کتاب بدایع الوقایع اثر زین الدین محمود واصفی
کتاب بدایع الوقایع آینه روشنی است از شیوه زندگی و آداب و رسوم مردم قسمتی از ایران قرن دهم با شرح جزئیات وقتیعی که در محافل درباری و مجامع ادبی و هنری آن عصر و زمان می گذشته است.
و گزارشهای بسیار ممتع وقابل توجهی از احوال فاضلان و شاعران و دیگر نام آوران آن روزگار علاوه بر این مزایا بدایع الوقایع مجموعه نفیس و قابل استنادی است از لغات و ترکیباتی که در زبان مکاتبه و محاوره بین طبقات و اصناف ایرانیان قرن دهم متداول بوده است.
البته متن کتاب با همه مزایایش مطالبی نیز دارد که غالبا نتیجه تعصب شدید مذهبی مولف و رعایت نکردن عفت کلام و افراط در چاپلوسی ها و به خویشتن نازیدن هاست.اما این معایب در براب فواید تاریخی و لغوی آن قابل چشم پوشی است
این کتاب را نخستین با ر اقای الکساندربلدرف رویس کرسی ایران شناسی دانشگاه لنین گراد با مقابله نسخه های متعدد تصحیح کرده به سال 1961 در مسکو بچاپ رسانیدند.
چون نسخه های آن نایاب شده بود توسط انجمن روابط فرهنگی ایران و شوروی از بنیاد فرهنگ ایران درخواست شد که بار دیگر آن را در تهران چاپ و منتشر کند.
کتاب بدایع الوقایع یکی از کتب ارزنده برای شناخت آداب , رسوم و فرهنگ مردم هرات و در واقع مربوط به تاریخ این شهر در اواخر دوره تیموریان و آغاز دوره صفویه (سده‌های 9 و 10) است. این اثر را زین‌الدین محمود واصفی هروی شاعر، منشی و دبیر برجسته آن دوران نوشته و تنها دو نسخه خطي از آن در کل جهان وجود دارد که هر دوی این نسخه‌ها در کتابخانه‌های اتحاد جماهیر شوروی سابق نگهداری می‌شود یکی در مسکو دیگری در لنینگراد. در کتاب "بدایع الوقایع" آنچه که در محافل عمومی و حلقه‌های شاعران، ادیبان، فقها، پهلوانان گفته می‌شده به اضافه آداب و رسوم مردم آن زمان هرات و ماوراءالنهر آمده است و از این نظر اثری بسیار مفید و قابل مطالعه برای استفاده در شاخه‌هایی از علوم انسانی مانند مردم شناسی، جامعه شناسی، تاریخ و انسان شناسی است. نویسنده این اثر (واصفی هروی) بخشی از تاریخ دوره تیموریان را نیز به مناسبتهای مختلف در کتابش ذکر می‌کند و از معاریف و بزرگان و نویسندگان آن دوره اطلاعات منحصر به فرد و گاه تازه‌ای به دست می‌دهد که برای امر پژوهش بسیار سودمند است. به عقیده من اهمیت کتاب در اطلاعاتی است که در بیان روحیات مردم آن دوره به خواننده منتقل می‌شود