كتاب «تعليقاتی بر ارزش معرفتشناختی تجربه دينی» كه به طور جدید به نوشته ی حجتالاسلام و المسلمين علی عضو هيئت علمی گروه فلسفه و كلام پژوهشگاه حوزه ودانشگاه منتشر شده است، تعليقاتی بر كتاب «ارزش معرفتشناختی تجربه دينی»، نوشته سی. اف. ديويس است. به نظر نگارنده، يكی از شيوههای مناسب برای مواجهۀ انتقادی با انديشههای نوپديد، روی آوردن به نگارش تعليقه بر آثار كلاسيك و مهم انديشمندان غربی است تا از اين طريق، ضمن رعايت اختصار و پرهيز از تحريف اقول و آرا، براساس مبانی اسلامی ـ عقلانی، حق را از باطل تمييز داد، شبههها را پاسخ گفت، مسائل را حل كرد، نكات تازه درست را پذيرفت و دعاوی نادرست را رد كرد و بيشتر و بهتر زمينه رشد افكار را فراهم آورد. اين كتاب تعليقاتی بر كتاب «ارزش معرفتشناختی تجربه دينی» نوشته سی. اف. ديويس است كه در آن ديويس تحت تأثير آرای ريچارد سوئينبرن در باب تجربه دينی و مدافع امكان فراهم آوردن برهانی انباشتی از طريق تجربه دينی برای اثبات وجود خداوند است. پژوهش وی از جدیترين تلاشهايی است كه برای تثبيت ارزش و اعتبار معرفتی تجربه دينی در غرب سامان يافته است؛ چرا كه مؤلف كوشيده است تا ديدگاههای رقيب و معارض را بررسی و منصفانه نقد كند و ايرادها و چالشهای مطرح شده در اين باب را عالمانه پاسخ گويد. حجتالاسلام شيروانی در مقدمه اين كتاب اشاره میكند كه اثر ديويس در فضای فلسفه معاصر در غرب و براساس آرای رايج در حوزه معرفتشناسی و فلسفه دين در آن ديار نگارش يافته و متناسب با فضای فرهنگی حوزه فلسفه تحليلی است و نيز رنگ و بوی مسيحی دارد و برای جبران اين نقيصه، به نگارش تعليقاتی بر اين متن مبادرت كرده است. وی درباره هدف اين تعليقات تصريح كرده است كه اين تعليقات صرفاً به يك هدف نوشته نشده، بلكه چند هدف را دنبال میكرده است: پارهای از آنها نقد و رد نظری است كه در متن بيان شده است. برخی بيان موضع و ديدگاه اسلامی در خصوص مسئله ياد شده در متن كتاب، برای بسترسازی مطالعه تطبيقی دو ديدگاه است، بعضی بيان تأييد نقطهنظر مؤلف، با استناد به آرای انديشمندان مسلمان است. برخی توضيح مطلبی است كه در متن مبهم مانده است و پارهای از آنها نيز بحث نسبتاً تفصيلی و كاملتر درباره نظريه يا ديدگاهی است كه در متن مطرح شده، و ممكن است مخاطب فارسی نيازمند اطلاعات بيشتری درباره آن باشد. تلاش مؤلف آن بوده كه با كمك اين تعليقات، فضای بحث رنگ و بوی بومی به خود بگيرد و متناسب با فرهنگ و انديشه اسلامی گردد و بهره خوانندگان فارسیزبان از كتاب افزوده شود. مؤلف همچنين پيش از تعليقات، ضمن گفتاری نسبتاً بلند با عنوان «درآمد»، مباحثی از قبيل اعتبار معرفتی تجربه دينی از نگاه اسلام، تبيين فلسفی وقوع تجربه دينی و حدود و انواع معرفت به خداوند را بررسی كرده است. وی در بخشی از مقدمه اين كتاب آورده است: تعليقه(حاشيه)نويسی دارای پيشينهای درازدامن و پررونق در حوزههای علميه جهان اسلام است. بسياری از عالمان صاحبنظر حاصل انديشههای خود را در قالب تعليقه بر يك متن ارائه میكردند و از اين طريق، بیآنكه به تكرار مكررات گرفتار آيند. به شرح، نقد، تصحيح و تكميل مطالب متن مورد نظر میپرداختند و نوآوریهای خود را نيز از اين رهگذر در اختيار انديشمندان مینهادند. بسياری از اين تعليقات به نوبه خود اثری ماندگار میشد و گاه ارزش علمی آن از متن فزونی میيافت. اين سنت نيكو، امروزه نيز كمابيش در حوزههای علميه رواج دارد.