انسان و ادیان

در کتاب انسان و ادیان نیچه گفته است که خدا مرده است ؛ و آندره مالرو گفته ؛ قرن بیست و یکم چه بسا که قرن بی دینی باشد. خواه باور کنیم یا نکنیم که خدایی هست، نکته هایی چون سرانجام هستی، فلسفه زندگی، رنج و ستم‏های زندگانی، وآرمان زیدگی پس از مرگ ذهن آدمی را همواره به خود مشغول داشته‏اند. هر یک از ما دل خوش می‏کنیم به این که برای‏خود یک (فلسفه هستی) بسازیم که بیشتر شان از جریان‏های فکری بزرگی مایه می‏گیرند که بر بشریت گذر کرده‏اند. وچنین است که می‏بینیم یکی (دین رها) است، دیگری به یک دین یا یک فلسفه جاافتاده باور دارد، و یکی دیگرجایگاهی بین این دو برمی گزیند. اما در هر حال از هر او تن آدم دست کم یکی به یک، و گاه به چند پروردگار باور دارد.خدا باوری برای بسیار کسان یک شالوده دیدگانی است، و برای کسان بسیارتر یک گزینش فلسفی است که در آن‏پروردگاری جا دارد بسیار دوردست که وصفش چندان روشن نیست. خدا باوری برای برخی مردم در چارچوب یک دین جا دارد که شریعت آن به روشنی و بی چون و چرا نهاده شده‏است. برای برخی دیگر خدا باوری یک گزینش شخصی و درونی است که هیچ نمایش خارجی ندارد. درهر حال‏پدیده دین در تمدن انسان جایگاهی برجسته دارد، و در فرهنگ ملت‏ها آثار ژرف نهاده است. درباره هریک از دین‏ها کوهی از کتاب نوشته شده است، که ادعای گردآل‏وری شیره همه آنها در یک کتاب گزافه خواهدبود. به علاوه روحانیت بیشتر دین‏ها از تصویری که تاریخ از آنها و کاربست آنها به جا نهاده بسیار دور است. مثلامسلمانان و عیسویان تصویری که هریک از دیگری دارند نشان دهنده مردمی است که عقاید خلاف دین خود را تاب‏نمی‏آوردند و با پیروان دگر دین‏ها مدارا نمی‏کنند. این یک عیسویت را از خلال دوران پرس و جوی دینی می‏بیند ون ازجنگ‏های صلیبی که مسلمانان قربانیان آن بوده‏اند. و آن یک مسلمانان را مردمی جنگجو و کشورگشا می‏شناسد که تا(پواتیه)، (وین)، (لپانتو) تاختند و هنوز هم آماده‏اند که با ظهور مهدی موعود یا یک رهبر دینی ترس بر دل‏ها نشانند. سیاست مردان بی شک همواره در پی این بوده‏اند که به سود خود از نیروهای معنوی جامعه بهره‏گیری کنند، و بسیاردیده شده است که بزرگان روحانی با قدرت سیاسی سازش کرده‏اند. از این رو آنچه را که مردان تاریخ نویس رویدادهارا همان گونه که روی داده‏اند می‏آورد، پس آنچه را که مردان تاریخ به نام یک دین یا در پناه یک دین کرده‏اند به حساب‏همان دین می‏نهد. اگر بنا بر این باشد که دین‏ها را از دست اندازی‏ها و دست کاری هایی که نیروهای سیاسی یا اقتصادی در آنها کرده‏اندپاک کنیم تا گوهر معنوی نهفته در هر یک از آنها را بشناسیم گزیری نداریم از این که تحلیل تاریخی را تعیین کننده‏نگیریم. و این است روشی که در این کتاب به کار بسته شده است. کوشش ما بر این است که عمق و خلص هریک ازجریان‏های بزرگ روحانی و مقنوی را نشان دهیم. هدف ما این است که خواننده دریابد که بینان این جریان‏ها برچه‏ارزش هیی است، و در عمل چگونه به کار بسته شده یا می‏شوند. ملت‏های بیگانه‏ای که با آنها سروکار داریم هر یک با(نظام ارزشی) خود زیست می‏کند. هریک به زبانی خرف می‏زند که بار تمدنی دیگر را با خود می‏برد که در آن پرده‏ها وزیر وبم‏های اندیشه جز آن است که ما داریم. رابطه ما با این ملت‏های گونه گون بیبشتر رویه‏ای است، و با سنجه‏های‏فرهنگی خود درباره آنها داوری می‏کنیم. پس دریافت ما از ویژگی‏های زیست اجتماعی، اقتصادی و سیاسی آنها نادرست است. در میان عناصری که یک تمدن را می‌سازند، دین را نباید نادیده انگاشت. در حقیقت، هر تمدنی یک زیرساخت دینی دارد که به یقین، روشنگر فرهنگ در معنای هرچه گسترده‌تر این کلمه است. درباره�" هریک از ادیان کوهی از کتاب نوشته شده است، که ادعای گردآوری چکیده�" همه�" آن‌ها در یک کتاب گزافه خواهد بود. هدف این کتاب این است که خواننده دریابد که بنیان جریان‌های بزرگ معنوی بر چه ارزش‌هایی است و در عمل، چگونه به کار بسته شده یا می‌شود. این کتاب می‌کوشد هر دینی را آنچنان بنمایاند که یکی از پیروان همان دین در می‌یابد، و در عین حال، خواننده را برانگیزد که درباره�" انسان و گونه‌گون بودن انسان‌ها اندیشه کند تا بتواند همنوعان خود را بهتر بشناسد و آگاهانه‌تر به گزینش بنشیند.