گاهشماری در ایران قدیم

کتاب گاهشماری در ایران قدیم اثر سید حسن تقی زاده

کتاب گاه‌شماری در ایران باستان به نوع های گاه شماری‌هایی که در زمان ایران باستان رایج بوده‌، گفته می‌شود. گاه‌شماری ایرانی و سیر تحولی آن بی‌گمان یکی از پیچیده‌ترین و بحث‌‌انگیزترین مباحث ایران‌شناسی در سده گذشته بوده‌است. ظاهراً از دیر باز در ایران باستان، زمان تاجگذاری پادشاه، به عنوان آغاز تقویم به حساب می‌آمد، و سال‌ها، بعد از پادشاهان نامگذاری می‌شدند. با آغاز پادشاهی هر پادشاه سال را شماره می کردند و ظاهراً برای اشاره به سالی خاصی می گفتند سال چندم از پادشاهی فلان پادشاه. برای مثال، می‌گفتند: “پنجمین ماه از هفتمین سال حکومت اردشیر”. این شیوه گاه‌شماری تا پایان دوره ساسانیان ادامه داشته‌است. در مورد روزها هم به شماره آن روز اشاره می کردند. مثلاً در کتیبه بیستون از داریوش یکم چنین آمده‌است «از ماه اَنامَکَه (بی نام) سیزده روز گذشته..» در تاریخ ایران باستان یافته‌هایی از گاه‌شماری میترایی در دسترس است که مربوط به قبل از هخامنشیان است.