تاریخ مختصر الدول

کتاب تاریخ مختصر الدول اثر ابن عربی

این کتاب , كتابي تاریخی است حاوي تاريخ مجمل و مختصر از زندگي قوم بني اسراييل - سلطنت كلداني ها - حكومت پادشاهان رومي - پادشاهان عرب مسلمان و... كتابي تاريخي از وقايع و تاريخ عمومي دنيا از اول آفرينش تا زمان حيات مولف در قرن هفتم هجري به زبان عربي. اين كتاب شامل مطالب مهمي در تاريخ ايران باستان، اسماعيليان، خوارزمشاهيان، تاريخ جهان اسلام و مغولان مي باشد. نويسنده آن "گريگوريوس" به زبان عربي يا "مارغريغوريوس" به زبان سرياني، از دانشمندان مسيحي يعقوبي مذهب و مورخ و طبيب قرن هفتم هـ ق است. مولف اين كتاب را از كتاب ديگر خود كه «تاريخ ابن عبري» و زبان سرياني نوشته است تلخيص و به زبان عربي ترجمه كرده و در اواخر عمر، به درخواست دوستان مسلمانش در مراغه، يكي از شهرهاي ايران، مطالبي در تاريخ اسلام و مغول، به آن اضافه كرده و نام آن را «تاريخ مختصر الدول» يا «مختصر تاريخ الدول» گذاشته است. مختصرالدول، تاريخ دولت هاي دهگانه است كه شامل هشت دولت مربوط به قبل از اسلام كه تقريبا يك سوم كل كتاب است، دولت نهم تاريخ پادشاهان عرب مسلمان و در واقع تاريخ اسلام از ابتداي اسلام تا سقوط بغداد، دولت دهم دوران مغول. فهرست 1- دولت اوليا درباره ويژگي ها و فرهنگ ملل باستان، آفرينش آدم و حوا و فرزندان آنها تا درگذشت حضرت موسي پيامبر. 2- دولت بني اسرائيل، شامل تاريخ بني اسرائيل تا روزگار شموئيل (سموئيل پيغمبر)ا. 3- دولت پادشاهان اسرائيل، سرگذشت آنها از زمان شموئيل تا لشكرگشي بخت النصر آشوري به اورشليم، اسارت يهوديان. 4- دولت پادشاهان كلداني، روزگار بخت النصر و فرزندان او. 5- دولت پادشاهان ايران، سرگذشت پادشاهان هخامنشي طبق رويدادهاي تاريخ يهود. 6- دولت پادشاهان بت پرست يوناني ها دوره اسكندر و جانشينان او. 7- دولت پادشاهان فرنگ، مطالبي راجع به تاريخ سرزمين روم از روزگار «آوگوستوس» تا زمان «پوستي ينانوس» سوم. 8- دولت پادشاهان مسيحي يوناني، شامل مطالبي درباره تاريخ فرمانروايي روم شرقي (بيزانس). بخش عمده اين كتاب، عنوان دولت9، شامل مطالبي درباره پادشاهان عرب مسلمان كه تاريخ جهان اسلام را در بردارد. زندگي حضرت پيغمبر اكرم، خلفاي راشدين و امويان تا پايان دوره عباسيان. 9- دولت مغولان: از هلاكوخان مغول، اباقا، تا ارغوان ايلخان حدود سال 684 ق چون مولف خود در اين زمان شاهد وقايع بوده است اطلاعات كتاب بسيار با اهميت است. آخرين رويداد تاريخي كتاب، قتل "شمس الدين جويني" به دستور "ارغوان" در 5 شعبان همان سال است.