کتاب مذهبی و ادیان

دانلود کتاب پذیرش اسلام در ایران اثر اصلان غفاری

قدیمی ترین آثار باستانی و ساختمانهای باشکوه و کتاب ها و نوشته ها و سروده ها و آهنگها و آبادانی ها و کشورگشایی ها و ویرانی ها و جنگها و کشتارهای بی دریغ در جهان، بستگی به دین دارد. روی هم رفته بررسی تاریخ وقایع عالم و تاریخ تمدن و فرهنگ ملل بدون در نظر گرفتن دين و أغراض وأميال و تعصباتی که از دین و اعتقادات سرچشمه گرفته، امکان ندارد. برخی گمان کرده اند که دین از ترس است. شک نیست که به نام دین اوهامی وحشت آور تخیل و به مردم تلقین شده است ولی پیدایش دین از ترس نیست.

غریزه جویندگی که به اصطلاح مغانه آن را «مهردانش گویند، بشر را به طرف نظربازی در افکار دینی کشانیده و این کشش در صورت سادگی خود امری طبیعی و روحانی و دور از هرگونه اغراض بوده است. در آن روزی که گلها می سرشتند به دل در نامه ایمان نوشتند با بررسی و ژرف نگری در کیفیت و چگونگی انتشار و گسترش ادیان گوناگون می بینیم که سرعت انتشار و قبول آنها از طرف مردم یکسان نبوده و به صورت های گوناگون بوده است. مثلاً می ا می بینیم و عیسویت تا قرن چهارم میلادی به گندی پیش رفته و در این قرن، یعنی حدود چهار قرن بعد از عیسی کنستانتین امپراتور ژم آن دین را دین رسمی و اجباری قرار داده و در این کار از هرگونه زورگویی و خشونت و تخریب و قتل نیز خودداری نکرده است. تازه بعد از او مردم دوباره به دین پیش برگشته اند و باز سالها طول کشیده که عیسویت به عمق در اذهان و معتقدات مردم رسوخ نموده و مقبولیت عامه پیدا نماید.

شرح کشت و کشتارهایی که به منظور بسط و گسترش این دین، یعنی همان دینی که مدعی هستند پیامبر آن گفته اگر کسی به صورت شما سیلی زد، طرف دیگر صورت خودتان را نیز ارائه دهید تا سیلی دیگری بزند، و شرح دیوان تفتیش عقاید و فجایع و قتل عام ها که تا قرون ۱۱ و ۱۲ میلادی ادامه داشته از بحث ما خارج است ولی به طور خلاصه می توانیم ادعا کنیم که عیسویت از دین هایی بوده که به فوریت و به سرعت انتشار پیدا نکرده، بلکه به گندی و به مرور و حتی به زور جای خود را باز کرده است. برعکس عیسویت می بینیم که دین «مهر» یا «میترائیسم» در قرن سوم پیش از میلاد و دین «مانوی، در قرن سوم پس از میلاد و دین اسلام در قرن هفتم میلادی با چنان سرعتی پیشرفت نموده که مایه حیرت و شگفتی بیشتر تاریخ نویسان شده است.

در مورد انتشار سریع ادیان باید در نظر داشت که اگر زمینه لازم برای گسترش یک دین یا عقیده وجود داشته باشد، بدون شک آن دین با سرعت از طرف مردم قبول و منتشر خواهد شد ولی اگر زمینه مساعد و لازم وجود نداشته باشد، صدها سال طول خواهد کشید تا آن هم به زور شمشیر یا عوامل دیگر آن دین به مردم تحمیل شود.

دین مهر یا میترائیسم که آورنده و پیام آور آن به نام مهر یا میترا با میترا یا مسیحا یا میشا بوده (۱) در اندک زمان جهان قدیم را زیر سلطه خود آورده و آیین مردم و امپراتوران رم و شاهان اشکانی شده و با جود اینکه دینهای بعدی از محو و نابودی آثار آن کوتاهی نکرده اند، از دیوارهای ها درین در جزیره بریتانیا تا دیوار چین، و همچنین در شمال آفریقا همه جا می توانیم آثار آن دین را پیدا کنیم. شگفت آنکه نوشته اند این دین به وسیله سه دزد دریایی به رم رفته و رواج پیدا کرده است. دین «مانی» نیز همین وضع را داشته است و با وجود این که هیچ دولت و مقام رسمی از آن پشتیبانی نکرده، این دین در خاور و باختر جهان باستان پراکنده شده است.

