کتاب های هانری کربن

زندگی و آثار هنری کربن یا هانری کوربن

 

 

هانری کوربَن (یا با تلفظ فرانسوی آنری کوربَن) (به فرانسوی: Henry Corbin) (زاده ۱۹۰۳ - درگذشته ۱۹۷۸) فیلسوف، شرق‌شناس، ایران‌شناس و اسلام‌شناس و شیعه‌شناس فرانسوی و استاد دانشگاه سوربن پاریس بوده‌است. او بخشی از عمر خود را در ایران و خاورمیانه سپری کرد.

 هنری کربن  از شاگردان فیلسوفان بزرگی از جمله ادموند هوسرل، ارنست کاسیرر، امیل بریه، اتین ژیلسون و لویی ماسینیون بوده‌است. همچنین او نخستین مترجم آثار مارتین هایدگر به فرانسوی است. او بر زبان‌های آلمانی، عربی، سانسکریت مسلط بوده‌است

{tortags,202,5}

 هانری کربن  توسط استادش لویی ماسینیون با شهاب الدین سهروردی آشنا می‌شود و تمام مدت جنگ جهانی دوم را در کتابخانه‌ای در استانبول به مطالعه آثار سهروردی می‌پردازد. وی استاد شیعه‌شناسی دانشگاه سوربن و مدیر بخش تحقیق در مدرسه عالی مطالعات دانشگاه سوربن و نیز مدیر بخش ایران‌شناسی انجمن ایران و فرانسه بوده‌است. آشنایی وی با سهروردی در استانبول باعث می شود کربن برای مهم ترین فعالیت علمی دوران زندگی اش به سرزمین واقعی سهروردی یعنی ایران عزیمت کند. در ایران مهم ترین شخصیت علمی که کربن با او مأنوس می شود، علامه طباطبایی است. همین گیرایی و هیبت علامه طباطبایی بوده که باعث می شده کربن همه ساله تابستان از فرانسه به ایران بیاید تا پاسخ سوالات خویش را از علامه طباطبایی بجوید. کسانی که در این جلسات شرکت می کردند اذعان دارند که کربن در محضر علامه طباطبایی زانوی ادب می زده است و او را فیلسوفی می دانسته است که اقیانوس معرفت و از نوادگان سهروردی و ملاصدرا است. کربن همه ساله در سپتامبر به ایران می آمد و داغ ترین مباحث فلسفی آن زمان فرانسه را به ایران می آورد و با علامه به بحث می نشست.[۳] حاصل این دوره در زندگی کربن نگارش کتاب چهار جلدی اسلام ایرانی است. در محفلی که حلقه اصحاب تأویل نام داشت، دیدار منظم این دو شخصیت صورت می‌گرفت. با وجود مشکل زبانی به وسیله ترجمه، ارتباط و گفتگو میان آن دو بزرگوار برقرار می‌شد. در این جلسات، علامه طباطبایی، کربن، سید حسین نصر ، محمّد کاظم عصار ، مرتضی مطهری (از پر بارترین شاگردان امام خمینی و علامه طباطبایی)، سید جلال الدین آشتیانی ، جلال الدین همایی ، سید جواد طباطبایی ،داریوش شایگان ، بدیع الزمان فروزانفر ، محمد معین ، عیسی سپهبدی و بعدها برخی از طلاب دیگر که هم اکنون از علمای سرشناس ایران هستند هم چون خسروشاهی، غلامحسین ابراهیمی دینانی, مکارم شیرازی و دیگران شرکت می کردند. سید حسین نصر معتقد است گفتگوهایی که در این جلسات صورت می گرفت، در کل قرون وسطی تحقق نیافته بود. گسست از تفکر هایدگر یکی از کسانی که کربن بدون شک بسیار از او تأثیر پذیرفته است مارتین هایدگر است. کربن نخستین کسی است که هستی و زمان و متافیزیک چیست را به فرانسه ترجمه می کند. ژان برن تأکید می کند که قبل از کربن، تنها نقل قول هایی پراکنده از هایدگر در فرانسه وجود داشت و نام نویسندة هستی و زمان هنوز به گوش همة جامعة فلسفیِ فرانسوی زبان نرسیده بود. سارتر از طریق ترجمة کربن است که با هایدگر آشنا می شود و تأثیرات هایدگر بر سنت فلسفی معاصر فرانسه نیز از طریق کربن رخ می دهد. سیمون دوبوار در کتاب «ضرورت زمان» به اهمیت این آشنایی اشاره می کند: «سارتر نخستین بار، از طریق ترجمة کربن با هایدگر آشنا شد، و حاجت به توضیح نیست که این آشنایی، در سرنوشت فکری سارتر چه تأثیری داشته است.» درک هایدگر از فهم فلسفی منوط به درک مفهوم دازاین در او بود. دازاین از نظر هایدگر صرفاً «در-جهان» بود و فهم او نیز بسته به جهان او بود. ریشه های مفهوم هایدگری «بودن- در- جهان» را می توان در اندیشه هوسرل باز یافت. هوسرل در پدیدارشناسی خویش می کوشد از کوگیتوی دکارتی که فاصله و جدایی میان سوژه و ابژه را پیش فرض خود قرار داده است، فراتر رود. دکارت تنها اظهار می دارد که «من می اندیشم» و به شرایط این «اندیشیدن» و «من اندیشنده» توجهی ندارد. او به یک معنا در ابتدای شک دستوری، جدای از جهان و خارج از آن فرض شده است. اما به زعم هوسرل، هرگز نمی توان در خارج از جهان اندیشید و این در جهان بودن بدین معنی است که اندیشیدن همواره یک اضافة به غیر یا «حیث التفاتی» دارد. اندیشه، بدون موضوع اندیشه، ممکن نیست. بنابراین اندیشه همواره معطوف به چیزی است. این در نظر هایدگر بدین معنی است که برای دازاین، امکان فهم خارج از جهان او وجود ندارد؛ بدین ترتیب فهم دازاین محدود به جهانش است و این با مرگ او به پایان می رسد. اما باید گفت از مهم ترین اتفاقات زندگی هانری کربن، گسست وی از تفکر هایدگر یکی از تأثیرگذارترین فلاسفه تاریخ غرب است. به زعم کربن فلسفه هایدگر و به طور کلی فلسفه معاصر غربی حاوی مختصاتی است که بسیاری از پرسش های بزرگ بشر را بی پاسخ رها می کند. کربن مدت ها برای یافتن پاسخ های قانع کننده وقت صرف کرده بود و به بیان خودش نهایتاً فلسفه شیعی و حکمت الهی حکمای ایرانی را قانع کننده یافته بود. در فلسفه هایدگر هستی دازاین در مقابله با نیستی معنای خود را بازمی یابد. به بیان دیگر، مرگ برای هایدگر، آنجایی است که دازاین در آن نحوه اصیل زیستن را باید بازیابد. پیش از عزیمت به ایران، تقریباً برای کربن مشخص گشته بود که مرگ، انتهای جهان نیست. با این حال برای یافتن پاسخی برای پرسشی که در ذهن داشت، رهسپار ایران گشت. پرسشی که کربن در پی پاسخِ آن به ایران عزیمت کرد، این بود: آیا امکانِ بودن در ورای مرگ، فقط با مرگ محقق می گردد؟ یا پیش از مرگ نیز انسان می تواند در خارج از جهانِ خویش بایستد؟ این پرسش، همان چیزی بود که مأموریت سه ماهة کربن را سی سال به درازا کشاند، و او را طی این مدت طولانی، حیران و سرگردان، اندر خَمِ کوچه های حکمت شیعی سرگردان، و یا به تعبیر بهتر، مقیم نمود. کربن سرگردان، گم گشته، حیران و خسته از سلطة تکنولوژی، به کنارِ جویبارِ حکمت شیعی پناه آورده بود. در این خستگی، دیدن علامه طباطبایی برای او یک اتفاق مهم در زندگی اش بود

