کتاب نبرد اسپهبدان سخن : مبارزۀ بیش از هزار سالۀ سخنوران ایرانی در برابر اهریمنان تازی اثر رضا ایرانی
کتاب «نبرد اسپهبدان سخن: مبارزۀ بیش از هزار سالۀ سخنوران ایرانی در برابر اهریمنان تازی» اثر رضا ایرانی، اثری است که به بررسی مقاومت فرهنگی و ادبی ایرانیان در برابر سلطه فرهنگی عربی-اسلامی می‌پردازد. این کتاب با نگاهی انتقادی، تلاش می‌کند تا نشان دهد چگونه زبان و فرهنگ ایرانی، به ویژه از طریق سخنوران و شاعران، در برابر نفوذ و سلطه فرهنگی عربی مقاومت کرده و هویت خود را حفظ کرده‌اند.
ساختار و محتوای کتاب
کتاب در چندین فصل تنظیم شده است که هر کدام به بررسی دوره‌ای خاص از تاریخ ایران پس از اسلام می‌پردازد. در هر فصل، نویسنده به معرفی سخنوران برجسته آن دوره و نقش آن‌ها در حفظ و ترویج زبان و فرهنگ ایرانی می‌پردازد. از جمله این سخنوران می‌توان به فردوسی، حافظ، سعدی، مولوی و دیگر شاعران و نویسندگان برجسته اشاره کرد.
نگاه انتقادی به سلطه فرهنگی عربی
نویسنده با استفاده از اصطلاح «اهریمنان تازی»، به نقد سلطه فرهنگی عربی-اسلامی بر ایران می‌پردازد. او معتقد است که این سلطه نه تنها سیاسی و نظامی بوده، بلکه تلاش داشته است تا زبان، فرهنگ و هویت ایرانی را نیز تحت تأثیر قرار دهد. در این راستا، نویسنده به بررسی سیاست‌های فرهنگی خلفای عباسی و اموی، و تأثیر آن‌ها بر زبان و ادبیات فارسی می‌پردازد.
نقش سخنوران در مقاومت فرهنگی
یکی از محورهای اصلی کتاب، بررسی نقش سخنوران ایرانی در مقاومت فرهنگی است. نویسنده نشان می‌دهد که چگونه شاعران و نویسندگان ایرانی با استفاده از زبان فارسی و ترویج مفاهیم فرهنگی ایرانی، در برابر سلطه فرهنگی عربی ایستادگی کرده‌اند. برای مثال، فردوسی با سرودن شاهنامه، تلاش کرد تا تاریخ و اسطوره‌های ایرانی را زنده نگه دارد و هویت ملی را تقویت کند.
بررسی دوره‌های تاریخی مختلف
کتاب به بررسی دوره‌های مختلف تاریخی می‌پردازد، از جمله:
دوره پس از حمله اعراب: بررسی تأثیر فتح ایران توسط اعراب و واکنش فرهنگی ایرانیان.
دوره سامانیان و صفاریان: بررسی تلاش‌های این حکومت‌ها در احیای زبان و فرهنگ فارسی.
دوره غزنویان و سلجوقیان: بررسی نقش دربارهای این حکومت‌ها در حمایت از شاعران و نویسندگان فارسی‌زبان.
دوره صفویه و قاجار: بررسی تأثیر سیاست‌های فرهنگی این دوره‌ها بر زبان و ادبیات فارسی.
جمع‌بندی
کتاب «نبرد اسپهبدان سخن» تلاشی است برای نشان دادن اهمیت مقاومت فرهنگی و نقش سخنوران در حفظ هویت ملی. نویسنده با نگاهی انتقادی، به بررسی تاریخ ایران پس از اسلام می‌پردازد و نشان می‌دهد که چگونه زبان و فرهنگ ایرانی، علی‌رغم فشارهای خارجی، توانسته‌اند زنده بمانند و به شکوفایی برسند.
این کتاب برای علاقه‌مندان به تاریخ، ادبیات و فرهنگ ایران، منبعی ار
زشمند و قابل تأمل است.