خسرو شاهانی

نویسنده معروف شاهانی در روز دهم دی ماه 1308 در نيشابور متولد شده است. تحصيلات خود را در مشهد و شهرستان‌های خراسان به پايان رساند و از سال 1334 كار مطبوعاتی خود را در روزنامه خراسان چاپ مشهد آغاز كرد. او در اين روزنامه علاوه بر نوشتن داستان های كوتاه طنز آميز، هفته‌ای شش روز به مدت سه سال ستونی به نام "شوخی و خنده" را مي‌نوشت. در 1336 به دعوت صادق بهداد مدير روزنامه جهان به تهران آمد و ستون "از هر دري سخنی" را در آن روزنامه به كار انداخت كه به بررسی شرايط و مسائل روز مي‌پرداخت. از سال 1337 علاوه بر كار در جهان، خبرنگار پارلماني روزنامه پست تهران هم بود. در 1338 در تهيه برنامه "گفتنی‌ها" با راديو تهران به همكاری پرداخت. در روزهای يكشنبه، در سال های 1351 تا 1355 برنامه‌ای با عنوان "سير و سفر" می‌نوشت. از 1338 خبرنگار پارلمانی روزنامه كيهان شد كه اين همكاری تا 1358 به طول انجاميد و هفته ای يك روز, بين سالهاي 1342 تا 1345 در اين روزنامه يك صفحه مطلب طنزآميز به صورت داستان و مقاله با عنوان "جنجال براي هيچ" می نوشت كه بعدها به "بين دو سنگ آسيا" و "مسافرت بدون گذرنامه" تبديل شد. از مهر 1341 تا خرداد 1358 با خواندنی‌ها همكاری داشت و در هر شماره خواندني ها, سه يا چهار صفحه تحت عنوان "در كارگاه نمد مالی" مطلبی می‌نوشت كه رنگ اجتماعی و ادبی داشت و بسيار معروف و پر خواننده بود. گزيده‌اي از مطالب "در كارگاه نمد مالي" در سال 1377 به صورت كتاب چاپ شده است. او همچنين با نشريات ترقی، سپيد و سياه، روشنفكر، آسيای‌جوان، اميد ايران و توفيق به طور غير مستقيم همكاري داشت.

 از شاهاني تاكنون بيش از نوزده مجموعه طنز به چاپ رسيده است. پس از انقلاب، آثار طنزآميز او علاوه بر آتيه، در نشريات گل آقا و در مجله جدول كنكاش زير عنوان "گل گشت" نيز به چاپ رسيده است. داستان‌‌های خسروشاهانی در اتحاد جماهير شوروی سابق و كشورهاي اردوگاه شرق بارها و بارها چاپ شده است. از سال 1346 چاپ آثار وی در ارمنستان و ديگر جمهوری هاي شوروی سابق و مسكو توسط جهانگير درّي استاد كرسي ادبيات فارسي دانشگاه مسكو در تيراژهاي پنجاه هزارف صدهزار و چهارصدهزار در مجلات ستاره سرخ، جوانان شوروی و آسيا و آفريقای امروز به چاپ رسيده است. همچنين اكثر مجلات كشورهای اروپای شرقی آثار او را منتشر كرده‌اند. خسرو شاهاني از چهره‌های شناخته شده در طنز اجتماعي و ژورناليستي معاصر است و مجموعه ای از بهترين داستان‌های طنز ايران را با سبك و سياق خاص خود نوشته و علاوه بر برقراری ارتباط با خوانندگان عام و ساده پسند، از نظر تكنيك داستان نويسی نيز قابل توجه و دفاع است. شيوه داستان نويسی او, خطي است كه معمولاً از زبان اول شخص روايت می‌شود و درونمايه اجتماعی دارد. شاهانی ارديبهشت 1381 در گذشت.

 وی داستان های کوتاه زیادی دارد که در مجموعه داستانهای در دهه 50 و 60 به چاپ رسیده اند شامل: مجموعه داستان "كورلعنتی" (1343) شامل:  "بروجعلی"، "تله موش"، "تمبر باز"، "توبه"، "دایه آقا"، "دزد پیدا شد"، "دکترهای محله"، "دوای حرام"، "سیل زدگان"، "شغل بی دردسر"، "عینک طبی"، "كورلعنتي"، "کوچه نیکبخت"، "مرده کشی" و "واندل". مجموعه داستان "كمدي افتتاح" (1346) شامل: "آخرین مشتری"، "باد"، "بخشنامه 758932"، "برف انداز"، "ربابه"، "زندانی"، "ساعت گل"، "سد بلا رود"، "قصه دختر فقیر"، "كمدی افتتاح"، "کوچ"، "لباس عید"، "ملا شمعون"، "همسفر" و "هم قسم ها". مجموعه داستان "وحشت آباد" (1346) شامل: "آئین شوهر داری"، "اعتصاب"، "برج تاریخی"، "بنده زاده اخوی"، "راز"، "رمز موفقیت"، "شکست ناپذیر"، "شیر ماهی"، "عرق ملی"، "عکس آشنا"، "وحشت آباد"، "متفقین"، "مهمانی"، "نبش قبر" و"هلی کپرنشین". مجموعه داستان "پهلوان محله" شامل: "بیچاره آقا مرتضی"، "پهلوان محله ما"، "جاسوس"، "جراحی پلاستیک"، "چی فکر می کردم چی شد"، "دیوانه"، "زباله های دولتی"، "سبیل نازنین من"، "شیئی مرموز"، "عاشق از جان گذشته"، "قطعه ادبی"، "قول شرف"، "مرد سرگردان" و "نارفیق".

