ایران از دیدگاه علامه محمد اقبال لاهوری

کتاب ایران از دیدگاه علامه محمد اقبال لاهوری نوشته عبدالرفیع حقیقت

محمد اقبال لاهوري يا علامه اقبالاردو: علامہ محمد اقبال) (۱۸ آبان ۱۲۵۶ سيالكوت تا ۱ ارديبهشت ۱۳۱۷‌ لاهور) شاعر، فيلسوف، سياست‌مدار و متفكر مسلمان پاكستاني بود، كه اشعار زيادي نيز به زبانهاي فارسي و اردو سروده‌است. اقبال نخستين كسي بود كه ايده يك كشور مستقل را براي مسلمانان هند مطرح كرد كه در نهايت منجر به ايجاد كشور پاكستان شد. اقبال در اين كشور به طور رسمي «شاعر ملي» خوانده مي‌شود. اقبال لاهوري با نوشتن رساله اي در مورد ايران مدرك دكتراي خود را از دانشگاه كمبرج در يافت كرد. اقبال يكي از نامورترين و سرشناس‌ترين شاعرپارسي‌گوي غيرايراني در ايران است كه نظير شاعر بزرگي همانند بيدل دهلوي پذيرش ويژه‌اي در ايران يافته‌است.(اين در حالي است كه تفاوت شهرت بيدل در ديگر كشورها و ايران به اندازه‌اي است كه نمي‌توان با هم سنجيد.)از كل ۱۲ هزار بيت شعري كه توسط اقبال سروده شده‌است ۷۰۰۰ بيت آن فارسي است. شريعتي در جائي وي را ايراني‌ترين خارجي و شيعه‌ترين سني خطاب كرده‌است. تز دكتراي وي مربوط به سير حكمت در ايران بوده‌است و وي آرزو داشت تهران روزي جايگاه ژنو در اروپا را پيدا كند. شايد بنيادي‌ترين دليل شهرت اقبال در ايران چهره مذهبي او باشد چون بار نخست از سوي مذهبي‌ها(مانند مطهري و شريعتي) شناسانده شد. هرچند كه اقبال بي‌گمان دلبستگي فراواني به ايران داشته‌است و برخي از ملي‌گرايان نيز آن را ستوده‌اند ولي بيشتر گمان مي‌رود كه اينان براي همسو كردن خود با ديگران اين كار را كرده‌اند ودليل‌هايي كه براي ستودن اقبال آورده‌اند چندان استوار نيست. مهم‌ترين اقبال شناس ايراني آقاي دكتر ملكي است كه بقول خودش ده هزار صفحه مطلب در مورد اقبال نوشته و منتشر كرده‌است.