دانلود کتاب مسیحیت در ایران تا صدر اسلام اثر سعید نفیسی

 استاد سعید نفیسی فرزانه مرد ادب ایران زمین که به راستی عاشق میهنش بود و عمر پربار خود را صرف هرچه بارورتر شدن فرهنگ و ادب ایرانی کرد در واقع یکی از وارثان شایسته میراث عظیم و گرانقدر فرهنگی و ادبی گذشته این مرز و بوم و از بانیان استمرار و بقای آن در نسلهای آینده است.
او چهل سال تدریس کرد و پنجاه سال نوشت به تحقیق و پژوهش و تألیف و ترجمه پرداخت به اطراف و اکناف عالم سفر کرد. در دانشگاههای کشورهای مختلف جهان تدریس کرد در سمینارها و کنگره های بیشمار شرکت کرد و به هر کجا که قدم گذاشت ایرانشناسی را رنگ و بویی تازه داد و از آن جا ارمغانهای فرهنگی با خود آورد که به
غنای هر چه افزونتر و آشنایی هرچه بیشتر با میراث مکتوب نیاکانمان انجامید. کارنامه پربرگ و بار استاد به راستی شگفت انگیز است بی تردید هیچ پژوهشگر ایرانی از حیث کثرت آثار و تنوع و گستردگی مطالب با او قابل قیاس نیست. دایره توجهات او آنقدر وسیع و متنوع و نوشته هایش آن چنان عمیق و فراوان است که چندین کتاب باید نوشت تا بتوان فعالیتهای همه جانبه او را چنان توصیف کرد که ارزش سهم عظیم او در پیشبرد ادب معاصر ایران آشکار شود. بدون اغراق او تمامی توش و توان و استعداد خود را وقف خدمت به ایران و فرهنگ
ایرانی کرد و فعالیتهای علمی و ادبی و خصوصاً تدریس او در طول سالیان متمادی وسیله ای برای پرورش گروهی فراوان از استادان و پژوهشگران نسل معاصر امروز بوده است و این مهم را استاد ایرج افشار چه باشکوه و شورانگیز در مقاله ای که در شرح حال و آثار استاد سعید نفیسی نوشته است به رشته تحریر کشیده است. آثار استاد سعید نفیسی یا به صورت کتابهای منفرد و مستقلی هستند که بسیاری از آنها امروزه نایاب و دست نیافتنی اند و یا به صورت مقالات و نوشته های پراکنده که از ۱۲۹۰ شمسی در نشریات و جراید ایران به چاپ رسیده اند و غیر قابل تصور است که بتوان درباره تاریخ و ادبیات کهن فارسی و اندیشههای اجتماعی و ادبیات معاصر ایران بدون مراجعه به آثار او تحقیقی علمی به عمل آورد. در دسترس نبودن این آثار و نیاز دانش پژوهان و محققان به این مآخذ سبب شد که انتشارات اساطیر تجدید چاپ و احیای آنها را در حد مقدورات و به بهترین شکل ممکن در دستور کار خود قرار دهد تا باز هم ارمغانی دیگر به دوستداران و عاشقان فرهنگ ایرانی تقدیم کنم اینک شما و مسیحیت در ایران این کتاب در سال ۱۳۴۲ توسط انتشارات نورجهان در قطع جیبی منتشر شد. تیراژ آن محدود بود و به زودی نسخ آن به اتمام رسید و بیش از چهل سال است که نایاب شده است. چاپ حاضر به شیوه امروزین حروفچینی و تبویب شده است. و غلطهای چاپی آن تا آن جا که به دید آمد اصلاح شدهاند و فهرست اعلام به کوشش همشهری فاضلم جناب آقای روح بخشان برای آن تهیه گردید و شد این که تقدیم حضور میگردد تا چه قبول افتد و چه در نظر آید.

برای خرید کتاب مسیحیت در ایران تا صدر اسلام  نسخه چاپی اینجا کلیک نمایید . و برای دانلود رایگان به ادامه مطلب مراجعه نمایید.

دانلود کتاب آتشکده آذرگشسب اثر دکتر حسن انوری

از میان آتشکده های ایران باستان ، سه آتشکده بسیار نام آور بوده است آذر فرابع ، آند برزین مهر، آذرگشسب درباره چگونگی پیدا آمدن این سه آتش ، در کتاب پهلوی بند هستن گفته شده .

