پشتیبانی از ساعت ۹ صبح الی ۱۰ شب :  ۰۹۱۲۵۳۴۳۶۴۴

معرفی کتاب ادبی

 

شاهنامه کتاب اول ایران، به ما می آموزد که چگونه باید زندگی کرد و چگونه باید مرد. او می تواند به یاری نسل سرگردان کنونی بیاید و روح مغرور و ملتهب او را مایه تنبه و تسکین باشد. سرمشقی که پهلوانان بزرگ شاهنامه به ما می دهند آن است که زندگی را دوست می دارند بی آنکه از مرگ بترسند. از عمر بهره می گیرند، بی آنکه بی اعتباری جهان را از یاد ببرند. کتاب حاضر آزمایشی است که باب بحث درباره شاهنامه را از نظر تحلیلی و تا حدی در دایره ادبیات تطبیقی می گشاید. زیبایی و ابهت کلام فردوسی و بلندی فکر او، حد نهایی توانایی بشر را در سخن گفتن می نماید.

 

زندگی و مرگ پهلوانان در شاهنامه

 

 

شاهنامه شاید تنها کتابی در زبان فارسی است که نتوان خواند، بی آنکه اشک در دیده بگردد. اگر کتاب حاضر بتواند رغبت و کنجکاوی خواننده بخصوص جوانان را به آشنایی با شاهنامه بر انگیزد و آنان را با دنیای شگفت انگیز آن رو به رو کند به مقصود خود رسیده است.

بخشی از مقدمه کتاب زندگی و مرگ پهلوانان در شاهنامه به خامه محمدعلی اسلامی ندوشن

کتاب زندگی و مرگ پهلوانان در شاهنامه، به خامه نویسنده توانا، دکتر محمدعلی اسلامی ندوشن در زمینه معرفی شاهنامه به نسل جوان و کنکاش و پرتو افکنی بر زندگی هفت چهره نامی شاهنامه در دو جبهه اهورایی و اهریمنی می باشد. بر هر جوان ایرانی شایسته و بایسته است که شاهنامه پیرخرد را به خواند و از زندگی پر فراز و نشیب پهلوانان نامی ایرانشهر درس و الگو بگیرد تا در این برهه پر آشوب فکری، تا بتواند برای روح نا آرام و سرکش خود را مرهمی و التیابی یابد. این کتاب در معرفی ساده شاهنامه و ایجاد انگیزش در نسل جوان برای شناخت شاهنامه و میل به خواندن آن، کتابی مفید می باشد و خواندن آن را به دوستداران اندیشه و استوره و فرهنگ ایران، توصیه می کنیم.

نویسنده کتاب در بخش نخست با قلم توانای خویش به معرفی فردوسی بزرگ و چرایی نظم این کتاب توسط او و رابطه اش با سلطان محمود پرداخته است. در ادامه به واکاوی زندگی و احوالات پنج پهلوان نامی ایرانشهر و دو شخصیت در جبهه مخالف نیکی، پرداخته است. فریدون فرخ، سیاووش، فرود، جهان پهلوان رستم دستان، بهرام چوبینه و ضحاک ماردوش و پیران سپهسالار افراسیاب، شخصیت هایی هستند که در این کتاب بدانها پرداخته شده است و زندگی آنها در زیر ذره بین قرار داده شده است.

 

نویسنده
1199

سیاست نامه یا سیرالملوک، اثر منثور خواجه نظام الملک پسر خواجه ابوالحسن علی ابن اسحاق است که در یکی از قرای طوس در سال 408 تولد یافته است. سیاست نامه در واقع مرام نامه ای در باب مملکت داری می باشد. استاد بزرگوار، زنده یاد عباس اقبال در مقدمه ای بر سیاست نامه چنین نگاشته است :

 

سیاست نامه

 

 

مولف اصلی این کتاب که آن را سیاست نامه و سیرالملوک و پنجاه فصل خواجه نظام الملک خوانده اند، خواجه ی بزرگ قوام الدین ابوعلی حسن بن علی بن اسحق است که نظام الملک لقب داشته و از یکشنبه 13 ذی الحجه 455 تا دهم رمضان 485 یعنی تا تاریخ قتل خود پیوسته در دستگاه الب ارسلان سلجوقی و پسرش سلطان ملکشاه به وزارت باقی بوده است. کتاب سیاست نامه یا سیرالملوک که نسخه اصلی آن نگاشته ی قلم آن وزیر شهیر است، کتابی است در سلاست انشاء و جزالت عبارت و روشنی مطلب و تنوع موضوع در میان کتب فارسی کم نظیر و در آن همچنانکه در خاتمه ی فصل اخیر آمده : هم پند است و هم حکمت و هم مثل و تفسیر قرآن و اخبار پیغمبر و قصص انبیاء و سیر و حکایات پادشاهان عادل؛ از گذشتگان خبر است و از ماندگان سمر است و با این همه درازی مختصر است و شایسته ی پادشاه دادگر است.

