هدفم از این مطلب مطرح نمودن تفاوت بین کتب کلکسیونری و کتب کم یاب و نایاب است در ابتدا بسیاری از فروشگاه حتی کارا کتاب طبقه بندی دارد به نام کتاب نایاب که بصورت حرفه ای اگر به این موضوع نگاه کنیم کتاب نایاب درست نیست و یک اشتباه رایج البته اصطلاحی در بازار کتاب که می گویند فلان کتاب نایاب است که این درست نیست مگر میشود کتابی نایاب باشد همه در بازار کتاب دست دوم بیشتر کتابفروشها آن کتاب را داشته باشند مثلا کتاب های صادق هدایت یک مجموعه ایست هجده جلدی که توسط انتشارات امیر کبیر در جلد سلفون در دهه چهل و پنجاه چاپ کرده است و این مجموعه را جز کتب نایاب می شناسند  در حالی که شما اگر از صد کتابفروشی قدیمیو فروش این کتاب را جویا شوید حداقل ده درصد این کتابفروشیها این مجموعه را دارند.بنابراین اگر حرفه ای به این قفسه کتاب بخواهیم نگاه کنیم این قبیل کتب جز کتب کلکسیونری هستن و دلیلش ویژگی کمی و کیفی کتاب است که بدلیل کامل بودن در محتوا و قدمت کتاب و شکل کتاب طرفداران خاص را داشته اما اگر بخواهیم کتابی را واقعا نایاب در نظر بگیریم باید کتابی باشد که واقعا نباشد یعنی هر چقدر میگردیم نشود پیدا کرد که عمئما باز این کتب کم یابند که با گشتن کتاب پیدا میشود پس اگر کتابی بسیار بسیار سخت پیدا شود میشود گفت قطعا نایاب است و هیپ ربطی به قدمت و شرایط کمی و کیفی نداشته میتواند یک کتاب راجع به شیوع بیماری قارچی باشد که این کتاب در تاریخی با تیراژ محدود چاپ شده یا خمیر شده یا بخش شده که در این زمان نه ناشر نه مترجم یا نویسنده و هیچ کتابفروشی سراغی از این کتاب ندارد.بنابراین فرق بین کتاب کم یاب و کتاب نایاب مشخص شد و بیساری از کتب کلکسیونری کم یاب هستن  و سختر از کتب دیگر قابل تهیه هستن و میتوان گفت  بیشتر کتب کلکسیونری می تواند کتاب کم یاب باشد اما بیشتر کتب کم یاب کلکسیونری نیست.کتاب کلکسیونری نیز با کتب آنتیک و عتیقه تفاوت داشته و اشتباهات رایج استفاده نادرست کتب نفیس وبا کتاب کلکسیونری و کتب کم و نایاب باهم است.هر کتاب نفیسی کلکسیونری نیست کتب نفیس باید از جنس مرغوبی باشد از جلد تا کاغذ استفاده شده اما کتاب کلکسیونری میتواند مثلا کتاب تاریخ طبری چاپ دهه پنجاه باشد که نه جلد ارزنده ای داشته نه کاغذ مرغوبی. و اگر بخواهیم درست نگاه کنیم از دید یک کارشناس در زمینه کتب قدیمی برخی موارد انقدر مرز این طبقه بندی نازک است که واقعا کارشناسی سخت است مثلا کتاب شاهنامه بایسنغری هم نفیس است هم کلکسیونری و هم کم یاب و می توان از هر طبقه ای بررسی گردد.پس اگر کتاب تنها جنس مرغوب و مطلوب کیفی داشت کتاب نفیس.اگر کتاب شرایط کمی و کیفی ویژه ای مخصوص قدمت داشت کلکسیونری و اگر در بازار بسیار سخت قابل تهیه باشد کم یاب و ذر مطلب دیگر راجع به کتب انتیک و عتیقه صحبت خواهم داشت.و فرق کتاب نو وقدیمی