کتاب کریمخان زند اثر دکتر عبدالحسین نوائی
کریمخان زَند (متولد شده ۱۱۱۹ ه.ق. در روستای پری (پیروز) از توابع بخش زند ملایر- درگذشتهٔ ۱۱۹۳ ه.ق. در شیراز) فرمانروای ایران از ۱۱۷۹ تا ۱۱۹۳ ه.ق. و بنیان‌گذار دودمان زندیه بوده است. او در دوران اوج حکومت خود تقریباً بر تمام ایران حکومت می‌کرد اما از تاج‌گذاری خودداری و خود را وکیل الرعایا می‌خواند. وی پیش از به قدرت رسیدن رئیس طایفه زند و از فرماندهان سپاه نادرشاه بود. حکومت او دوره‌ای آرام در تاریخ ایران به شمار می‌رود. وی اجازه داد تا بعضی از اقوام ساکن شمال ایران مستقل از حکومت باقی بمانند و یکی از همان‌ها به نام طایفه قاجار با شکست لطف‌علی خان زند دودمان زندیه را برانداختند.[۲][۳] از آن نمونه مدارا با میر مهنا و خوانین بختیاری و مدیریت محلی او در مرکز و جنوب ایران و نیز قاجار در شمال ایران بود. کریمخان توانست پس از فروپاشی حکومت نادرشاه افشار، تمام بخش‌های مرکزی، شمالی، غربی و جنوبی ایران را تحت حکومت خود درآورد. همچنین برادر وی، صادق‌خان زند، نیز موفق شد در سال ۱۱۸۹ ه.ق. بصره را از امپراتوری عثمانی جدا کرده و به ایران پیوست نماید و از این طریق، نفوذ ایران را بر سراسر اروندرود، بحرین و جزایر جنوبی خلیج فارس مسلم گرداند. محتویات
دکتر عبدالحسین نوایی تاریخ‌نگار ایرانی (۱۸ مرداد ۱۳۸۳ - ۱۶ مهر ۱۳۰۲) بود.
وی در تهران به دنیا آمد و در زمینهٔ ادبیات و تاریخ متبحر و مسلط بود. از او آثار تحقیقی تاریخی - به‌ویژه دربارهٔ دوره قاجار - به یادگار مانده‌است. همچنین وی به تصحیح متون تاریخی قدیمی نیز اشتغال داشته‌است.[۱]
آثار و تألیفات چاپ شده
گرداوری کتاب متون تاریخی به زبان فارسی گرداوری کتاب «نایبیان کاشان (بر اساس اسناد)» [دربارهٔ نایبیان کاشان] بررسی کتاب تاریخ تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی ایران در دوران صفویه شرح حال رجال حبیب السّیر، تهران، نشر مؤلّف، چاپ اول ۱۳۲۴. خاطرات عبّاس میرزا مُلک آرا، تهران، انجمن نشر آثار ایران، چاپ اول ۱۳۲۵؛ تهران نشر بابک، چاپ دوم ۱۳۵۵. فتنهٔ باب، تهران، نشر مؤلف، چاپ اول ۱۳۳۳؛ تهران نشر بابک، چاپ سوم و چهارم ۱۳۶۲. تاریخ آل مظفّر، تهران، نشر ابن سینا، چاپ اول ۱۳۳۵؛ تجدید چاپ، انتشارات امیر کبیر. تاریخ گزیده، انتشارات امیر کبیر، چاپ اول ۱۳۳۹، دو بار تجدید چاپ شد. اسناد و مکاتبات تاریخی از تیمور تا شاه اسماعیل، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، چاپ اول ۱۳۴۱، دو بار تجدید چاپ شد. کریم خان زند، تهران، نشر فرانکلین، چاپ اول ۱۳۴۴؛ انتشارات امیر کبیر، چاپ سوم ۱۳۵۶ و چاپ چهارم ۱۳۷۶. شاه اسماعیل صفوی(اسناد و مکاتبات تاریخی همراه با یادداشتهای تفصیلی)، تهران، بنیاد فرهنگ ایران، چاپ اول ۱۳۷۴. احسن التواریخ، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، چاپ اول ۱۳۴۹؛ جلد دوم ۱۳۷۵، فرهنگستان ادب و هنر ایران. شاه طهماسب (مجموعهٔ اسناد و مکاتبات تاریخی همراه با یادداشتهای تفصیلی)، نشر بنیاد فرهنگ ایران، ۱۳۵۰. شاه عبّاس (مجموعهٔ اسناد و مکاتبات تاریخی همراه با یادداشتهای تفصیلی)، نشر بنیاد فرهنگ ایران، ۱۳۵۲، بعدها تجدید چاپ شد. مطلع سعدین و مجمع بحرین، تهران، نشر طهوری، چاپ اول بخش نخست جلد اول ۱۳۵۳؛ پژوهشگاه علوم انسانی، چاپ دوم ۱۳۷۲. تاریخ عضدی، تهران، نشر بابک، چاپ اول ۱۳۵۵؛ انتشارات علمی، چاپ دوم ۱۳۷۶. فتح تهران(گوشه‌هایی از تاریخ مشروطیت ایران)، تهران نشر بابک، ۱۳۵۶. دولت‌های ایران از مشروطیت تا اولتیماتوم، تهران، نشر بابک، ۱۳۵۶. اسناد و مکاتبات سیاسی ایران از ۱۰۳۸ تا ۱۰۵۲ه. ق، تهران پژوهشگاه علوم انسانی، چاپ اول ۱۳۶۳. اسناد و مکاتبات سیاسی ایران از ۱۰۵۲ تا ۱۱۳۵ه. ق، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی، چاپ اول ۱۳۶۳. حدیقةالشعرا، تهران، نشر زرین، جلد اول ۱۳۶۴، جلد دوم ۱۳۶۵، جلد سوم ۱۳۶۶. مرآت البلدان، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، چهار جلد، ۱۳۶۷. مرآت الوقایع مظفری و یادداشتهای ملک المورخین سپهر، تهران، نشر زرین، ۱۳۶۸. نادر و جانشینش همراه با نامه‌های سلطنتی و اسناد سیاسی واداری، تهران، نشر زرین ۱۳۶۸. تاریخ ایران و جهان، تهران، نشر هما، جلد اول ۱۳۶۴، جلد دوم ۱۳۶۸، جلد سوم ۱۳۷۶، مجلدات اول و دوم چند بار تجدید چاپ شده‌است. تکلمة الاخبار، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی، ۱۳۷۳. فهرس التواریخ، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی، ۱۳۷۳. متون تاریخی به زبان فارسی، تهران، انتشارات سمت، ۱۳۷۶. روابط سیاسی و اقتصادی ایران در دورهٔ صفویه، تهران، انتشارات سمت، ۱۳۷۷. اسناد میرزا عبدالوهاب خان آصف الدوله (گزیدهٔ اسناد خراسان و گیلان)، با همکاری نیلوفر کسری، تهران، انتشارات مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، دو جلد، ۱۳۷۷. اسناد میرزا عبدالوهاب خان آصف الدوله (گزیدهٔ اسناد آذربایجان)، با همکاری نیلوفر کسر، تهران، انتشارات مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، جلد سوم، ۱۳۸۰. مجموعه اسناد نایبیان کاشان، با همکاری محمد بقایی، تهران، سازمان اسناد ملی ایران، ۱۳۷۹. محتشم کاشانی، به کوشش دکتر عبدالحسین نوایی و مهدی صدری، تهران، نشر میراث مکتوب، دو جلد، ۱۳۸۰. مهدعلیا (همراه با اسناد مفصل)، با همکاری نیلوفر کسری، تهران، انتشارات اساطیر، ۱۳۸۳. مجموعه اسناد نایبان کاشان، با همکاری نیلوفر کسری، تهران، مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، چاپ نشده‌است.