کتاب فرهنگ حییم
کتاب فرهنگ دو زبانه حییم اسم فرهنگ واژگانی است که ما بین زبانهای فارسی و انگلیسی، فارسی و فرانسوی، فارسی و عبری توسط سلیمان حییم تالیف شدهاست که معروفترین آنها فرهنگ انگلیسی به فارسی و فارسی به انگلیسی حییم است.
تاریخچه سلیمان حییم اولین فرهنگ دوزبانه خود را، به نام فرهنگ جامع انگلیسی ـ فارسی، ارائه کرد. جلد اول در ۱۳۰۸ش و جلد دوم در ۱۳۱۱ش در تهران به چاپ رسید. این فرهنگ مفصّل و روشمند، به دلیل همکاری با امریکاییان در کالج البرز و گروه میلسپو و دستیارانش، گرایش به انگلیسیِ امریکایی دارد. حدود ده سال بعد (تهران ۱۳۲۰ش و ۱۳۲۲ش، ج ۲)، همین فرهنگ با ویرایش و توسعه واژگان و با نام فرهنگ بزرگ انگلیسی ـ فارسی چاپ شد. در آن زمان حییم در شرکت نفت ایران و انگلیس کار میکرد و با اصطلاحات بریتانیایی بیشتر سر و کار داشت. در این فرهنگ، گرایش انگلیسیِ بریتانیایی غالب است. حییم که قواعد کار را بهدرستی شناخته بود، چندی بعد (تهران ۱۳۱۲ش و ۱۳۱۴ش)، با استفاده از برگههای مدخلهای فرهنگ جامع انگلیسی ـ فارسی، فرهنگ جامع فارسی ـ انگلیسی را در دو جلد به چاپ رساند و از آن پس، فرهنگ نویسی را تا آخر عمر ادامه داد. شروع به کار فرهنگ نویسی فرهنگ بزرگ انگلیسی به فارسی حییم مفصّلترین اثر اوست که حدوداً شامل ۵۵ هزار مدخل و ۲۵ هزار زیرمدخل است که از میان مجموعهای از لغتنامهها دستچین شدهاست. چون وی عقیده داشت آموختن علم اولین شرط پیشرفت اجتماعی است، سهمی که در این فرهنگ برای لغات علمی قائل شده بیش از حد معمول فرهنگهای عمومی است. حییم سالها اصطلاحات رایج در حرفههای گوناگون را به دقت ضبط کرده بود و میکوشید به جای ساختن لغت، واژههایی را که بین اهل فن مرسوم است به کار بَرَد. گفتهاند که گاه در جستجوی ریشه بعضی لغات، کار خود را رها میکرده و به گفتگو با صنعتگری که مشغول کار بود، میپرداخت. سلیمان حییم با زبان و ادبیات فارسی و آثار بزرگان ادب و لغات کهن آشنا بود و در دادن معادلها ترجیح میداد از کلمات فارسی (هر چند غیر مصطلح و مهجور) و سپس از کلمات عربی استفاده کند و کلمات اروپایی رایج در فارسی را عمداً بهکار نمیبرد.