ایران و ایرانی: به تحقیق در صد سفرنامه دوران قاجاریه
موجودکتاب ایران و ایرانی: به تحقیق در صد سفرنامه دوران قاجاریه اثر غلامرضا انصاف پور
اروپاییان یا به طور کلی غربیانی که در دوره قاجاریان به خصوص که در دوره صفویان به ایران می آمدند این کشور را مدینه یی فاضله و سرزمینی می دیدند که انسان هنگام سفر و حضر در آن امنیت دارد.
آنان ایران را سرزمینی یافتند که مسافر خارجی را با عجایب خیال انگیز و جاذبه های مفتون کننده به خود جلب می کند اهل کار را با امکانات فراوان خود به تولید و تجارت وا می دارد .دانش پژوهان را با منابع فرهنگی دست نخورده و گنجینه های تاریخی اش سرشار می سازد.مامورین سیاسی بین المملی را با موقعیت استثنایی ژئوپولیتیکی خود در کسب آگاهی های گوناگون به موفقیت می رساند.
آنان همچنین ایران را با داستان های تاریخی و سرگذشت های عشقی و حماسی و با شاعرانی بزرگ و عرفایی خداگونه و شعر و ادبی احترام انگیز با مردمی مهربان و اهل ذوق سرزمینی دیدند که سخت دامنگیر است.
سرزمینی که شاردن ها.تاورنینه ها.پیترو دلاواله ها و صدها جهان گرد دیگر را عاشق پای بند خود ساخته و منتسکیو و ولتر و دیگر فلاسفه غرب جای بزرگی برای ان در کتاب های خود اختصاص داده اند.
سرزمینی که گوته را عاشق حافظ و دیدرو را عاشق سعدی هاید دو پرون و نیچه را عاشق زرتشت ساخته. براون را شیفته ادبیات و پوپ را واله هنر ایران خلاصه عموم ایران پژوهان را ستایش گر گوهر ذاتی و تاریخ بزرگ ملت آن کرده است.
خرید کتاب ایران و ایرانی
ایران پژوهانی که این همه درباره ایران نوشته اند. کتابهایی که در دوره قاجاریان مثل روضه الصفای نادری.ناسخ التواریخ.المآثر و الآثار.حقایق الاخبار. مرآت البلدان و غیره نوشته شده اگر تا حدی ارزش تاریخی خاص داشته باشد ولی خیلی کم ممکن است ارزش جامعه شناسی و مردم شناسی ایرانی داشته باشد.
اما کتاب هایی که ایران پژوهان و ارباب سفرنامه ها و ماموران سیاسی پنهان و آشکارای خارجی درباره وضع ایران و ملت ما در دوره قاجاریان نوشته اند نه فقط بیان کننده سرشت و منش و گوهر ذاتی و تصویر گر فلکلور.اعتقادات دینی. وضع اقتصادی.سیاسی.سازمان های دولتی و مصرف خصایص هریک از افراد گروهای شغلی این ملت است بلکه در عین حال تاریخ شناسی و در مجموع جامعه شناسی معاصر ایران نیز هست.
به تحقيقات در صد سفرنامه دوران قاجار این کتاب بر آن است که کتابهایی که ایرانپژوهان و نویسندگان سفرنامهها ی تحقیقی یا تفریحی و ماموران سیاسی پنهان و آشکار خارجی درباره وضع ایران و ملت ما در دوره قاجاریه نوشتهاندرا مورد تدقیق و واکاوی قرار داده بگونه ایکه بیانکننده سرشت و منش و گوهر ذاتی و تصویرگر فولکلور،اعتقادات دینی، وضع اقتصادی، سیاسی، سازمانهای دولتی و معرف خصایص هر یک از افراد گروههای شغلی ایرانیان از دید بیگانگان باشد. به طور کلی کتاب را میتوان دارای رویکردی توصیفی دانست که مولف کمتر به عمق نکات ذکر شده در سفرنامهها وارد میشود و با حفظ فاصله، از منظری دورتر به بررسی میپردازد. مولف در اهمیت کتاب خویش معتقد است: «مطالعه این کتاب که نتیجه و عصاره تحقیقات حدود صد شخصیت مختلف علمی، اجتماعی، سیاسی و نظامی عالیمقام در طی صد و چهل سال دوره قاجاریان است، به ما مثل پزشک در رفع عوامل ناسلامتی و رفع عوامل بازدارنده فردی و اجتماعی شناخت میدهد و به ما کمک میکند تا با کشف تمامی طبایع متضاد ذاتی و درونی خود از آنچه زیانبار است بپرهیزیم و آنچه را که سودبخش و زندگیساز است،در خود تقویت کنیم.»