آثار تاریخ فلسفهٔ اسلامی (بخش نخست این کتاب توسط اسدالله مبشری به فارسی برگردانده شد و سپس متن کامل آن توسط جواد طباطبایی ترجمه شد.) فلسفهٔ ایرانی و فلسفهٔ تطبیقی (توسط جواد طباطبایی به فارسی برگردانده شده‌است.) اسلام ایرانی مشارکت در نوشتن تاریخ ایران کمبریج[۱۹] آئ‍ی‍ن ج‍وان‍م‍ردی [۲۰] ارض ملکوت؛ کالبد انسان در روز رستاخیز، ترجمه سید ضیاء الدین دهشیری، انتشارات طهوری ابن سینا و تمثیل عرفانی، ترجمه انشاء الله رحمتی، نشر جامی: در این کتاب قرائتی متفاوت و عرفانی از ابن سینا ارائه داده است مقدمه بر المشاعر ملاصدرا، ترجمه و پیشگفتار از کریم مجتهدی، انتشارات بنیاد حکمت اسلامی صدرا روابط حکمت اشراق و فلسفه ایران باستان، ترجمه عبدالمحمد روح بخشان، نشر جامی، انتشارات اساطیر انسان نورانی در تصوف ایرانی، ترجمه فرامرز جواهری نیا، نشر آموزگار خرد تخیل خلاق در عرفان ابن عربی، ترجمه انشاء الله رحمتی، نشر جامی آثار در مورد کربن داریوش شایگان، آفاق تفکر معنوی در اسلام ایرانی، نشر فرزان روز مهدی فدایی مهربانی، ایستادن در آن سوی مرگ؛ پاسخ های کربن به هایدگر از منظر فلسفه شیعی، نشر نی