التحقیق فی کلمات القرآن الکریم همانند بهرهبردارى و استفاده از حقايق معارف و احكام و آداب قرآن منوط به فهم و درك كلمات و مفردات قرآن به صورت تحقيقى و عميق مىباشد، پس ضرورت دارد نخست سعى و كوشش در راه درك و فهم اين كلمات و مفردات را انجام دهيم و بين مفاهيم حقيقى و مجازى آن تشخيص و تمييز قائل گرديم، آنگاه به تفسير بپردازيم. كتب لغت موجود نيز در اين زمينه تعيين كننده نمىباشند... «التحقيق فى كلمات القرآن الكريم» در چهارده جلد به زبان عربى يكى از فرهنگ هاى قرآنى است كه به قلم قرآن پژوه و دانشمند كوشا و داناى معاصر مرحوم استاد حسن مصطفوى تأليف پذيرفته است. مىتوان آن را به مثابه دايرة المعارف قرآنى انگاشت. به توضيح كلمات و شرح آنها پرداخته، نوعى تفسير ضمنى و محتوايى را دربر دارد. اين كتاب يكى از بزرگترين فرهنگهاى قرآنى معاصر است و در سال 1362 ش به عنوان كتاب سال جمهورى اسلامى ايران از طرف وزارت ارشاد اسلامى برگزيده گرديد.