در زمان پادشاهی تخموری گروهی از مردم سوار گاو شگفت آور در سائوغ شدند و از کشور خو تیری پشش کشور دیگر سفر کردند و جز این وسیله کسی نمی توانست بآن شش کشور برود. شبی در میان اقیانوس چنان افتاد که باد سه آتشی را که پرپشت گاو روشن بود بآب افکند اما آتشها ماننده موجود زنده، در جایگاههای پی ، پیشین خود دوباره بر پشت گاو روییدند و هوا را روشن کردند .

روحانیان زردشتی روایت کرده اند که این سه آتش ، بسه طبقه از طبقات اجتماعی ایران، تعلق داشته است و در داستانهای مذهبی گفته اند : سه فرزند زردشت هر يك، بنیان گزار یکی از طبقات یاد شده، بوده اند باین ترتیب: آذرفرنبغ، آنتی طبقه روحانی آذرگشسب آتشی طبقه جنگران با آتش پادشاه، آذر برزین میں آتش طبقه کشاورزان در کتاب بندهشن است که در عهد جمشید هر پیشه و کاری ، در تحت حمایت یکی از این سه آتش قرار گرفت. جمشید آذر فرنبغ را در دادگاهی [ آتشکده] در کوه خوارزم فرو نهاد ، فرجمشید این آتشکده را از دست ضحاك برهانید .

در زمان پادشاهی کی گشتاسب ، این آتش را از خوارزم بر گرفتند و در کابلستان فرو نهادند. ۱ در تفسیر پهلوی آتش نیایش، یکی از قطعات اوستا آمده است که : جای آذرگشنسب در کوه استوند است. کار آذرگشنسب رزمی است از اوست که جنگاوران در آذربایجان تیزتر و دلیرتر هستند و از او کیخسرو در و همن دیز یاوری یافت . باز در این تفسیر است که جای آذر برزین مهر در کوه ریوند است . کار آذر برزین مهر کشاورزی است از یاوری این آتش است که کشاورزان در کار کشاورزی ، داناتر ونختاتر و پاكيزه تر (شسنك جامه تر هستند و با این آتش بود که گشتاسب پرسش و پاسخ کرده و در همان کتاب درباره آتشکده آذرفرنبغ است که : نام این آذر فروغ است و این آتش است که نگهبانی پیشه پیشوائی ( آتریا نی) با اوست و از یاوری این آتش است که دستوران و موبدان ، داتایی و بزرگی و فر دریافت کنند و این آتش است که بادهاک پیکار کرد .

از میان این سه آتشکده آذرگشنسب بسیار محترم و مورد بزرگداشت پادشاهان بوده است ، درست زردشتیان است که آنگاه که آغاز آفرینش بود، آتش نیز هستی یافت و سه بخش شد و از جنبش باد گرد جهان همی گردید تا اینکه هر يك بجائی آرام گرفت و آذرگشنسب در گزن فرود آمد ۰ نیاکان ما که آیین درمانی داشتند آذر گفتب را سر چشمه همه آتش های مقدسی می دانستند که در ایران بود ۷ در فصل هفده بند هشن است که آذرگشنسب تا هنگام پادشاهی کیخسرو همواره پناه جهان بود، هنگامی که کیخسرو بتکده دریاچه چیچست را ویران کرد، آن آتش بیال اسب او فرو نشست، سیاهی و و تیرگی را بزدود و روشنائی پدید آورد تا آنکه بتخانه بر افتاد ، در همانجا بر کوه استوند.

آذرگشنسب را فرونهاد در مقدمه کتاب هفتم دينكرت ” نیز تأسیس آذرگشنسب بکیخسرو نسبت داده شده از این قرار : فر یکیخسرو پرسیاوخش رسید ، از پرتو آن، او بافراسیاب جادوی تورانی و یاران بدکنش وی چیر گشت و شکست داد چنانکه گرسیوز و دیگر یاران جهان ویران کن وی را و او کامیاب شد و بتکده کنار دریاچه چیچست را که آرامگاه دروغ سهمگین بودویران کرد. در فصل بیست و هفت مینو خرد گفته شده : از کیخسرو سود این بود که افراسیاب را کشت و در کنار دریاچه چیچست بتخانه را ویران کرد و گنگ در را بیار است و سوشیانت پیروز گر را در روز واپسین یاری خواهد کرد …

در اینکه این آتشگاه بزرگ مقام و باشکوه در کجا بوده سخن بسیار گفته شده ، در نوشته های پهلوی آمده که آذرگشنسپ در کنار دریاچه چیچست (ارومیه) و بر کوه استوند Asnavand است از آن جمله است آنچه که در بندهشن و دینکرت آمده و نقل شد و نیز در زاد سپرم (فصل ششم است: آذرگشنسب پیروز در کنار دریاچه چیچست واقع است، باز در فصل یازدهم گوید: آذرگشنسب در کوه استوند در آترو پاتکان (آذربایجان) است . 

