کتاب دودمان پهلوی : جریان ملی شدن صنعت نفت در ایران , تاریخ و شرح حال خاندان سلطنتی اثر جعفر شاهید
تاریخ دو هزار و پانصد ساله ایران پر است از افتخارات جاویدان و فناناپذیر ملتی که قرنها مشعلدار تمدن دنیا بوده و سهم بزرگی در تمدن کنونی جهان دارد. متاسفانه گذشته ما غالباً بوسیله بیگانگان و بدست اجنبی نگارش یافته و جز کتیبه ها و سنگ نبشته هایی که از عهد باستان در سینه خاک ، یا در پیشانی کوه های بلند باقیمانده چیزی در دست ما نیست. از این رو تاریخ قرون اولیه ایران که مربوط به سلسله های هخامنشی و اشکانی و ساسانی نیست، با همه عظمت و قدرت سلاطین آنهد و جهانگشانیها و خدماتی که بفرهنگ و تمدن جهان کرده اند.
آنطور که باید برای ما روشن نیست، زیرا از آثاری که در باره ایران بدست مورخان بیگانه نگارش یافته غالباً آمیخته با غرض ورزی و کینه توزی و حق شکنی است. بطوریکه فتوحات و پیروزیهای درخشان ایران را كوچك و ناچیز نشان داده و در عوض موفقیت های عادی خویش را بصورت اعجاز و عملی خارق العاده جلوه گر ساخته اند.
اما تاریخ ایران در دوره اسلامی اگرچه روشن تر از اعصار و ازمنه پیش از آن است. با وجود این در اثر تحولات بزرگ و تغییرات شگرفی که در طی قرون متمادی در این کشور رویداد و منجر بهجوم امپراطوریهای بزرگ و اقوام و طوائف وحشی بمیهن ما گردید ، قسمت اعظم این آثار از بین رفت و جز معدودی کتب خطی و نسخ قدیمی چیزی برای ما باقی نماند. بنابر این برای آنکه تاریخ معاصر که نسل کنونی شاهد و ناظر آن بود. بطرز جالب و مطلوبی انتشار بابد وقایع و حوادث مهم تاریخی با مرور زمان بدستخوش فراموشی سپرده نشود، نگارنده این کتاب تصمیم گرفت تاریخ زندگی خاندان پهلوی و علل انقراض سلسله قاجار و چگونگی تشکیل سلسله پهلوی را با مدارک صحیح و کامل انتشار دهد.
بطوریکه این مجموعه برای تمام کسانی که بخواهند از وقایع بعد از استبداد صغير واواخر سلطنت احمد شاه و اوضاع سیاسی و نظامی و اجتماعی ایران مطلع شوند. بصورت يك سند مهم تاریخی مورد استفاده قرار گیرد. این نکته نیز نا گفته نماند که نگارنده این کتاب نه تنها هیچگونه منظور و نفع شخصی از انتشار این تاریخ نداشته بلکه با صرف وقت و مرارتهای زیاد و مراجعه بكلية تواريخ و مطبوعات و یادداشتهای رجال سیاسی و مطبوعات نیم قرن اخیر تاریخ مزبور را برشته تحریر در آورده و با صرف مبالغ هنگفتی این کتاب را منتشر ساخت.
و چون این رسم از دیر باز مرسوم بوده که هر نویسنده ای اثر خود را بعزیز ترین و گرانبهاترین کسی که بار علاقند بوده تقدیم میکرده است. اینجانب نیز ا تر ناچیز خود را به دملت خشناس ایران که بیست و پنج سال با سرافرازی و نیکنامی در برابر سهمگین ترین حوادث تاریخ پایداری کرده و از زیر همه آن فشارها و شکنجه ها و سوانح خانمان بر بادده با موفقیت و کامیابی سرد است کرده است تقدیم میدارم و امیدوارم این هدیه کوچک یکی از فرزندان این آب و خاک را با بزرگواری خود قبول فرمایند و از لغزشهایی که ممکنست در خلال نوشته های این کتاب ملاحظه فرمایند. قلم عفو بر روی آن بکشند قرن شانزدهم میلادی در تاریخ جهان ما در حوادث و آغاز تحولات عظیم سیاسی و اجتماعی و علمی و ادبی بشمار میرود.
کتاب دودمان پهلوی
جریان ملی شدن صنعت نفت در ایران
تاریخ و شرح حال خاندان سلطنتی اثر جعفر شاهید
زیرا از این قرن بود که اندك اندك تغییرات عمیقی در کلیه شئون زندگی ملل و اقوام گیتی پدیدار شد ، و بالاخره بتمدن درخشان و خیره کننده قرن بیستم منتهی گردید در اروپا پس از جنگها و خونریزیها و کشتارهای موحش دوران فئودالیته و تاریکی و ظلمت قرون وسطی بپایان رسید. باز تحولات جدیدی ریخته شد که منجر به پیدایش نوابغ بزرگی در صحنه های مختلف حیات بشری گردید ، و تغییرات شگرفی در کلیه امور بین المللی ، چه در مسائل سیاسی و اجتماعی و چه در موارد علمی و ادبی و صنعتی پدیدار شد. توسعه دانش بشر و مسافرت جهانگردان و دست اندازی دول بزرگ و نیرومند بقاره های دیگر و کشف قاره جدید آمریکا دنیارا وارد مرحله تازه ای از حیات خود نمود و مبارزات و مناقشات محلی بمنازعات و کشمکشهای بین المللی و جهانی تبدیل گردید.
