دانلود کتاب تاریخ دیالمه و غزنویان اثر عباس پرویز
در نتیجه تحقیقاتی که نژاد شناسان و متتبعين فن تاریخ کرده اند این نکته مسلم شده است که در اساد قدیم در نواحی اطراف بحر خزر اقوامی غیر ایرانی سکونت داشتند و تا موقع آمدن نبودیها بآن قسمتها در حوالی دریای مزبور زندگی میکردند اما اقوام غیر آریائی سائل نقاط سابق الذكر با غلبه تپوریها بتدریج از میان رفتند وظن قریب به یقین آنست که دیالمه از بازماندگان یکی از همین اقوام بوده اند. گفته اصطخری جغرافی دان مشهور اسلامی مؤید این احتمال است که میگوید : «زبان مردم فیلم با عربی و فارسی و ارانی اختلاف کلی دارد و یکی از قبایل دیالمه که در نواحی کوهستانی زندگی میکند.. دارای لهجه مخصوصی است که بالهجان دیلمی و گیلکی متفاوت استه قدر مسلم آسمان که بیشتر دیالمه در صدر اسلام ایرانی بودند و زبان دیالمه در موقعیکه اعراب نفوذ فوق العاده در ایران داشتند یکی از لهجات مصطلح شمال ایران بود که با زبان فارسی نواحی جنوبی تفاوت داشت و مردم نقاط دیگر این سرزمین نهجه دیلمی را باشکال تمام میفهمیدند و اسامی دیلمیان با اسامی اقوام مقيم نقاط دیگر ایران تفاوت فاحشی داشت. پلیس مورخ مشهور یونانی که در قرن دوم قبل از میلاد مسیح میزیست اشاراتی چند در نوشته های خود راجع به قومی بنام دلیم ایولی دارد و بطلمیوس جغرافیدان همان مملکت در قرن دوم بعد از میلاد در کتاب خود مملکه دیلمیان را دلیما کیس" نام نهاده است.
چون ديام ایکنی کوهستانی بود و راههای صعب العبور داشت و مردم آن در حفظ استقلال خود ، کوشیدند هیچیک از پادشاهان هماهنگی و یادت و ساسانی نتوانست بر آن سرزمین دست یابد. با آنکه دیلمیان قبول اطاعت پادشاهان مزبور را نمیکردند هروقت جنگی بین ایران و ممالک مجاور اتفاق میافتاد امراء دیلمی عده ای از کسان خود را بعنوان داوطلب برای جنگ با خارجیها با دست پادشاه میبردند و مؤید این گفته نوشته مورخین دومی است که اطلاعات کافی در این مورد. یما میدهند و این مسئله از مجموع گفته های آنها بر می آید که همواره عده ای از سپاهیان دیلمی جزء قواه پادشاه ایران مشغول خدمت و انجام وظیفه بود .
یگفته غالب مورخین و نویسندگان اسلامی دیالمه مردمی سنگین رقمی القلب بودند و برای غارت و چپاول غالباً بدون اطلاع پادشاهان خود بنواحی دو دوست لشکر میکشیدند. یاقوت حموی جغرافی دان معروف در این مورد میگوید: « وقتیکه پادشاهان ایران برای جنگ با رومیان عازم آسیای صغیر میشدند تشکریان دیلم نیز که بفرمان ایشان میبایست تحت لوای ایران با دشمنان مملکه جنگ کنند قبل از عزیمت به اردوگاه در شهر زور یکی از بارد پر جمعیت دیلم اجتماع مینمودند و پس از تهیه آذوقه و مهمات بجانب آسیای صغیر حرکت میکردند و بسپاه ایران میپیوستند.
و در موقع مراجعت غنائم بسیاری از راه چپاول و غارت با خود می آوردند و اغلب اتفاق می افتاد که دیلمیان بدون اطلاع پادشاه ایران با يتقبيل لشکر کشی ها مبادرت میورزیدند و برای جمع ثروت و مال میکوشیدنده دیلم امراء و بزرگان معتبری داشته است چنانکه در موقع حمله اعراب به ایران وفتح نقاط مختلف این سرزمین یکی از شاهزادگان دیلمی موسوم به مونا آن ( مودنا ) با مهاجمین بسختی شروع بمخالفت کرد و برای مقادسه در مقابل بیگانگان کلمه ای مستحکم بین راه همدان و قزوین بنا نهاد و جمع کثیری از امراه منتقد دیلم را با خود همراه ساخت و تلفات فراوانی مسلمین وارد آورد. در آن تاریخ دیالمه زندگی ساده و ابتدایی داشتند و در واقع جزء ایلات و و چادر نشینان بودند در پس خانواده اقتدار فراوانی داشت و در قضاوت در دعاوی بین افراد و رفع اختلافات ایشان مختار و فاعل مايشاه بود.
