كتاب تاريخ بزرگ اسلام و ايران يا ابن اثير در سي جلد
کتاب تاریخ تکمیل شده ، اثر عزالدین ابن اثیر مربوط به شروع پیدایش تا سال ۶۲۸ قمری/۱۲۳۱ میلادی را در برمی گیرد.ابن اثیر گزارش تاریخی خود را تا سال ۳۰۲ قمری/۹۱۵ میلادی وامدار طبری می باشد و از تاریخ طبری برداشت کرده است ولی در بخش ترکتازی مغولان او نخستین گزارشگر وقایع و آن تاریخ می باشد.
کتاب تاریخ کامل ۱۳ جلد است. این کتاب از لحاظ جامعیت بیش از همه به تاریخ طبری نزدیک است، ولى از نظر روش نگارش از آن جداست. روش ابن‌اثیر در این کتاب گردآوری‌ِ نوشته‌های دیگران و تلفیق آرای گوناگون است. گزارشهای ابن اثیر بر طبق سالها تقسیم بندی شده است و از این دیدگاه ارج ویژه‌ای در تاریخ جهان اسلام دارد.
از بخش مربوط به هبوط آدم تا ۳۱۰ق/۹۲۲م بیشتر بر نوشتة طبری متکى است، ولى ابن اثیر اطلاعاتى از نوشته‌های ابن کلبى، بلاذُری، مُبّرد و مسعودی را نیز بر آن افزوده است. متأسفانه نویسنده در بیشتر موارد منابع خود را یاد نمى‌کند. کتاب الکامل اخبار مفصلى دربارة سامانیان تا مرگ ابوعلى چغانى دارد که احتمالاً برگرفته از کتاب گمشدة التاریخ فى اخبار وُلاة خراسان نوشتة ابوعلى سلامى است (بارتولد، ۱/۷۳).
همچنین با پیدا شدن نسخة تاریخ ثابت بن سنان صابى که سهیل زکّار آن را در مجموعه‌ای با عنوان اخبارالقرامطة در ۱۹۸۲م در دمشق چاپ کرده است، مى‌توان به این نتیجه رسید که ابن اثیر در نوشتن مطالب مربوط به روابط فاطمیان و قرمطیان از این کتاب سود برده است. اهمیت اساسى الکامل به ویژه در مورد رویدادهایى است که ابن اثیر، برخلاف طبری، به گونه‌ای گسترده از آنها یاد کرده است (اشپولر، و چون وی در دورة استیلای مغولان مى‌زیست، کتاب او از منابع مهم تاریخ مغول به شمار مى‌آید