به قول مشهور، ملکشاه در اواخر سلطنت خویش از چند تن از وزراء خواست که در باب بهترین شیوه ی ملکرانی و تدبیر امور دینی و دنیائی کتابی تالیف کنند تا آن را دستور خود سازد، همه نوشتند و شاه از آن میان نوشته ی خواجه نظام الملک را پسندید و او را به اتمام و انتشار آن مامور ساخت.

نسخه ی حاضر بی شک نسخه ایست که پس از قتل خواجه مرتب شده و ظاهرا این کار در عهد دوم جانشین سلطان ملکشاه یعنی در زمان سلطان غیاث الدین ابوشجاع محمد بن ملکشاه (492 - 511) انجام یافته چه در فصل القاب صریحا از سلطان محمد و لقب او غیاث الدین سخن به میان می آید و کاتب نسخه او را به دعای : خلد الله ملکه یاد می کند.

خواجه نظام الملک در مدت بیست و نه سال و هفت ماه و کسری وزارت در زیر دست الب ارسلان و ملکشاه در اداره ی امور و فتح بلاد و سرکوبی مخالفین این دو پادشاه چنان کفایت و حسن تدبیر بخرج داد که دولتی وسیع از حلب گرفته تا کاشغر را تحت امر ایشان آورد و نشان آن دو سلطان را در شرق و غرب عالم معلوم آن زمان جاری و ساری کرد تا آنجا که باید قسمت عمده ی شهرت و پیشرفتی را که در کارها نصیب الب ارسلان و ملکشاه شده از برکت خردمندی و کاردانی خواجه دانست و اینکه امیر الشعرا معزی در مدح او گفته:

تو ان خجسته وزیری که از کفایت تو

کشید دولت سلجوق سر به علیین

تو آن ستوده مشیری که در فتوح و ظفر

شده است کلک تو با تیغ شهریار قرین

کتاب سیاست نامه را اول بار یکی از خاور شناسان فرانسوی در سال 1981 میلادی (1309 هجری) در پاریس به طبع رسانده و پس از آن در سال 1330 هجری در بمبئی چاپی سنگی از آن به عمل آمده و دفعه ی اخیر در 1310 شمسی در تهران چاپی جدید از آن شده است.

بخشی از مقدمه مصحح بزرگوار عباس اقبال بر کتاب سیاست نامه به سال 1320

 

 

 

نویسنده
1484

قابوس نامه یکی از آثار بسیار ارجمند زبان فارسی اثر امیر عنصر المعالی کیکاووس بن اسکندر بن قابوس بن وشمگیر بن زیار، از شاهزادگان خاندان زیاری است. این خانواده در قرن چهارم و پنجم هجری در شمال ایران بخصوص در گرگان و طبرستان و گیلان و دیلمستان و رویان و قومس و ری و جبال حکمروایی داشته اند. امیر عنصرالمعالی - که دختر سلطان محمود غزنوی همسرش بوده - از او پسری به نام گیلانشاه داشته است و کتاب حاضر را در چهل و چهار باب برای پسر خود، گیلانشاه، نوشته و خواسته است بدین وسیله حاصل تجربیات خود را در اختیار فرزندش بگذارد و او را راهنمایی کند و مسائل مختلف زندگانی و هنرها و پیشه های گوناگون آن زمان را بدو بیاموزد.

 

قابوس نامه1

 

 

 

 

از خلال سطور کتاب، نویسنده ی آن را تا حدودی می توان شناخت؛ وی مردی است دوست داشتنی ، نجیب و دانشمند ، پخته ، پرورده ، خوش فکر و خوش بیان ، و صمیمی و مهربان. بهمان اندازه که وسعت معلومات او در رشته های گوناگون ،خواننده را به اعجاب می افگند ، صداقت و صراحت گفتارش در دل اثر می گذارد و نیز ژرف بینی ها و نکته سنجیهای خردمندانه ی وی و حکایات و روایات آموزنده ای که گاهی در بعضی ابواب بمناسبت می آورد همه خواندنی و آموختنی و بخاطر سپردنی است.فکر روشن ، نکته های عبرت آموز او و نثر شیوا و ساده و روان و موثر نویسنده چندان قابل ملاحظه و ستودنی است که در کنار آن ضعف او در کار شعر و شاعری از خاطر فراموش می شود. تنوع موضوع ابواب کتاب و فوائد فراوانی که از مطالعه ی آنها ، بخصوص از نظر تحقیق در اوضاع و احوال اجتماعی ، سیاسی ، اقتصادی ، دینی ، علمی و ادبی آن عصر ، حاصل ، می گردد اهمیت کتاب را تا حدی بالا می برد که باید با شادروان ملک الشعرای بهار همداستان شد و آن را مجموعه ی تمدن اسلامی پیش از مغول نامید.

