تاریخ جنگ های روسیه و ایران

کتاب تاریخ جنگ های روسیه و ایران نوشته مریم براتی فریز هندی

تاريخ جنگهاي روسيه و ايران بين سالهاي 1218 تا 1244 هجري قمري موضوع بررسي شده در اين كتاب است. رابطه ايران با روسيه در دوره قاجار خصوصاً در زمان زمامداري فتحعلي‌شاه خصمانه و حالت درگيري هميشگي داشت. در زمان فتحعلي شاه دو دوره جنگ هاي طولاني بين ايران و روسيه در مي‌‌گيرد و طي اين جنگ ها دولت انگلستان با توطئه و دسيسه افكني كوشش مي‌‌كند از آشوب و درگيري به وجود آمده در ايران به نفع خود و در رسيدن به مقاصد خود بهره جويد و دولت ايران را هميشه در تعهدات بلاعمل سرگردان و منتظر نگه دارد و سرانجام نيز با همكاري و هماهنگي به نفع روسيه دو عهدنامه ننگين بر ايران تحميل كند. هدف اصلي روسيه دسترسي به درياي آزاد بود، علت ديگر دست اندازي روس ها به خاك قفقاز بود كه ساكنان آن خواستار خودمختاري بودند و همچنين قفقاز مركزي و جنوبي كه جزيي از خاك ايران محسوب مي‌‌شد و ساكنان آن هواخواه ايران بودند. از طرف ديگر مردم مناطق قفقاز شرقي يعني گنجه، شيروان، تالش، باكو علاوه بر مسلمان بودن، طرفدار ايران بودند و اين موجب نارضايتي روس ها مي‌‌شد. گرجستان نيز يكي از علل اساسي اختلاف بين ايران و روسيه بود. گرجستان ناحيه حاصلخيز سبز و خرمي است كه در دامنه كوه‌هاي قفقاز و در سواحل راست درياي سياه واقع شده است. مردمي از نژاد آريايي از زمان هاي بسيار قديم و شايد از نخستين روزهاي هجرت نژاد آريايي ايراني به نواحي امروزي در آنجا سكني دارند و از نخستين روزهاي تاريخ ايران نامشان در اسناد تاريخي ما آمده است (گرجستان در زمان آقامحمدخان به تصرف ايران درآمده بود) اما پس از ملحق شدن به روسيه فتحعلي شاه در بازگرداندن آن به تلاش هاي بسياري كرد.