ایران در بازی بزرگ

کتاب ایران در بازی بزرگ نوشته آنتونی وین

پرسي سايكس در سالهاي دهه 1890 از سوي ادارا اطلاعات ارتش ابتدا به عنوان كاشف و جاسوس، و سپس براي افتتاح كنسولگري در امتداد مرزهاي شرقي ايران، به اين كشور فرستاده شد . وظيفه او جلو گيري از پيشروي روسها به سوي هند بود. او بي آنكه حقوق دريافت كند . هزاران كيلومتر را سوار بر اسب در بيابان ها و كوه هاي صعب العبور ، و اغلب همراه با خواهر آهنين اراده اش، كه تا وقتي ازدواج نكرده بود خانه او را اداره مي كرد، مي پيمود. هنگامي كه در دوراني پر آشوب در مشهد كنسول شد، توانست در كنسولگري روسيه ، دست تنها و فقط با ديپلو ماسي تلاش روسها را براي انضمام شمال شرقي ايران خنثي كند. در دوران جنگ جهاني اول واسموس، مشهور به لارنس آلماني عشاير جنوب ايران را عليه انگليسي ها بر انگيخت. سايكس كه هر كس را كه در ايران صاحب عنوان بود مي شناخت، به اين كشور اعزام شد تا با استفاده از دهاتيان محلي، تفنگداران جنوب را تاسيس و دسترسي به نفت ايران را براي نيروي دريايي سلطنتي حفظ كند. سايكس آدم پر افاده اي نبود . او با شاهزادگان به شكار آهو مي پرداخت ، اشعار فارسي را مي خواند ، در پيش پاي روساي دراويش مي نشست، و به قلب اين كشور رسوخ كرده بود. داستان 25 سال اقامت او در ايران، كه با دقت و جزئيات شرح داده شده هنوز براي كساني كه در صدد درك اين سرزمين اسرار آميز و روابط پيچيده اش با دنياي خارج هستند ، سودمند است.