آن گونه که مهرهای در وضعیتی قرار داشته باشد که اگر شما بخواهد حرکت کند شاه خودی در معرض کیش قرار بگیرد ، آن مهره اصطلاحاً آچمز است و حق حرکت ندارد. مهرهای را که آچمز شاه باشد به هیچ وجه نمیتوان حرکت داد اما ممکن است مهرهای طوری قرار گرفته باشد که حرکت کردناش موجب از دست رفتن مهرهای دیگر شود ، فرضاً اگر حرکت دادن یک اسب موجب زیر ضرب قرار گرفتن وزیر شود میگویند اسب آچمز وزیر است. مهرهای که آچمز مهرهای به جز شاه باشد را میتوان حرکت داد اما حرکت دادن آن مهره باعث از دست رفتن قوا میشود. به آن دسته از شروعبازیها که در آنها به منظور کسب برتری در گسترش مهرهها یا برتری در کسب فضای بیشتر، پیادهای قربانی میشود گامبی میگویند. هرگاه در یک ستون عمودی از صفحه شطرنج پیادهای وجود نداشته باشد یا آن ستون به وسیله یک سوار سبکِ حمایتشده مسدود نشده باشد به آن ستون ، ستون باز میگویند. کنترل کردن ستونهای باز با سوارهای سنگین (وزیر یا رخ) معمولا مفید است و توصیه میشود.