در کتاب اوصاف پارسایان سروش در باب نهج البلاغه دو كتاب دارد يكي همين كتاب كه شرح خطبه ي همام است مشهور به خطبه ي متقين و ديگري كتاب حكمت و شريعت كه دو جلدي بوده و شرحي است بسيار خواندني بر نامه ي علي ابن ابي طالب به پسرش حسن كه به نوعي وصيت نامه ي آن حضرت تلقي ميشود . كتاب اوصاف پارسايان شامل يك مقدمه ، خود خطبه به زبان عربي ، ترجمه ي فارسي خطبه و سپس شرح مفصل آنست كه در هيجده فصل دسته بندي شده است . اين فصول ماحصل جلسات متعدد سخنراني است كه در سال 1366 در مسجد امام صادق برگزار شده است كه اولين جلسه ي در اول آبانماه 66و آخرين جلسه در مورخه بيست و يكم اسفند ماه همان سال برگزار شده است . سروش در مقدمه ي كتب نوشته : در نوجواني با دو منبع مهم اخلاق اسلامي و سلوك عملي آشنا يافتم . نخست كتاب جامع السعادات ملا مهدي نراقي و ديگري كتاب المراقبات في اعمال السنه از ميرزا جواد آقا ملكي تبريزي . شايد اگر اين دو كتاب متواليا" به چنگ من نمي افتادند من هيچگاه به تفاوت عظيم آن دو تفطن نمي يافتم . بي هيچ ترديد دانستم كه اخلاق اسلامي را از طهاره الاعراق ابن مسكويه و اخلاق ناصري خواجه نصير طوسي ( كه آداب مي گساري را نيز در بر دارد) خواستن ، آب در هاون كوفتن و باد به غربال پيمودن است . آب را بايد از سر چشمه برداشت و اين سر چشمه جز ارشادات و تعليمات پيشوايان دين نيست . كلمات پيامبر و خطبه هاي نهج البلاغه و دعاهاي صحيفه ي سجاديه ، منبع فوار فضايل اسلام اند و براي تدوين علم اخلاق اسلامي بايد از آنها مدد جست . علي كه خود سر حلقه ي پارسايان بود و در سلوك و تقرب به مرتبه ي ارجمند ولايت نايل آمده بود و آموزگار بزرگ جهاد اكبر و پرده دار حرم ستر خداوند بود بهتر از هر كس ديگر شايستگي داشت كه مفسر كلام باري باشد و معني تقوا را كه جامع جميع فضايل و سر كرامت نزد حق است باز نمايد و از اوصاف پارسايان كه بندگان خداوندند پرده بردارد .