کتاب بسوی روم اثر ابراهیم زمانی آشتیانی
رمان به سوی روم اثری از ابراهیم زمانی آشتیانی رمانی بسيار جذاب در مورد جنگ ايران و روم در زمان اردشير اول ساساني اردشير يكم يا اردشير بابكان ( يا پاپكان ) بنيان‌گذار شاهنشاهي ساساني ( ۲۲۶ - ۲۴۱ ميلادي ) است. اردشير در پارسي ميانه بصورت اَرتَخشَتر بوده به معني شهرياري مقدس ( اَرتَه = مقدس و خشَتر = شاه). وي پدر شاپور يكم ساساني است. خانواده اردشير و خود وي از روحانيون بنام زردشتي در منطقه فارس بودند. خود اردشير نظامي بود اما مانند نياكانش به دين زردشت تعصب بسي داشت و از اينكه مي‌ديد اشكانيان دين زردشتي را به عنوان دين رسمي كشور نمي‌پذيرفتند خشمگين مي‌شد. البته وي خواهان قدرت نيز بود. به همين خاطر با لشگري بزرگ در سال 224ميلادي، اردوان پنجم را شكست داد و به پادشاهي رسيد. اردشير پس از تسخير سگستان و ابرشهر ( در خراسان ) و مرو و خوارزم و بلخ قدرت خود را بر نواحى شرقى نيز بسط داد و پادشاهان كوشان ( دره كابل و پنجاب ) و توران قزدار ( در جنوب كويته ) و مكوران ( يا مكران ) سفيراني بحضور او فرستادند، و او را به شاهنشاهى شناختند. آنگاه به ايران بازگشت و معابد بسياري در شهرهاي ايران برپا كرد و به جنگ روميان رفت؛ زيرا دولت روم كه خبر سقوط اشكانيان را شنيده بود، فرصت را غنيمت شمرده و در امور ارمنستان دخالت مي كرد. او قصد داشت در آنجا حكومتي دست نشانده ايجاد كند. اردشير به قصد جنگ با روميان در سال 228 م. از فرات گذشت. قيصر روم، الكساندر سِوِر سه سپاه مأمور حمله به ايران كرد، اردشير هر سه سپاه را درهم شكست و حران و نصيبين را گرفت و آنگاه روى به ارمنستان نهاد و خسرو پادشاه آنجا را شكست داد و كشت.