پیش درآمدی بر رویکردها و مکتب های ادبی، عنوان کتابی تالیف شهریار زرشناس می باشد که در دو دفتر منتشر شده است. در این بخش به معرفی دفتر نخست این اثر با عنوان: عصر باستان تا پایان رمانتیسم می پردازیم. این دفتر دارای چهار فصل و یک مقدمه می باشد. فصل نخست کتاب با فرنام: “میراث ادبیات غرب پیش از مدرنیته” و دارای سه گفتار می باشد. ادبیات یونان باستان، ادبیات روم باستان، ادبیات قرون وسطی. عنوان فصل دوم کتاب: ” ادبیات رنسانس، آغاز ادبیات مدرن ” می باشد. بیان فهرست وار ویژگی های مهم فرهنگ و ادبیات رنسانس، عنوان تنها گفتار این فصل می باشد. فصل سوم کتاب با عنوان : نئوکلاسیسم و ویژگی های آن، دارای سه بحث می باشد: ویژگی های اصلی نئوکلاسیسم در ادبیات، درباره ی چند شاعر و نویسنده ومنتقد کلاسیک، دیدرو: نئوکلاسیکی که به پیدایی رئالیزم کمک کرد.
فصل چهارم و پایانی کتاب که مفصل ترین فصل می باشد، با عنوان: رمانتیسم ادبی و مبانی نظری آن ، دارای این مباحث می باشد: پیش رمانتیسم چیست؟، ویژگی های و بنیادهای نظری رمانتیسم ادبی، عشق و احساس در رمانتیسم و تفکر اسلامی، مفهوم طبیعت بشر در رمانتیسم، من فردی در رمانتیسم،درباره چند فیلسوف رمانتیک، واپسین دوران رمانتیسم ادبی و درباره ی چند نویسنده ی رمانتیک.
از مقدمه کتاب:
ادبیات تفصیلی که آن را ادبیات داستانی می نامند (شامل رمان و داستان کوتاه) محصول عالم تاریخی – فرهنگی غرب مدرن است. در واقع هر صورتی از ادب با عهد و عالم تاریخی – فرهنگی ای نسبت و پیوند دارد.
به عنوان مثال می توان گفت ادب عهد میتولوژی به دوران ممسوخیت شرق باستان تعلق دارد و یا ادبیات دراماتیک سوفوکلس و اوریپید بیانگر روح متافیزیک کاسموسانتریک یونانی است که در صدر تاریخ غرب قرار داشته است، همان گونه که ناولا های دکامرون اثر بوکاچیو و دقیق تر از آن رمان نویسی به سبک سروانتس و اخلاف او در قرن هجدهم و نوزدهم میلادی جلوه های ادبیات اومانیستی غرب مدرن می باشند.
علی ای حال ادبیات هر دوره نماینده و جلوه گر روح کلی تاریخی – فرهنگی یک دوره و بیانگر عهد حاکم بر آن دوره و یا به تعبیر میشل فوکو گفتمان حاکم بر آن دوره است. رمان و نیز داستان کوتاه، صورت ادبی عالم مدرن و تفکر اومانیستی هستند. به همین دلیل است که در دوران تاریخ مشرق ممسوخ یا شرق میتولوژیک – استوره ای و نیز دوران آغاز تاریخ غرب در عهد تمدن یونانی و پس از آن رومی و نیز در دوران غرب قرون وسطی شاهد ظهور و پیدایی رمان و داستان کوتاه (ادبیات داستانی مدرن که پس از رنسانس پدید آمده است) نبوده ایم و ادبیات تفصیلی (ادبیات داستانی آنگونه که پس از رنسانس و تا امروز ظهور کرده و بسط یافته است) محصول مشخص و دقیق عالم مدرن و تفکر اومانیستی است.
در این کتاب کوچک، قصد بررسی موجز و مبنایی مکتب های ادبی مهم عصر مدرن و نیز تحلیل زمینه های پیدایی رمان و ادبیات داستانی و سیر انحطاطی آن را داریم.
اگرچه اساس توجه ما ادبیات و نقد ادبی پس از رنسانس می باشد، اما جهت ایجاد بستر و زمینه های مناسب برای آشنایی با ادبیات غرب، مروری کوتاه بر ادبیات غربی در اعصار ماقبل مدرن نیز خواهیم داشت.