باز در آن کتاب است که از دریا دو چشمه بر روی زمین گشوده شد ، یکی از آنها چیچست نام دارد دریاچه ای که در آن باد سرد نیست و آذرگشنسب پیروزمند در کرانه است . در زند بهمن پشت نیز از چیچست و آذرگشنسب یاد گردیده و در باره آنها گفته شده : آذرگشنسب در کنار دریاچه ژرف چیچست است، آبش گرم بزیانکاران ناسازگار است .

درباره اشتقاق آذرگشنسب و استعمال این کلمه در میان ایرانیان پیش از اسلام تحقیق مصنعی در کتاب مزدیسنا و ادب پارسی تألیف استاد استاد دانشمند آقای دکتر محمد معین آمده است که با حذف بعضی از حواشی زیلا نقل میشود : « آذرگشنسب بضم کاف فارسی در پهلوی Aturgushnasp آمده و گشنسب مرکب از دو واژه است گشن در پهلوی و پارسی که در زبان اوستا ورشته Varshna آمده بمعنی نروترینه ( ورشنه یی Varshnay بمعنى فوج است) در پارسی نیز گشن همین معنی است و در کتابهای فرهنگ مذکور است ، و نیز در لهجه های محلی ایران این واژه هنوز مستعمل است .

گشنی اغلب باسقاط نون استعمال شده و بدیهی است که تلفظ صحیح آن بضم گاف است نه کسر آن بنا بر آنچه گفته شد معنی تحت اللفظ آذرگشنسب ( آتش اسب نر میباشد و بنابر این توجیه لغوی فرهنگها در اینکه و معنی ترکیبی آن آتش جهنده باشد چه آذر بمعنی آتش و کشب جهنده و خیز کننده آمده است و این معنی مناسبت تمام ببرق دارد، ۲ و یا بمعنی آتش جهنده که عبارت از برق است و نام آتشخانه، چون همیشه آتش آن شعله زن میماند لهذا باسم برق مسمی گردید. و بعضی گویند که این مخفف آذر گشتاسب است چرا که بنا کرده پادشاه گشتاسپ بود » ۳ . درست نیست.

برای خرید کتاب آتشکده آذرگشسب نسخه چاپی اینجا کلیک نمایید و برای دانلود رایگان به ادامه مطلب مراجعه نمایید

دانلود کتاب کنیزداری در اسلام اثر امیرحسین خنجی

تهیه کنیز به هدف کام جویی جنسی در میان مسلمین عرب دوران خلافت راشده و اموی و اوائل خلافت عباسی رواج بسیار و محبوبیت بسیار داشت و البته مورد تأیید اسلام نیز بود. کنیز را الله تعالی در قرآن کریم با صفت «ما ملكت أيما لكم، معرفی کرده است یعنی چیزی که به تملک شما مسلمین درآمده است.

از این دو کنیز در دیدگاه اسلامی یک کالاه و یک چیزه شمرده می شود نه یک آدم و انسان به مفهوم انسانی خویش در زمان پیامبر و خلافت ابوبکر و عمر و عثمان و علی زن با دختری که مسلمین در غزوهشی از چادری با خانه تی بیرون می کشیدند در همان نخستين الحفلة بيرون کشیده شدنش حقوق انسانی از او سلب می شد و ملک بیرون کشنده اش به شمار می رفت و مردی که اکنون صاحبل شده بود حق داشت که اگر اراده کنند همانجا از او کام جنسی بستاند. این سنتی بود که پیامبر اکرم نهاده بود و آن در اواخر سال ششم هجری بود که قبیلة بنی مصطلق مورد شبیخون تاراج گرانه پیامبر و اصحابش قرار گرفت و زنان و دختران بسیار به همراه شتر و گوسفندان قبیله به غنیمت گرفتند و روز بعد با دو روز بعد از این زنان و دختران کام جنسی گرفتند.

