مساله بسیار مهم و اجتماعی مواد و مصرف آن تاریخچه ای طولانی دارد. مواد اعم از مواد مخدر و محرک مکرراً به عنوان شفابخش، مسکن، شادی آور و نیز مقدس مورد استفاده قرار گرفته است. از جمله می توان به اشعار کهن موجود اشاره کرد و از هوم در آیین زرتشت نام برد. سابقه آشنایی بشر با خشخاش به حدود هفت هزار سال قبل بازمی گردد. وجود لوحه های گلی باستانی از تمدن های آن زمان موید این امر است.همچنین استفاده غذایی و دارویی از انواع مواد مخدر در چین و هند و کشورهای دیگر در چند هزار سال پیش نیز مورد تایید قرار گرفته است. در ایران سوءمصرف مواد از سابقه ای طولانی برخوردار است. گیاهانی که افیون و حشیش از آنها به دست می آیند از گیاهان بومی این منطقه بوده و شاید بتوان گفت خواص خوراکی، دارویی و روان گردان آنها از چند هزار سال قبل توسط ساکنان فلات ایران شناخته شده بود. طبق نوشته هرودوت خواص روان گردان حشیش برای اقوام آریایی شناخته شده بود و آنان از این ماده در عزاداری های خود استفاده می کردند. خواص تریاک توسط پزشکان اسلامی مانند محمد زکریای رازی و ابوعلی سینا توصیف شده است. اما شواهد مربوط به سوءمصرف آن در موارد غیرپزشکی بسیار نادر است. ابوریحان بیرونی اولین دانشمند اسلامی است که به خاصیت اعتیادآور افیون اشاره کرده و پدیده «تحمل» را تشریح کرده است. حدود صد سال است كه با تصويب قانون مبارز با اعتياد در مجلس مشروطه اول، مبارزات براي كنترل و كاهش سوء مصرف مواد مخدر در ايران آغاز شد. البته جمع‌بندي مسوولان دوران قبل از پيروزي انقلاب اسلامي نشان مي‌دهد كه آنان در اين مبارزه توفيق چنداني نيافتند. اين مبارزه پس از انقلاب نيز به شيوه‌هاي مختلف تداوم يافت، اما به گفته مسولان اين دوره نيز توفيق چنداني در كاهش و كنترل اعتياد حاصل نشد. کتاب «اعتیاد در ایران» بررسی همه‌جانبه درباره معتادان، مواد مخدر و همچنین قوانین و برنامه‌های پیشگیرانه ایران از زمان پیش از پیروزی انقلاب اسلامی تا سال 1380 از سوی انتشارات ثالث روانه بازار نشر شده است. این اثر پژوهشی همه جانبه است و تمامی مسایل مرتبط با اعتیاد در ایران را بررسی می‌کند. نویسنده کتاب، میزان مصرف، نوع مواد مخدر مورد استفاده طی سال‌های پیش از پیروزی انقلاب اسلامی تا سال 1380، قوانین و برنامه‌های پیشگیرانه مربوط به اعتیاد و معتادان و همچنین دست‌اندکاران مبارزه با مواد مخدر و درمان معتادان را در کتابش بررسی کرده است. استفاده از لوایح، قوانین، اسناد و مدارک موجود در دهه‌های اخیر و همچنین توجه به نقل قول‌هایی از مسوولان وقت و مطالب مندرج در روزنامه‌ها از دیگر ویژگی‌های این کتاب به شمار می‌آید و نشان از دقت نویسنده دارد.