کتاب آیین زروانی: تحلیل کهنترین استوره ایرانی اثر هاشم رضی
هرچند به موجب آیین ها و استوره های هند و باورهایی به خدا زمان/کاله وجود داشت.
اما به طور محسوس با زروان ایرانی جدا راه است. آیین زروانی ایرانی بدون آنکه بن مایه آشکار و موکد ثنویت مطلق را بیان کند ثنویت محدود زمانی نه هزار ساله ای را شرح می دهد که در مقطعی از زمان به ناچار شر و اهریمن شکست یافته و مقهور اورمزد و خیر و نور مطلق می شود.
در اساتیر بین النهرین نیز نظایر این گونه ثنویت منقطع و در اساتیر ملل و اقوام دیگر دوگانگی در زمان محدود یا غیر محدود هست که در متن کتاب به ان اشاره شده است.
به همین سبب است که استوره شگفت و نادر زروانی که به صورت یک دین تعریف شده به سبب شناخت زروان خدا.خدای زمان بی کرانه/بی اغاز و بی انجام وارد حوزه الاهیات و منطق و کلام و فلسفه می شود.
جهت اگاهی بیشتر پژوهندگان نگارنده اشعار می دارد که ایین زروانی ویژه مغان مادی و شیوه و نحله اعتقادی انان بوده است که با قدرت وارد دین زرتشتی شده و دین غالب زمان ساسانیان را ساخته و پرداخته است.
این باور از طریق نیبرگ و بدن گرن و شاگردان شان پذیرفته شد.
نگارش در مقدمه مستدل ترجمه وندیدادنیز کتاب آیین مغان و هم چنین ااین مهر دو جلد به شکلی مستدل به این مهم پرداخته است.
در متن کتااب این همه و مطالبی دیگر نیز مورد پژوهش قرار گرفته است.
نگارنده به سال 1359 کتاب کوچکی به نام زروان در قلمرو دین و اساتیر منتشر کرد.هرچند این کتاب ترجمه ای بسیار مختصر از کتاب زروان زینر بود اما همان اوقات متوجه غرابت و پیچیدگی ان شده و دو سال بعد که کتاب کوچکی دیگر درباره ایین مهر منتشر شد بر اثر کار فرانتس کومن که بعدها به سال 1382 متن کتاب توسط نگارنده ترجمه و به چاپ رسید.
خرید کتاب آیین زروانی: تحلیل کهنترین استوره ایرانی اثر هاشم رضی چاپ اول انتشارات بهجت
تحليل كهن ترين استوره ايراني. زمان مكان ,در کتاب آیین زروانی جو ٬ حركت آیین زروانی آیینی باستانی است که از استوره شگفتی به اسم زروان ایزد زمان بیکرانه ، بی آغاز و بی انجام حکایت دارد که در طول تاریخ وارد حوزه الاهیات و منطق و کلام و فلسفه شده است. به عقیده هاشم رضی این نحله ویژه مغان مادی است که توسط آنها وارد آیین زرتشت شده است. در این کتاب رضی می کوشد افسانه زروان و نظایر آنها را در تمامی استوره های آفرینش اقوام مطالعه و بررسی کند. او در این پژوهش شورانگیز خود ردپای زروان را در اساتیر و روایات داستانی اسناد کهن پهلوی ، کلیله و دمنه و شاهنامه فردوسی نشان می دهد. کتاب هم دارای جنبه تحلیلی علمی درباره نظریات باستانی درباره زمان،مکان ، جو و حرکت و هم دارای روایتی داستانی و بی نظیر از استوره های زروانی ، میترایی و زرتشتی و همچنین روایات قدیمی یونانی ، ارمنی و مسیحی است. با مطالعه این کتاب می توانید علاوه بر آشنایی با استوره های اولیه ایرانی گامی در راه شناخت تحلیلی این اساطیر هم بردارید.