برای خرید کتاب تاریخ دیالمه و غزنویان نسخه چاپی اینجا کلیک نمایید و برای دانلود رایگان به ادامه مطلب مراجعه نمایید.
ابوریحان بیرونی قد تأليف نفیس خود آثار الباقيه صحبت از تسلط حسن اطروش یکی از طویان بر مملکت دیالمه بیان آورده است و ضمن ذکر تاریخ آ دوره از برانداختن اصول و آداب قدیم دیلمیان که از زمان پادشاهی فریدون در آن سرزمین متداول بوده است یعنی انتقاد میکند و میگوید: «بجای آنکه راهزنان و عیاران امور مملکتی را در دست گرفته اند بهتر آن بود که رو ساده که خدایان قوم مانند سابق برتق و فتق کارهای اداری و قضایی پردازند طبق اطلاعاتی که در دست است مذهب عمومی مردم دیلم آمین زردشتی بود و گویا سرایت نیز در آنجا رواج داشت.
اما مسعودی در کتاب مروج الذهب میگوید دیالمه بهیج مذهبی معتقد نبودند و در جول مطلق بسر میبردند دیالمه علاقه مفرطی با حیاء آداب و عادات و مراسم ایران باستان داشتند و در نتیجه نصب در این امر مسلمین کینه و عداوت شدیدی نسبت پایشان میورزیدند راجع بآداب و اخلاق و کیفیت زناشوئی افواج دیلمی مورخین اسلامی حکایات عجیب و غریب نقل کردهاند و بگفته مقدسی قوم مزبور با اقرب و نزدیکان خویش مزادجت میکردند و حتی المقدور از وصلت با مردم دیگر امتناع میورزیدند. مورخ اخير الذکر در جای دیگر میگوید که خود روزی شا هد عینی بوده است که مردی با شلاق زنی را بجرم آنکه با مردی جز خویشان و اقارب خود زناشویی کرده است. تعقیب مینمود و در صدد سیاست و تنبیه وی بود.
بطور کلی دیلمیان بر خلاف مردم گیلان مقید بنوامیس والتون قدیمی خود نبودند نسبت بآداب خانوادگی و بومی تعصب شدیدی میورزیدند و مردان ایشان بازیان در جمیع حقوق اجتماعی برابری داشتند و زنان در امور اجتماعی بشوهران خویش مساعدی میگرداند یکی از آداب مخصوص مردان دیلمی آن بود که برای خرید و فروش در عضی از روزهای هفته بازارهای مخصوصی ترتیب میدادند و ضمن خرید و فروش بورزش میپرداختند و با یکدیگر کشتی میگرفتند و زورمندان هر قبیله پهلوانان قبیله دیگر را بمبارزه میطلبیدند. دار دیلمان بزرگان آن سرزمین چنانکه سالها نیز گفته شد. برای مقاومی در مقابل اقوام مهاجم فلاح مستحکمی بنا نهاده بودند که از معروفترین آنها در کتب تاریخ نام قزوین و چالوس ذکر شده است.
چون مسلمین در ایران مستقر شدند در صدد بدست آوردن متصرفات دیلمیان بر آمدند و با سپاهیان عظیمی سایت جاوز بهای آن قوم گذاشتند و با دادن تلفات بسیار فردین د چالوس را تصرف کردند و در بارد. هر بود ساعلو عظیمی برقرار ساختند تا با داشتن نقاط انکه بتوانند بر نواحی دیگری که در تصرف آن قوم بود دست باشد.
اما دیلمیان نیز با از دست دادن استحکامات خود آرام ننشستند برای مقاومت بنقاط کوهستانی صعب الوصول عقب نشینی کردند و موجبات زحمت مسلمین را فراهم آوردند و جمع کثیری از ایشان را بدان هلاک انداختند و کار مقاومت را بجایی رساندند که تمام سرداران عرب با عدم موفقیت مواجه شدند و ناامید مراجعه کردند میگویند حجاج بن يوسف الى معروف موقعیکه در قسمت غربی ایران حکومت میکرد نقشه ای از ممالیکه دیلم پیش رؤساء سپاه آنسامان فرستاد و با این عمل خواست بایشان بفهماند که مسلمین بر وضع جغرافیای آن مملکت اطلاع کامل دارند و بر نقاط سوق الجیشی ایشان دانند و دیگر مقاومت در مقابل اسلام سودی ندارد بزرگان دیلم پس از دیدن غده مزبود بوی پیغام دادید که نقشه نام امید در آن محل و موضم مواد انیکه نواحی کوهستانی مملکت را محافظه میکنند