ابو سعید خدری – یکی از یاران پیامبر در این باره چنین گفته: به غزوه بنی مصطلق رفتیم زنان عرب را سبی کردیم؛ مدتی بود که از زن دور بودیم و دلمان هوای زن می کرد، ولی گمان می گردیم که نباید به آنها دست بزنیم پس گفتیم چرا دوری کنیم؟ پیامبر همراهمان است، از او می پرسیم، پرسیدیم و پیامبر گفت: چرا که پیشترها بوده است تا روز قیامت پابرجا نکنید هر رسمی خواهد ماند یعنی پیامبر گفت که این رسم ناشی از سنتی دیرینه است که الله تعالی مقرر کرده بوده است و چیزی که الله مقرر کرده است از آغاز تا پایان دنیا باید به همان گونه بر جای خویش باشد. خود پیامبر نیز در این غزوه زنی جوان سال و زیبارو به نام جویریه که شوهرش در تاریکی شب در دفاع از خیمه و خانواده اش به دست مسلمین کشته شده بود برای خودش برداشت.

در غزوۂ خیبر نیز پیامبر فرمود تا بانگ بزنند که مؤمنان توجه داشته باشند که با زنان آبستن یهودان در نه آمیزند و گشته دیگران را آب ندهنده ولی دیگر زنان و دخترانی که مؤمنان از خانه های خیبریان بیرون کشیده بودند مورد تصرف جنسی قرار گرفتند خود پیامبر نیز یک زن نوعروس یہودی که صاحبش را پیامبر در زیر شکنجه گفت را صاحب شد و در راه بازگشت به مدینه او را تصرف جنسی کرد پیامبر نام این زن ۱۶ – ۱۷ ساله را صفیه کرد یعنی گزین کرده نوشته اند که در منزلگاه نخست که اندگی از خیر دور شده بودند صفیه نگذاشت که پیامبر دست به او بزند، ولی در منزل گام بعدی پیامبر او را تصرف کرد مثالهای تصرف جنسی دختران و زنان پس از بیرون کشیده شدن از چادر یا خانه در زمان پیامبر بسیار است.

مورد دیگرش مربوط به فزود حنین است شبیخون پیامبر به قبیله هوازن در میان مکه و طائف) که پیامبر زنها و دختران قبیله هوازن را در میان یارانش بهره گرد تا کنیزان خویش کنند و از آنها کام جنسی بگیرند و تفصیلش در کتابهای سیره آمده است. مثلا، عبدالله عمر پسر عمر خطاب گفته که در خزود حسین دخترکی به پدرم رسیده بود و به من داد و من او را به مکه بردم تا خویشانم برایم آرایش و آماده اش کنند و بروم و با او در آمیزم باری، کنیز داری و برخورداری جنسی از کنیز شده از سنتهای الهی در اسلام بود و احکامت را پیامبر اگرم وضع کرده بود. منبع تامین کنیزان در زمان پیامبر قبیله هایی بودند که مؤمنان مورد حمله قرار می دادند و زنان و بچه هاشان را به همراه شتر و بز و کالا از چادرها بیرون می کشیدند و میبردند تا در میان خودشان بهره کنند.

یتایر فرمانی که از آسمان برای پیامبر و مؤمنان رسیده بود، اصحاب پیامبر هرچه کالا و شتر و گوسفند و زن و بچه از قبیله ها غنیمت می گردند ابتدا یک پنجمی احسش را برای پیامبر جدا می نهادند سپس بقیه را میان خودشان بهره میگردند. موارد این حکم الهی در همه غرودهای موفقیت آمیز اصحاب پیامبر که با دستهای پر از غنایم و سپایا ازنان و دختران بیرون کشیده شده از چادرها) به مدینه برمی گشتند.

دانلود کتاب تاریخ زرتشتیان پس از ساسانیان اثر رشید شهمردان

طی دوران بررسی و پژوهش در گوشه کتابخانهای هند بصورتی از کتابهایی برخوردم که نویسندگان آن زرتشتی بوده اند. صورت کتب نامبرده را کتبی که بنظر نگارنده نرسید دربرگیهای این کتاب آورده ام و عنوان بسا کتابهای دیگر نیز در صفحات ۲۱۳-۲۱۷ فرزانگان زرتشتی نوشته نگارنده ضبط شده است.

