگها و کشورها یافت. هر جا که برای به دست آوردن حقی مردی به پا میخیزد و به همراه آن ملتی بر میخیزند

برای خرید کتاب دشمنان ماکسیم کورگی کلیک کن