کتاب همه نام ها اثر ژوزه ساراماگو
خرید کتاب همه نام ها ترجمه عباس پژمان
آقای ژوزه كارمند جزء بایگانی كل سجل احوال است. او جایگزین منشی، برگه‌دان‌های ساكنان یك شهر بی اسم را مرتب می‌كند. درحالی‌كه بایگانی مرده‌ها در فضای تاریك و غبارگرفته قفسه‌ها روی هم انباشته می‌شوند و جایشان را به پرونده‌های جدید زنده‌ها می‌دهند، آقای ژوزه مخفیانه اطلاعاتی درباره صد شخصیت معروف جمع‌آوری می‌كند. روزی او بر حسب تصادف برگه‌دان زنی جوان و ناشناس را كشف می‌كند كه میان همه نامهای دیگر گم شده است. با این‌كه اطلاعات اداری مختصری درباره این شخص در اختیار دارد، به تحقیق درباره او دست می‌زند، سرگذشت او را بازسازی می‌كند و به مردان و زنانی كه او را می‌شناخته‌اند، نزدیك می‌شود. آقای ژوزه تنها شخصیتی كه اسم دارد ـ همان اسم نویسنده رمان ـ در طول تحقیقش به اشخاصی برمی‌خورد كه نمی‌تواند به وجودشان شك كند و احساسات تمام سرشتها را، از ترس گرفته تا دلسوزی، حس می‌كند. در این رمان، ژوزه ساراماگو همانند تحقیقی ساده و در عین حال پرماجرای شخصیت خود، به داستانی سرسام‌آور روی می‌آورد كه مثل یك رمان پلیسی و همچنین مثل یك قصه، بی‌درنگ خوانده می‌شود. تحقیق وسواس‌گونه آقای ژوزه، او را به دنیای بیرون پرتاب می‌كند، به دور از بایگانی كل سجل احوال كه در آن نوعی انضباط و ناشناختگی نزدیك به دنیای كافكا حاكم است. او كم‌كم متوجه می‌شود كه هركس به اندازه خود، مقابل سیستم خشك اداری مقاومت می‌كند. یك چیز كاملاً بی‌اهمیت، گرد و غباری اندك روی چرخ دنده‌های ماشین، عكسی كه بیشتر از حد مقرر شده تماشا می‌شود، برای زیر و رو كردن یك زندگی كافی است. كافی است یك پیرزن اسرارش را برای غریبه‌ای فاش كند، یك مرد از قوانین مستبدانه مؤسسه‌ای چندصد ساله تخطی كند و یك چوپان اسامی قبرهای تازه حفرشده گورستانی عظیم را عوض كند تا این مقاومت در مقیاس فردی، قدرتی فوق‌العاده به دست آورد. آقای ژوزه در طول تحقیقش، پیشرفتها و درجا زدن‌های روزانه‌اش را در دفترچه كوچكی یادداشت می‌كند و برای خود تعریف می‌كند، او یك‌صدا پیدا می‌كند و تبدیل می‌شود به سوژه زندگی خودش. به این ترتیب، در این داستان سوم شخص، پرسوناژ تبدیل می‌شود به راوی سرگذشت خود و از «من» استفاده می‌كند. آقای ژوزه ابداع‌كننده این زن ناشناس است، چه او را تصور كرده باشد و چه او را همانند یك گنج در هزار توی ترسناك فراموشی كشف كرده باشد.