در کتاب نامبرده و صفحات مذکور در مورد نقص شارستان چهار چمن نوشته فرزانه بهرام فرهاد گفتگوشی داشته ام. در کتابخانه خورشید جی رستم جی کا ما در بمبئی بکتاب خطی شارستان بنشانی ( R72 ) برخوردم که کاتب اسفندیارین رتن جیبن منوچهر شاهین دهنجی شاهین بیدم شاه در سال ۱۱۷۸ یزدگردی در خاتمه کتاب چنین آورده و سبب ناقص ماندن این کتاب (شارستان چهارچمن ) آنست که بیان کرده میشو که فتوم خانی و گروشمان مکانی دستورکاوس بن رستم سنجانا عرف میرزا خسروبیک چون بطرف شاهجهان آباد مصحوب فرزندان وقبایل نیکساعتخان تشریف شریف ارزانی داشته بودند و چندی از صاحبان بخصوص گروشمان مکانی دستوران دستور کا وس منجمین فریدون جی فرمایش کتابهای چند بطرف شاهجهان آیا دیمیرزا مذکور فرستاده بود اما وقت نیافته و مدت مدید برا و گذشته و بعد از آمدن نیکا عنخان ببندر مبارک بسورت باز اتفاق شاهجهان آبا دیمیرزای مذکور افتاد و در با را رچوک شاهجهان آباد درمیان کتابهای دیگر این کتاب شارستان چهارچمن بنظر درآمده و بقیمت چها ر روسیه خرید کرده اما آن کتاب در خزانه پادشاهی بمهرشاهی مزین شده بود و میرزای مرحوم مدکورمیان مغليه وغيره حسن وقبح شریعت اسلام از این کتاب و انموده بیان میکردتا خیر بشریعت پناهی قاضی القضات شاهجهان آبا در سید آن حضرت مرزای مرحوم مذکور را طلب داشته دعوی نمود که این کتاب رکتابخانه من در دیده رفته است در این باب جهد بسیارشد.

و آخر الامر چند کسان میان آمده مقرر نمودند که نقل آن را بمیرزای مذکور بدهند چون که بهشت بهره میرزا خسروبیک برای مراجعت نمودن ببندر مبارک سورت مستعجل بودازاین سبب ناقص ماندوهای دیگر این کتاب بنظر در نیامده مگرکسی در شاهجهان آیا دو یا در اگره و یا در لاهور تلاش نماید مقرر در آنجا بوده باشد چرا که آن صاحبان دین آبادیان و شاگردان حضرت ذوالعلوم آذر کیوان در آنجا نب ربط سیرداشته اند البته که بهم میرسد و کتاب چهارچمن بصحت آنجا مدچونکه این کمترین کاتب را بسمع رسیده بود تحریر یافت؟

باز در کتاب خطی دیگر در همان کتابخانه کاما در بمبئی بنشانی (R84) چنین آمده” تواریخ شیدآیین جمناسب نامه، آیین خسروی آیین بهمنی، باستان نامه، تواریخ یزدانیان این شش کتابها را که بر مدت هفتصد نهصد سال موبدان و هیربدان کامل متقدمین تصنیف نموده بودند حضرت عرش آشیانی جلال الدین محمداکبر بادشاء غازی بخواهش تمام ازولایت ایران طلب نمود، نقل از مکتوب ایران” کتاب مهم دیگری داستان ادرسه میباشد که بگفته صاحب دبستان المذاهب تذكره عارفان وصاحبدلان و بزرگان زرتشتی است و کتاب دیگرینام بزنگاه نوشته موید خوشی هراتی که آنیم کا رنا مهما حیدلان و خدا رسیدگان زرتشتی است و گلستان دانش تالیف آذر پژوه بن آذرآئین بن گستهم که در مورد بزرگان باستان گفتگو میکند. کتابهای مذکور در چهارصد سال پیش موجود بوده و فرزانه بهرام فرهادصاحب شارستان چهارچمن و موید کیخسروپور دستورآذرکیوان صاحب دبستان المذاهب از آنها تقل قول با ذکر مینمایند.

