کتاب قبیله ی سیزدهم: امپراتوری خزران و میراث آن اثر آرتور کستلر
قبیله سیزدهم کتابی تاریخی از آرتور کستلر (۱۹۰۵–۱۹۸۳) است که در سال ۱۹۷۶ منتشر شد. این اثر یکی از بحث‌برانگیزترین کتاب‌های تاریخی قرن بیستم است که به بررسی تاریخ خزران، قومی ترک‌تبار که در قرون وسطی در منطقه قفقاز زندگی می‌کردند، می‌پردازد. کستلر در این کتاب استدلال می‌کند که خزران در قرن هشتم میلادی به یهودیت گرویدند و سپس در اروپا پراکنده شدند. او نتیجه می‌گیرد که یهودیان اروپای شرقی (اشکنازی‌ها) عمدتاً از نوادگان خزران هستند، نه از بنی‌اسرائیل باستان.
خلاصه و محتوای کتاب
کستلر ابتدا تاریخ خاقانات خزر را بررسی کرده و توضیح می‌دهد که این قوم چگونه در قرن هشتم میلادی تحت فرمان خاقان خود، به‌عنوان یک تصمیم سیاسی و اقتصادی، یهودیت را پذیرفتند. این اقدام باعث شد که آنها بین دو ابرقدرت آن زمان، امپراتوری بیزانس و خلافت عباسی، بی‌طرف باقی بمانند. خزران به‌سرعت تبدیل به یک قدرت منطقه‌ای شدند اما در قرن دهم و یازدهم توسط روس‌ها و سایر قبایل اطراف از بین رفتند.
کستلر سپس مسیر مهاجرت بازماندگان خزران را به اروپا، به‌ویژه لهستان و اروپای شرقی، پیگیری می‌کند. او معتقد است که بیشتر یهودیان اشکنازی از این قوم ریشه گرفته‌اند و نه از یهودیان خاورمیانه. این نظریه پیامدهای بزرگی برای هویت یهودیان امروزی دارد و ادعای ارتباط نژادی مستقیم آنها با بنی‌اسرائیل را زیر سؤال می‌برد.
نقد و بررسی علمی
نظریه کستلر از زمان انتشار با مخالفت‌های شدیدی از سوی تاریخ‌نگاران و پژوهشگران یهودی و غیریهودی مواجه شده است. بسیاری از محققان، مانند کوین بروک و شلومو زند، ادعاهای کستلر را فاقد شواهد کافی دانسته‌اند. آنها بر این باورند که خزران تنها بخش کوچکی از جمعیت یهودیان اروپا را تشکیل می‌دادند و مهاجرت یهودیان از فلسطین به اروپا عامل اصلی شکل‌گیری یهودیت اشکنازی بوده است.
بااین‌حال، برخی تحقیقات ژنتیکی مدرن نشان داده‌اند که یهودیان اشکنازی ترکیبی از نژادهای خاورمیانه‌ای، اروپایی و احتمالاً خزر هستند. اما اکثریت دانشمندان معتقدند که نقش خزران در شکل‌گیری یهودیت مدرن بسیار کم‌تر از آن چیزی است که کستلر ادعا می‌کند.
اهمیت و تأثیر کتاب
کتاب قبیله سیزدهم به دلیل پیامدهای سیاسی و تاریخی‌اش بحث‌برانگیز شده است. نظریه کستلر اگرچه به‌طور کامل اثبات نشده، اما در زمینه‌هایی مانند نقد صهیونیسم، بازنگری در تاریخ یهودیت، و مطالعه اقوام منقرض‌شده نقش مهمی داشته است. برخی از گروه‌های ضدصهیونیست از این کتاب برای رد ادعای یهودیان نسبت به سرزمین فلسطین استفاده کرده‌اند.
نتیجه‌گیری
کتاب کستلر یک روایت جذاب و چالش‌برانگیز از تاریخ خزران ارائه می‌دهد، اما شواهد علمی و تاریخی کافی برای تأیید کامل نظریه او وجود ندارد. این کتاب همچنان یکی از مهم‌ترین منابع در بحث‌های مربوط به تاریخ یهودیت، قومیت و مهاجرت‌های تاریخی است.
کتاب قبیله ی سیزدهم به دست آرتور کستلر نوشته شده و توسط جمشید ستاری ترجمه گشته است و چاپ نشر آلفا و در سال هزار و سیصد و شصت و یک به انتشار رسیده است. کتاب قبیله سیزدهم یا خزران در سال هزار و نهصد و هفتاد و شش چاپ شده و از مشهورترین اثرهای کلستر می باشد.خزران یا خزرها گروهی ساکن داخل شمال و شمال غرب دریای خزر بودند. حوالی سال هفتصد و چهل میلادی آنها در مقابل پیشروی لشکریان اسلام مقاومت نمودند و آن زمان که خیلی از همنژادان ترکشان به اسلام روی برده بودند خزران به دین یهود روی برده و تلاش کردند به عنوان نیروی سومی در بین اسلام و مسیحت استقبال خویش را در مقابله با خلافت بغداد از یک سمت و با امپراتوری قسطنیه از سمت دیگر حفظ نمایند. دولت یهودی خزر تا حدود پانصد سال بعد با افت و خیز موجودیت خویش را حفظ و نگهداری کرد. بعد از این که روس ها با امپراتوری بیزانس به نتیجه رسیدند و به مسیحیت روی بردند با پشتیبانی کردن از قسطنیه بر تصرفات خزران تاختند و دولت خزر در سراشیبی تلاشی قرار گرفت. برای خرید کتاب قبیله ی سیزدهم با ما تماس بگیرید.