صحرای محشر عنوان اثری داستانی در هشت پرده، روایتی خیالی از صحرای محشر به قلم محمدعلی جمالزاده می باشد. به مانند دیگر داستان ها و نوشتارهای جمالزاده، ویژگی نخستین و آشکار نثر جمالزاده، سادگی و روانی و دوری از تعقید و تکلف می باشد. جمالزاده با پیروی از این اصل در تمام آثارش و تکیه بر اصطلاحات و مثلهای رایج، خواننده را خسته نمی کند و این ویژگی همیشگی آثار جمالزاده می باشد.

کباب غاز داستانی دیگر از مجموعه داستان های یکی بود یکی نبود می باشد که به عنوان نخستین مجموعه داستانی محمدعلی جمالزاده انتشار یافت. این داستان با نثری ساده و روان، آکنده از ضرب المثلها و کنایات عامیانه می باشد. شاخصه نثر جمالزاده که مطبوع ایرانیان واقع شده است، همین سادگی و دوری از تکلف و تعقید در کلام است که مجموعه داستانی یکی بود و یکی نبود جمالزاده سمبل این شیوه از نثر دوران مشروطه می باشد. در ادامه بخشی از نثر این داستان را مرور می کنیم.

دارالمجانین عنوان اثری داستانی در مورد پسرکی یتیم، نوشته محمدعلی جمالزاده می باشد. پسرکی پس از فوت پدر پیش عموی خویش می رود و بعدها عاشق دختری می شود. لیک چون دختر را به شوهر می دهند و این پسر به مراد خویش نمی رسد، راهی دارالمجانین می شود. جمالزاده را با یکی بود و یکی نبود، فارسی شکر است و بسیاری دیگر از داستان های کوتاه و به عنوان پیشوای داستان نویسی در ایران می شناسند. شاخصه دیگر نام جمالزاده و نثر او، شیوایی و روانی وسادگی قلم و دوری از تکلف و تعقید و پیچیدگی در خلق داستان می باشد.

سر و ته یک کرباس نوشته ی پیشوای داستان نویسی نوین در ایران، محمدعلی جمالزاده می باشد. این اثر درباره دوران کودکی نویسنده، برهه ای که در اصفهان زندگی میگذرانده، می باشد و به قول ایشان: این کتاب تقریباً بالتمام داستان و سرنوشت کودکی نویسنده است و از آنجایی که میدان آن حوادث و وقایع اصفهان است، آن را می توان اصفهان نامه نیز خواند. نخستین اثر داستانی جمالزاده یکی بود یکی نبود در برلین انتشار یافت و پس از آن نثر داستانی جمالزاده به شیوه همان اثر نخست ادامه یافت. نثر جمالزاده، ساده و روان و به دور از تکلف و تعقید در کلام می باشد. تمام واژه ها، ترکیبات، اصطلاحات، مثلها و تکیه کلامها و دشنامها از زبان کوچه و بازار و از زبان محاوره گرفته شده است. این شیوه در واقع شیوه ای می باشد که همگام و همراه با جریان مشروطیت در ایران رشد و بالندگی یافت و جمالزاده به عنوان نخستین کسی که تکنیک های داستان نویسی غربی را به کار گرفت، این شیوه و روش را به اوج رساند.