کتاب مثنوی صفات العاشقین هلالی جغتائی استرآبادی
شاعر عالی قدر بدرالدین جغتائی استر آبادی متخلص به هلالی از غزل سرایان بزرگ ایرانی قرن نهم‌و دهم هجری است. وی در اوسط قرن نهم هجری در استر آباد به دنیا آمد و اصالتا از ترکان‌جغتائی بود که به این منطقه مهاجرت کرده بودند; هلالی در نوجوانی به هرات رفت و در نزد مشاهیر آن شهر به تحصیل علوم متداول زمان خود و ادبیات فارسی و عربی پرداخت. وی پس از چندی در شمار سرآمدان ادب این شهر قرار گرفت و امیر علیشیر نوائی او رامورد اکرام خود قرارداد. هلالی جغتائی در سرتاسر زندگیش در هرات بسر برد و در موقع استیلای عبیدا..خان ازبک شیبانی بر این شهر در سال ۹۳۵ به جرم شیعه بودن به قتل رسید. هلالی جغتائی از شعرای بزرگ دوره صفویه بشمار میرود که اشعار فراوانی درقالبهای شعری غزل، قصیده، رباعی و قطعه سروده و در اشعار خود مضامین اخلاقی واجتماعی را به نحو زیبائی بیان کرده است. مهم‌ترین اثر او مثنوی شاه و درویش (شاه وگدا) است که بعدها مورد توجه هرمان اته دانشمند بزرگ آلمانی قرار گرفت و به زبان آلمانی ترجمه شد. از دیگر آثار هلالی جغتائی می توان به دیوان اشعار و مثنوی صفات العاشقین وی اشاره کرد که در بردارنده اشعار عاشقانه و لطیف این شاعر غزلسراست. منابع : ۱- براون، ادوارد:تاریخ ادبیات ایران (از سعدی تاجامی)، ترجمه و حواشی علی اصغرحکمت، تهران، کتابخانه ابن سینا، بی تا -۲- رضازاده شفق، صادق: تاریخ ادبیات ایران، شیراز، دانشگاه شیراز، ۱۳۵۴