قرارداد اجتماعی

نویسنده مشهور ژان ژاك روسو (۱۷۱۲ ـ ۱۷۷۸) متفكر کوشای سوئيسي، در سده‌ي هجدهم و اوج دوره‌ي روشنگري اروپا مي‌زيست. انديشه‌هاي او در زمينه‌هاي سياسي، ادبي و تربيتي، تأثير بزرگي بر معاصران گذاشت. نقش فكري او كه سال­ها در پاريس عمر سپري كرد، به عنوان يكي از راهگشايان آرمان­هاي انقلاب كبير فرانسه قابل انكار نيست.p align=”right” dir=”rtl”> درباره ي مبنا و هدف قواعد حقوق آراء و نظريات گوناگوني وجود دارد كاوش درباره ي اينكه حقوق و قانون بر چه مبنايي در جوامع بشري استوار است و هدف از قواعد آن چيست سابقه اي ديرينه دارد . از قرون گذشته تا به امروز هزاران متفكر و انديشمند برآن شده اند تا مبناي وجود و استقرار قانون در جامعه را توجيه كنند و بر پايه ي همين كاوشات بوده كه تا كنون نظريات بسياري در اين باب ارايه گشته . بر اساس اين تفكر كه به قرار داد اجتماعي معروف است انسان آزاد به دنيا آمده است , بر اين اساس حق دارد آزادانه فعاليت هاي مادي و معنوي خود را گسترش دهد و از ثمره ي آنها بهره مند شود . ولي انسان با ورود به جامعه و زندگي جمعي ديگر نمي تواند خود را داراي آزادي مطلق بداند يعني او در شرايطي است كه در نتيجه ي آن اختيار هركس با اختيار ديگران جمع مي شود, به عبارت ديگر اشخاص با ورود به جامعه و قرار گرفتن در زير چتر جامعه تن به قرار دادي اجباري وقهري با ديگر اعضاء جامعه ميدهند و بر اساس اين قرار داد هر كس براي گرفتن جواز زندگي در جامعه از بخشي از آزادي هاي خود چشم مي پوشد تا از مزاياي زندگي اجتماعي بهره مند شود … …انسان به وسيله سه استاد تربيت مي شود: طبيعت، اشيا و انسان هاي ديگر. تربيت آن گاه بدرستي صورت مي گيرد كه اين تاثيرهاي گوناگون با هم هماهنگ باشند. روسو معتقد است: آموزگار خوب كسي نيست كه در كم ترين زمان، بيش ترين چيزها را آموزش مي دهد؛ بلكه كسي است كه شوق به آموختن و فهميدن را در شاگرد بر مي انگيزد؛ زيرا هدف آموزش و پرورش گردآوري و انباشتن اطلاعات نيست، بلكه به كار بردن توانايي انديشيدن و فهميدن است. انسان در اثر تربيت بايد چنان بار آيد كه بتواند در كارهاي گوناگون وظيفه خود را همچون يك انسان انجام دهد، در شرايط گوناگون درست رفتار كند و براي خوب زندگي كردن آگاه شود.