زندگی بتهوون

اين، اولین و معروفترین نوشته از سه زندگي­نامه­اي است كه رومن رولان(1)(1866-1944)، نويسنده­ي فرانسوي، نوشته است تا «انسان­ها بتوانند نفحه­ي قهرمانان را تنفس كنند». زندگي بتهوون، كه در 1903 منتشر شد، به درستي مهيج­ترين اثر رولان تلقي مي­شود و شامل داستان زندگي بتهوون و گزيده­اي از نوشته­ها و نامه­ها و انديشه­هاي اوست. در اين اثر، زندگي مردي بيان شده كه همواره رنج برده است: از كودكي غم­انگيز فقيرانه­اش تا بيماري درازي كه او را به پاي مرگ كشاند. اين زندگي گويي داستاني از آرزوي شادماني است كه سرنوشتي متناقض، سرسختانه بدان خيانت ورزيده است؛ سرونوشتي كه با بيمارهاي مداوم و بي رحمانه، با آن ناشنوايي كه در بيست و پنج سالگي او را مبتلا ساخت و تا پايان عمر شكنجه­اش داد، روي نماياند. و «آن هنگام كه بتهوون زيباترين آثار خود را مي ساخت به منتها درجه رسيد و او را «محبوس در چهارديوار درون خود» و تنها، آن گونه كه به ندرت براي كسي پيش مي­آيد، بي هيچ عشقي، و تا آخرين لحظه غوطه­ور در فقري شديد، بر جاي گذارد. رومن رولان عاشقانه به بيان مصيبت چنين زندگي اي پرداخته و تمكين بتهوون را در پذيرفتن سرنوشت خود، حال آنكه در عمق وجودش و در تمامي آثارش توفندگي عصيان احساس مي­شود. رومن رولان، در اين كتاب، تعريفي تازه از قهرماني به دست مي دهد«تنها كساني را قهرمان مي­نامم كه گشاده دل­اند»؛ در نتيجه، به بتهوون در مقام انسان و به حسنهاي او جايگاهي برتر اختصاص مي­دهد، تا به بتهوون در مقام مونسيقي­داني بزرگ. در عصري كه «هنر براي هنر» را ستايش مي­كردند، رومن رولان، به عكس، اهداف «معنوي» هنر را باور داشت و از آن سخن مي­گفت. زندگي نامه­ي بتهوون از نزديك، اما بي هيچ توقفي، داستان مهم ترين قطعات ساخته­ي بتهوون را دنبال مي­كند؛ منبع الهام و منشأ و مورد سياسي آنها را ذكر مي­كند. همين قطعات موسيقي است كه بايد برترين و قطعي­ترين دليل قهرماني را، كه به بتهوون امكان داد تا از سرنوشت خود نيرومندتر باشد، به خواننده نشان دهد.