در آسیا و شرق نزدیک آثار این تحولات سیاسی از سه قرن اخیر بخوبی پدیدار گشت سرزمین افسانه ای که مورد توجه دول بزرگ بود، سبب شد که منطقه خاورمیانه مخصوصاً ایران کانون مبارزات سیاسی دول بزرگ قرار گیرد و صفحه جدیدی بر تاریخ این کشور که شاهراه بازرگانی دنیای کهن و دروازه آسیا باروپا است.
گشوده شود. پس از انقراض سلسله زندیه و تشکیل سلسله قاجاریه این توجه دولتهای بزرگ مخصوصاً کشورهای انگلیس و فرانسه و روسیه با ایران رو بازدیاد نهاد و کار بجائی کشید که علناً در پشت پرده در امور داخلی این کشور دخالت نموده و برای پیشرفت منافع خود از هیچگونه اقدامی فروگذار نکردند.
امپراطوری روسیه تزاری که هزاران کیلومتر مرز مشترک با ایران داشت از زمان سلطنت پطر کبیر برای آنکه دست بدریای آزاد داشته باشد و راهی بهندوستان پیدا کند. توجه خود را بجانب ایران معطوف داشت و امپراطوران روسیه همگی برای اجرای وصیت معروف پطر کبیر مبنی بر رسیدن با بهای گرم و دست یافتن بخلیج فارس شروع بفعالیت نمودند، چون در آنهنگام پنبه جهل و بیخبری در گوش زمامداران و پادشاهان قاجار چنان فرورفته بود که بهیچوجه فرش تو یها و صدای مهیب انقلابات و تحولات بزرگ گیتی بگوش آنان نمیرسید باین جهت بزرگترین ضربت بر حق حاکمیت و استقلال و تمامیت این کشور وارد آمد و طبق معاهدات ننگین ترکمانهای و گلستان که در تاریخ چهار هزار ساله ایران بی نظیر و بیسابقه است ، سرزمینهای وسیعی از خاک ایران با آبادترین و پرجمعیت ترین شهرهای آن که مهد مدنیت ایران کهن بود همه از این کشور منتزع و جزو خاک امپراطوری روسیه گردید.
از طرف دیگر حریف قوی پنجه ای مانند دولت بریتانیا برای آنکه خطر را از جانب هندوستان دور نگهدارد و وقایعی نظیر پیش آمد لشگرکشی سلطان محمود غزنوی و نادرشاه افشار بهندوستان تجدید نگردد، میکوشید که ایران قدرت و توانائی دیرین خود را بدست نیاورد و برای اینکار عمال و مامورین زبر دست خویش را باین کشور گسیل داشت تا با ایجاد اختلاف و نفاق و دسته بندی و جنگ خانگی این نقشه عجیب و خطرتان را بمرحله عمل در آورد از سوی دیگر امپراطوری عثمانی که از سه قرن پیش با پادشاهان سلحشور ایران مانند شاه اسمعیل صفوی و شاه عباس کبیر و نادر شاه جنگها کرده و ضربات موحشی بان کشور وارد آمده بود. میل نداشت ایران دارای قدرت و عظمت دیرین بشود و چون خاری از جانب خاور بپهلوی او فرو برود. بدین ترتیب چنگالهای خونین از همه طرف ایران را احاطه کرده و برای انحلال و انقراض این کشور باستانی بالاترین مساعی را بکار میبردند.
همین دستها بودند که مستقیماً یا بطور غیر مستقیم بوسیله عمال و دست نشاندگان خود مردان بزرگی مانند نادر شاه و اطفعلیخان زند و عباس میرزا و قائم مقام و امیر کبیر وصنیع الدوله و بهبهاني وطباطبائی و ستارخان و باقرخان وثقة الاسلام وصور اسرافيل را نابود کرده و همه آنها را که ممکن بود ایران را باوج ترقی و تمدن برسانند.
فدای سیاست و منافع شوم خویش کردند. هنگامیکه مشروطیت ایران بیهای خون بزرگترین و دلیرترین ولایق ترین و فداکار ترین مردم ایران بدست آمد، باز این دستها و پنجه های خون آلود برای عقیم گذاردن سیر ترقی و پیشرفت ملت ایران وارد صحنه گردید ، و چون اوضاع ایران در آن هنگام بر اثر سهل انگاریها وست عنصريها وضعف نفس زمامداران و مسئولین عصر کاملا برای نقشه شوم آنان مساعد بود زبانهای جبران ناپذیری بملت و مملکت ایران وارد آوردند که اگر مردی فداکار و از جان گذشته از میان مردم پاک نژاد ایرانی قیام نمیکرد و ایران را از آن ظلمت وحشت زاویلا یا وه من نجات نمیداد .
بلا تردید امروزه نامی از ایران در نقشه جغرافیای عالم وجود نداشت . در یک چنین دوران تاريک و پر هرج و مرج و آشفته ای بود که جریان تاریخ ایران بدست يک سرباز شجاع و میهن پرست عوض گردید. و تحولاتی در این کشور بظهور پیوست که اگر قرار بود بحال عادی این تغییرات پدیدار شود، يك قرن طول میکشید تا فرهنگ دانش و تمدن جدید به ایران راه یابد ، و يك ملت عقب افتاده که قرنها گرفتار جنگهای خانگی و حکومت های ملوک الطوایفي وجهل و بيسوادي و خرافات و موهوم پرستی بود از نمرات آن بهره مند گردد .