عقاید مزدک

کتاب عقاید مزدک اثر سید علی مهدی نقوی

واسه شناختن آیین مزدک، بررسي دو بعُد ضروري است: (اول بينش و جهان بيني او و تأثير آن ميان مردم و طبقات گوناگون. دوم پايگاه اجتماعي ـ اقتصادي و تحولاتي كه بوجود آورد.) شالوده عقايد مزدك؛ همان انديشه زرتشتيان و بويژه مانويان است، تنها برداشت او از نيروهاي دوگانه هستي «خداي نيك و خداي بد» باعث ويژگي منحصر بفردي براي او شد. تفسيري كه مزدك از پيروزي نيروي روشنايي «نيكي» بر نيروي تاريكي «بدي» بعمل آورد. در موفقيت و گسترش آيين او نقش بسزايي داشت. خلاصه تفسير و تأويل او چنين است. «نور» در هستي آزادي محض دارد، اما «تاريكي» بر خلاف آن در فعاليت خود آزاد نيست و بر حسب تصادف بوجود آمده است. نوامبر سال ۴۸۸ ميلادي ، درست ۱۳۶۰ سال پيش از انتشار « مانيفست كمونيست » از سوي كارل ماركس ، مزدك عقايد اقتصادي ــ اجتماعي خود را كه نوعي سوسياليسم بود اعلام داشت و ترويج آن را آغاز كرد . مزدك پسر بامداد كه يك روحاني زرتشتي بود از شهر استخر فارس ( شيراز ) بود مدعي شد كه اين عقايد تفسير درست آموزشهاي زرتشت است كه هدفي جز نيكبختي بشر ندارد و زماني اين نيكبختي تحقق خواهد يافت كه برابري انسانها تامين شود . از اوايل قرن ۱۹ كه عقايد مزدك مورد تحليل و تفسير انديشمندان و مورخان بزرگ قرار گرفت روز ۲۱ نوامبر براي روشنفكران چپ ، روزي گرامي بوده است . مزدك كه معتقد به خدا بود مي گفت كه براي تامين برابري انسانها ، بايد مالكيتها عمومي باشد و هركس در حد نياز خود از... براي شناخت آيين مزدك، بررسي دو بعُد ضروري است: (نخست بينش و جهان بيني او و تأثير آن ميان مردم و طبقات گوناگون. دوم پايگاه اجتماعي ـ اقتصادي و تحولاتي كه بوجود آورد.) اما پيش از آن اشاره ي مختصر به زندگي مزدك لازم است.