دلیل روشن ارزش معانی و لطف شیوه ی بیان قابوس نامه توجه و اقبالی است که در طی قرنها از طرف فارسی زبانان و فارسی خوانان نصیب این کتاب شده است چندان که سنائی غزنوی در حدیقه الحقیقه - که نظم آن را در سال 525 هجری بپایان رسانیده - حکایتی از قابوس نامه را عینا نظم کرده است و از آن پس محمد عوفی در جوامع الحکایات و لوامع الروایات، و قاضی احمد غفاری در نگارستان، و محمد حبله رودی در جامع التمثیل ، و فزونی استرابادی در کتاب بحیره ، و نظامی گنجوی در خسرو و شیرین ، و فرید الدین عطار نیشابوری در اسرار نامه ، الهی نامه و در منطق الطیر ، و افضل الدین ابو حامد احمد بن حامد کرمانی در کتاب عقد العلی للموقف الاعلی ، و بهاء الدین محمد کاتب معروف به ابن اسفندیار در تاریخ طبرستان، و سعد الدین کافی در قصیده ی خود، و خسرو دهلوی در مثنوی مطلع الانوار ، و عبدالرحمان جامی در منظومه سلسله الدذهب و . . .

کتاب قابوس نامه بارها در ایران و خارج از ایران بطبع رسیده است

بخشی از مقدمه مصحح قابوس نامه، غلامحسین یوسفی

نویسنده
3792

خسرو و شیرین بی تردید جذابترین اثر نظامی از لحاظ پرداخت داستانی، توصیف احوال و مناظر و همچنین سنخ پروری است. داستانی تقریبا طولانی، واقع در پهنه ای فراخ، طبیعتی دل انگیز (به خلاف لیلی و مجنون)، صحنه هایی سرشار از تجمل و جمال و تنوع و شکوه، قهرمانی متعدد و از نظر سنخی متفاوت، دو شخص اصلی که هر دو به لحاظ سرشت انسانی دارای اغراض و انگیزه های طبیعی اند ولی هر دو در مقامی قرار دارند که هم محدودیتهای ناشی از مسئولیت و هم امکانات منبعث از اقتدار سلطنت دارند،

 

معرفی کتاب خسرو و شیرین نظامی گنجه ای

 

توصیف دل انگیز پرماجرا و حالات پر زیر و بم عشق از مرحله ی مشاهده تصویر و سودای مبتنی بر خیال تا نخستین دیدار و انس یافتن، کوششهای مرد جوانسال هوسباز در تصاحب و کامجویی و اعراضهای دختر عفیف و سرکش و زیرکسار، قهرها و آشتیها، تسلیمها و اعتراضها، کشاکش غریب میان التهاب و صبوری و بیخویشی و خویشتنداری، تاثیرات مثبت و انگیزشی شیرین بر روی خسرو تا حد ساختن مردی مصمم و سیادتجوی از جوانی متلون و بی بند و بار و فارغ از ملک و مصالح آن، وجود رقیبانی در عشق برای خسرو (فرهاد) و شیرین (مریم و شکر اسپهانی) و تجسم و توصیف تفاوتها و فراهم آوردن امکانات سنجش سنخها، آب و تاب های وصال، تداوم عشق شورانگیز پس از وصل تا سرحد جانفشانی و ایثار، وجود فرزندی پرخاشجوی و پدرکش... همه و همه دست به هم داده تا متنوع ترین و پر افت و خیز ترین منظومه ی نظامی پدید آید.

خسرو و شیرین (با توجه به اینکه دومین اثر نظامی پس از مخزن و نخستین منظومه ی عاشقانه اوست) به تنهایی جلوه هایی متعدد از ابتکارات وی را نسبت به منظومه های عاشقانه قبل از آن در بر دارد، از قبیل بیانی فوق العاده استعاری و ظریف و توصیفاتی سخت دقیق (از لحاظ شاعرانه و صور خیال) که مثلا ویس و رامین به هیچ روی شایان سنجش با آن نیست، هرچند تاثیرگیریهای نظامی از آن سخت گسترده بلکه نامحدود باشد، همچنین توصیفات مینیاتوری برجسته سازی برخی از اجزای صحنه، سرودن سوگندنامه که بعدها هم در اقبالنامه (خطاب اسکندر در دم مرگ به مادر) دیده می شود و سرمشق شاعران بعدی، که سوگندنامه را با ساقینامه (ابتکار دیگر شاعر در شرفنامه) آمیخته اند، گردیده است و جز اینها، که توضیح و تحلیل و بررسی تطبیقی آنها با منظومه های غنایی مشابه نیاز به بحث هایی مفصل دارد.

باری، بیان شگفت انگیز شاعر در توصیف حالات عاشق و معشوق و زیر و بم ها و ظرایف عشق، ناز و نیازها، جزئیات وصال و سرانجام مرگ آنها در اوجی است که هرگز پیش و پس از نظامی همتایی نیافته است، خاصه که وزن شوق انگیز هزج مسدس مقصور یا محذوف (که بی گمان بهترین آهنگ ممکن در بیان عواطف عاشقانه، بویژه سوگ و اندوه، است) و تاثیر مالوف آن در دوبیتی های پرسوز و شور به مدد آن می آید.

بخشی از پیشگفتار منظومه خسرو و شیرین اثر نظامی گنجه ای با تصحیح و حواشی حسن وحید دستگردی

 

نویسنده
1270