کتاب اسناد مصور اروپائیان از ایران اثر غلامعلی همایون
کتاب اسناد مصور اروپائیان از ایران از اوائل قرون وسطی تا اواخر قرن هیجدهم
این کتاب حاوي سفرنامه ها و كتبي است. كه اطلاعات جامعي نسبت به ايران ارائه ميدهد. از اول قرون وسطي تا آخر قرن هجدهم به همراه تصاوير متنوع همراه با توضيح و شرح آنها در اين كتاب مجموعه اي از اسناد مصور اروپاييان از ايران در فاصله زماني قرون وسطي تا اواخر قرن هجدهم ميلادي، ارائه و بررسي شده است. در جلد اول اين مجموعه، فعاليت هاي اروپاييان در ايران از دوران يوناني ها تا اواخر قرن هجدهم ميلادي مورد بحث قرار گرفته و گزارش هاي آنها بررسي و نقد شده است. در بخش دوم، بيوگرافي جهانگرداني كه از خود كتاب هاي با ارزشي به جا گذاشته اند همراه با تجزيه و تحليلي از سفرنامه هاي آنان در ايران، آورده شده است. در اين بخش، خصوصيات، شكل و محتواي سفرنامه ها مورد توجه قرار گرفته است. تجزيه و تحليل علمي اسناد مصور اين سفرنامه ها، قسمت اساسي جلد دوم اين مجموعه را تشكيل مي دهد. اسناد معرفي شده در اين كتاب، به طور عموم و تا حد امكان تصوري خاص از ايران در ذهن اروپاييان را به وجود مي آورده كه قبلا موجود نبوده است. اين مسئله را كه چقدر اين اسناد براي نمايش و نشان دادن پديده هاي ايراني به خصوص معماري مهم است، مي توان با مقايسه و مقابله آنها با نقاشي هاي ايراني اثبات كرد بطور كلي مصور نمودن كتب ، در قرن 15 ميلادي ، در تمام اروپا پيشرفت قابل ملاحظه اي نمود زيرا كه اختراع فن چاپ با يك ضربت ، تمام محدوديت هاي قرون وسطائي را درهم شكست و دروازه اي بزرگ از سرعت عمل به روي كارهاي عملي گشود . كتابهاي خطي را علما از زير توده خاك بيرون كشيدند و ثمره انديشه هاي تابناك بشري و تمدنهاي تغيير يافته را كه در آنان منعكس بود ، به بشريت نشان داده چشمها را خيره و مبهوت ساختند .