کتاب منطق اکتشاف علمی اثر کارل ریموند پوپر
کتاب های کارل ریموند پوپر و کتاب منطق اکتشاف علمی
کتاب منطق اکتشاف علمی اثری از کارل پوپر کارل رایموند پوپر، فیلسوف مشهور و سرشناس علم، منطق دان، ریاضی دان و اندیشمند اتریشی – انگلیسی و استاد مدرسه امور اقتصادی لندن بود. او یکی از بزرگترین فیلسوفان علم سده بیستم به حساب میآید و آثار زیادی در فلسفه سیاسی و اجتماعی از خود باقی گذاشتهاست. پوپر به دلیل کوششهایش در رد روش علمی طرفداران کلاسیک مشاهده/استنباط(اثبات گرایان) از طریق پیشبرد روش ابطالپذیری تجربی، مخالفتاش با دانش برآمده از قیاس و استدلال کلاسیک (ارسطویی – افلاطونی)و دفاع از خردگرایی انتقادی، بنیادگذاری نخستین فلسفه انتقادی غیر توجیهگرانه در تاریخ فلسفه و دفاع نیرومندش از لیبرال دموکراسی واصول انتقادگرایی اجتماعی که به نظر او امکان ظهور جامعه باز را فراهم کردند، شهرت دارد. مباحث کتاب منطق اکتشاف علمی نوشته شامل یک تمهید و چهار بخش بشرح ذیل خواهد بود: تمهید درباره فلسفه و رشتههای چهارگانه آن است و بخش اول در لفظ و تاریخ متافیزیک، بخش دوم در گزارههای متافیزیکی، بخش سوم در منتقدین از متافیزیک، بخش چهارم در حقانیت متافیزیک و کاربرد آن در علوم(تجربی)میباشد. فلسفه و رشتههای آن فلسفه به عنوان کنکاشی فکری و عقلانی درباره هستی، و چگونگی استدلال و معرفت به عالم که شامل کیهان شناسی و انسان شناسی هم میباشد، به چهار رشته اصلی تقسیم میشود: ۱-علم منطق(Loyic)که درباره مقدمات و انواع استنتاج و صدق و کذب گزارهها و بازشناخت برهان از سفسطه و مغالطه به بحث و بررسی میپردازد. ۲-علم المعرفه(Epistemology)که درباره چیستی معرفت و فرق معرفت حقیقی با معارف اعتباری و کاذب و شرایط معرفت یقینی و حدود معرفت انسانی مداقه میکند.در اشاره به مباحث معرفت شناسی و اهمیت آن در تأملات فلسفی است که مرحوم شهید مطهری در پاورقیهای«اصول فلسفه و روش رئالیسم»مکررا گوشزد میکنند که:«تا ذهن را نشناسیم نمیتوانیم فلسفه داشته باشیم.»سؤال اصلی در معرفت شناسی این است که آیا میتوانیم بدانیم که میدانیم و اینکه چه چیزی را میدانیم؟ ۳-اخلاق بعنوان معرفت درجه دوم، در ارزشیابی نیک و بد اخلاق انسانی و تشخیص حسن و قبح و شناسایی منشأ آنها به بحث میپردازد.و به نام فلسفه اخلاق (moral philosophy)در برابر حکمت اخلاقی که جزو معارف درجه اول است و اخلاق افراد و جوامع را بررسی میکند، نامیده شده است. ۴-متافیزیک(metaphysice)یا فلسفه اولی که پژوهش در کنه وجود و عالم مجردات و اثبات باریتعالی است و در نزد حکمای اسلام به امور عامه و الهیّات به معنی الاخص تقسیم میشود.این قسم از فلسفه عقلانی بیش از رشتههای دیگر مورد بیمهری دانشمندان غرب قرار گرفته، همانطور که در متن نوشتار اشاره خواهد شد، تا جائی که پوزیتویستها قائل به مهمل و بیمعنا بودن آن شدهاند. دانای یونان، ارسطو در کتاب یکم متافیزیک درباره این دانش میگوید: «…و هیچ دانش دیگری را نباید ارجمندتر از این دانش پنداشت، زیرا خداییترین دانش ارجمندترین است و این تنها از دو طریق میتواند چنان باشد، زیرا دانشی که برای تملک آن خدا شایسته ترین است دانشی است الهی یا دانشی است که به امور الهی میپردازد…».