کتاب مقامات ژنده پیل اثر محمد غزنوی
کتاب نایاب مقامات ژنده پیل نوشته پُر ارج و مفیدی در باب زندگانی و افكار عارف بلند پایه شیخ احمد جام، ملقب و مشهور به ژنده پیلاست كه در قرن پنجم و ششم هجري ميزيسته و در دهي كه ظاهراً همان تربتجام كنوني است عمري را در ارشاد خلق و تعليم شاگردان و تأليف كتب به سر آورده است. اين كتاب مآخذ صحيح و مفصل اطلاع ما از احوال و آثار شيخ است كه به قلم محمد غزنوي يكي از شاگردان ممتاز شيخ نگارش يافته و مقداري از روايات آن از زبان خود احمد نقل گرديده است. چاپ اين كتاب نخستين قدمي است اساسي كه براي شناساندن شيخ جام و آوردن او به ميدان بحث و تحقيق برداشته ميشود. كتاب مقامات از جهت زبان و تاريخ ادبيات فارسي نيز اهميتي فراوان دارد؛ چه نزديك به هشتصد سال از تأليف آن ميگذرد و بايد در آثار كهن نثر فارسي به شمار آيد. از ديگر فوايد مهم اين كتاب بهرههايي است كه براي روشن ساخت يا تكميل جغرافياي تاريخي خراسان از آن ميتوان برد، زيرا اسامي ديهها و آباديها و شهرهاي كوچك در اين كتاب به نسبت فراوان است.