معرفی کتاب گذار منهتن-جان دوس پاسوس-ترجمه علی کهربایی
کتاب گذار منهتن در کنار سه‌گانه یو اس ای از برجسته‌ترین آثار دوس پاسوس هستند که هر دو با شیوه‌ای کاملا بدیع و تازه و سینمایی ارائه شده اند و تصویری گسترده از جامعه دگرگون شونده آمریکا به ویژه در چند دهه اول قرن بیستم ارائه می‌دهند. همچنین چگونگی تغییر شکل آمریکا و ورود آن را به قرن جدید و دوران تازه ترسیم می‌کنند. بیهوده نیست که این آثار جایگاه خاصی در ادبیات مدرن پیدا کرده‌اند و ژان پل سارتر آنها را بزرگترین نویسنده معاصر نامیده است. نجف دریابندری در مقدمه ترجمه رگتایم اثر دکترف درباره دوس پاسوس و تاثیرپذیری اش از جویس می‌گوید اگر پاره ای از غنی‌ترین و تاریک ترین جریان‌های ادبی قرن بیستم نسبت خود را به جویس می رسانند، در عین حال پاره‌ای از زنده ترین و روشن‌تر این جریانها نیز به ویژه در آمریکا باز از جویس سرچشمه می‌گیرند. فاکنر و همینگوی و دوس پاسوس و تورنتون وایلدر همه شاگرد جویس محسوب می‌شوند و پیروان آنها نیز به سنت جویس تعلق دارند، اما از این میان دوس پاسوس از لحاظ گرفتن و منتقل کردن شیوه‌های جویس به ویژه از لحاظ دنبال کردن روحیه آزمایشگری او بیش از دیگران شایان توجه است.
در کتاب‌های این نویسنده که آزمایشگر ترین نویسنده آمریکا خوانده شده است، قهرمان داستان فرد معینی نیست بلکه خود جامعه آمریکاست. نویسنده در توصیف و زنده ساختن صحنه ای اجتماعی هم آنقدر تلاش میکند که رمان‌نویسان دیگر به پروراندن سیرت از قهرمانان خود می‌پردازند. آدم‌ها در برابر جامعه در مرتبه دوم قرار می‌گیرند و نویسنده می‌خواهد تاثیر محیط اجتماعی به ویژه محیط اقتصادی را بر افراد نشان دهد و بنابراین باید محیط را زنده و در حال حرکت ترسیم کند. تکه هایی از ترانه های روز، نطق های سیاسی، تیترهای روزنامه، بیوگرافی اشخاص واقعی و تاریخی که زندگیشان در زندگی آدم‌های داستان درآمیخته است لای داستان برمی‌خورد. در این کتاب که یکی از مهمترین کارهای او به شمار می‌آید نویسنده در آن مصرف گرایی و بی تفاوتی اجتماعی زندگی محاصره شهری را به شدت به باد انتقاد می گیرد و منهتن نیویورک را شهری بی حس و بیرحم و در عین حال سرشار از انرژی نشان می‌دهد. در این کتاب تکنیکهای تازه‌ای به کار می‌گیرد که برای اتحاد رکن سه‌گانه usa و دیگر کارهایش ضروری جلوه میکند و گسترش می یابد. دید دوربینی و امپرسیونیسمی و حتی فیلم خبری، مواد کار او را تشکیل می‌دهند. این وارستگی از قید و بندهای متداول رمان‌نویسی، این خطر کردن، این آمادگی یا دست کم این داوطلب شدن برای طبع آزمایی در انواع شیوه ها در یک کلام این مدرنیسم درسی است که او پس از جویس آموخته است و جوهر این درس عبارت است از پاسخ دادن به مقتضیات موضوع کار. بخشی از تکنیک های به کار رفته در گذار منهتن از اولیس جویس و در زمین بایر تی اس الیوت و نیز تجربه های سینمایی کارگردان روس، آیزنشتاین الهام گرفته شده است.
نوشته مینا مظفری خسروی