مجموعه داستان "گره کور" (1362) شامل: "ارسال پیام"، "انتقام در آپارتمان"، "ایستادن ممنوع"،"اینهم یک گره"، "بی هدف"،"پینه دوز"، "تصفیه حزبی"، "چرخ و فلکی"، "زرین دخت"،"سالک"، "سفر خیال انگیز"،"سگ آقا رضا"، "فرار و تعقیب"، "فیدل و فی فی"،"قصه عمو نوروز"، "گره کور"، "گفتگو با خر"،"مسافری از ده"، "مصاحبه" و "یک آدم و اینهمه خیالات". مجموعه داستان "آدم عوضي" (1349) شامل: "آخرین بوسه"، "آدم جا افتاده"،"آدم عوضي"، "به شانس آقازاده بخر"، "بی گناهان"،"جام دوستی"، "جامعه شناس"، "جلسه معارفه"، "خجالتی"، "رهبر"، "دکی کی خانم"، "گاری آبی"، "گرفتاری ریش"،"مرد مبتکر" و "میخانه". مجموعه داستان "تفنگ بادی" (1358) شامل: "انتظار"،"بن بست"، "تفنگ بادی"، "حسن خداداد"،"حق و حقوق دولت"، "زید علیخان"،"سماور برقی"،"شاگرد اول"، "شبدیز"،"شب ژانویه"،"کنجکاوی"، "گردش خانوادگی"، "لیاقت"، "مسافرت سرپایی"، "میراث خواران"، "وقتی آقا رضی شاعر می شود" و "یاور و مامور".  مجموعه داستان "بالا رودي ها و پايين رودي ها" (1351) شامل: "آدم خرم طمع"،"اسباب کشی"،"بازدید"،"بالا رودي ها و پايين رودی ها"، "بلقیس خانم"، "بی عرضه"، "ختنه سوران"، "دفترچه تلفن"، "راز خمره"،"سوقات ولایت"، "عجیب الخلقه ها"، "عکس دیدنی"، "فاسق همینه"، "قصه آقا تنبله"، "کودکستان مادام مارگریت"، "کولر گازی"، "گمشده" و "ماشین رختشویی".

 مجموعه داستان "امضاي يادگاري" (1354) شامل: "آخرین راه حل"، "آدم سالم"، "امضاي يادگاری"، "بیچاره سردبیر"، "پسته خندان"، "تاکسی لوکس"، "جدایی"، "چمدان"،"خواستگاری"،"خون های عوضی"، "دزد..."، "زندانی ماشینی"،"زیارت اهل قبور"، "فندک"، "ملوس"، "وام" و"همکاری دوجانبه". مجموعه داستان "الكي خوش ها" (1356) شامل: "افتتاح حمام رنج آباد"، "الكي خوش ها"، "بازنشسته"، "پاره دوز تاریک آبادی"، "تاکسی فامیلی"، "جلال آباد"، "چشمه آب حیات"، "حاجی فیروز"، "زوج خوشبخت"، "سیاحتنامه"، "کمدی انسانی"،"گاو شیرده"، "مخترع گمنام"، "مرد خدا" و "مهندس فرصت طلب". مجموعه داستان "مملکت ناراضی ها" اثری دیگر از خسرو شاهانی است که در برگیرنده سی و هفت داستان کوتاه می باشد. این مجموعه ابتدا مملکت ناراضی نام داشت. رخدادهای روزمره، حوادث معمولی و خانوادگی همچنین بیان بعضی خاطرات، دست مایه های اصلی داستان هاست. مولف می کوشد جریان مبارزه عمومی را با برجسته کردن جنبه های اجتماعی در  قالب طنز ارائه دهد. "زیارت اهل قبور"،"همسر پیازخور چاخان"، "بدبیاری"، "در دادگاه خانواده"، "مسافرت سرپایی"،"تاکسی پر جواهر" ، و "حرف حق" از جمله عناوین داستان های کتاب هستند.

منابع برای مطالعه بيشتر:

1. حسن ميرعابدينی، فرهنگ داستان نويسان ايران، تهران: نشر دبيران، 1369، ص96.
2. خسرو شاهانی، آدم عوضی، تهران: نشر امیر کبیر، 1354.
3. خسرو شاهانی، امضای یادگاری، تهران: نشر امیر کبیر، 1354.
4. خسرو شاهانی، بگو چهل وچهار، پهلوان محله، بیجا، بی نا، بی تا، ص 175 - 163.
5. خسرو شاهانی، الكي خوش ها، تهران: نشر امیر کبیر، 1356.
6. خسرو شاهانی، بالا رودي ها و پايين رودي ها، تهران: نشر امیر کبیر، 1351.
7. خسرو شاهانی، مملکت ناراضی ها، تهران: نشر توس، 1377.
8. خسرو شاهانی، گره کور، تهران: نشر عطایی، 1362.
9. خسرو شاهانی، وحشت آباد، تهران: نشر امیر کبیر، 1348.
10. خسرو شاهانی، كمدي افتتاح، تهران: نشر امیر کبیر، 1353.
11. خسرو شاهانی، كورلعنتي، تهران: نشر جیبی، 1343.
12. معرفی کتاب مملکت ناراضی ها: کتاب ماه زبان و ادبیات (خرداد 1377).
13. خسرو شاهانی، تفنگ بادی، تهران: بی نا، 1358.
14. خسرو شاهانی، پهلوان محله، بی جا، بی نا، بی تا.