مطلب دیگری که ذکر آن خالی از فایده نیست پادشاهان گورگانی هندیا پادشاهان مغول بویژه اکبرشاه، همایون و شاهجهان طالب کتابهایی بوده اند که بوسیله زرتشتیان نوشته شده بود و آنها را در کتابخانهای خودنگهداری میکردند و چنانکه در بالا ذکر شد شارستان چهارچمن که در شاهجهان آیا دیوسیله میرزا خسروبیک خریداری شده بود مهرکتابخانه شاهی را داشته است و فرزانه بهرام فرها دکتاب مذکور را در هندبرای اطلاع موید کیخسرو فرزند مرشد و پیرخویش دستورا ذرکیوان بنگارش درا ورده بود. برای یافتن کتابهای نامبرده که در بالا شرح داده شد با کمک مالی انجمن پارسی پنچایت بسیشی همه کتابخانهای ملی و دولتی و شخصی هندوستان را تا آنجا شبکه اطلاع داشتم در نوردیدم لیکن نشانی از آنها نیافتم. یکی از استادان دانشگاه اله آبادهند اظهار داشت تجسس خود را بایستی هفتاد سال پیش قبل از تقسیم هندآ غا ز کرده باشم.

زیرا در آن دوره هرج و مرج کتابهای بیشما رخطی و چایی نایاب نا بودند و طعمه آتش گردید. طی مسافرت خویش بدهی جویای کتابخانه قاضی القضات شاهجهان آباد گردیدم تا شاید شارستان چهارچمن کامل را که از میرزا خسروبیک غصب کرده بود بدست آرما ما گفتندکتابخانها و کتابخانه مسجد جامع دهلی منتقل گشته است. بدانجاروی آوردم امام مسجد اظهارداشت هفت ماه پیش یکی را رویاشیان همه کتابهای کتابخانه مسجد را با بهای گزاف خریداری کرده و با خود برده است از اسم خریدا رو شهرش جویا گشتم گفت از اسم وعنوان مبنی بر تحقیقات محلی در ایران و امید یافتن کتب کمنده خویش که روشنی افکن بر تاریخ زرتشتیان میباشد در بین کتب کتابخانه پادشاهان گورگانی هند، در ایران مالندن موجب شد که در سال ۱۳۳۴ یزدگردی برای ادامه کارخود در خارج از هند تسلاش نمایم.

لیکن بسبب ناتوانی مالی بودجه عزیمت خویش را که درآن زمان بالغ بر ۲۵ هزارتومان میگشت از کجا تهیه کنم؟ اندیشه ام بانجمن زرتشتیان ایرانی بمیشی کشید که چند سال جلوتر بواسطه پژوهشهای تاریخی موکواهی و توضیح نگارنده در دادگاه در دعوای دادگستری بسیلی پیروز گشته بودند، از آنها برای ادامه پژوهش تاریخی استعداد جویم که با وجود داشتن بودجه ویژه ای به پیشنهادم پاسخ منفی دادند. لیکن کتایش کارا زا هورا مزد است. از اتفاقات روزگار رادمرد خیراندیش آقای فریدون فلفلی فرزند رستم جمشید خدا رحم جاویدنرسی آبادی بنیان گزارو مدیر عامل شرکت سپنتا به بعبثی وارد و در همان روز اول ورود در خیابان بنگارنده برخورد و اظهار داشت مدتهاست در ایران منتظر ورودم میباشند علت تا خیر چیست ؟

پاسخ دادم عدم بودجه کافی مرا از حرکت و ادامه پژوهشهایم بازداشته است. فرمودند هر قدر از بودجه کسر باشد بهنگام ورودت بایران میپردازم. بزودی حرکت کن و کار خود را ادامه ده روز بعد به وتلی که اقامت داشت رفته پس از انها رسپاس از همت والایش گفتم تا بدار این مسافرت پژوهشی آنچه منظور است بدست نیابد و هزینه و تلاشها بهدر برود.

برای خرید کتاب تاریخ زرتشتیان پس از ساسانیان نسخه چاپی اینجا کلیک نمایید و برای دانلود رایگان به ادامه مطلب مراجعه نمایید.

دانلود کتاب ادبیات سنتی زرتشتی اثر هاشم رضی

چند سال پیش از این فرصتی دست داد و منظومه «قصه سنجان» را که از شاعری زرتشتی به نام بهمن کیقباد و در سال ۱۰۰۸ هجری سروده بود، منتشر کردم قصۀ «سنجان سرگذشت مهاجرت دسته یی از نخستین گروههای زرتشتی ایران به هند است و مستندات تاریخی دارد. پیش از آن در آثار کسانی چون دار مستتر و اشپیگل و جکسون و دیگران منظومه ها و آثاری از شاعران و نویسندگان زرتشتی دیده و مطالعه کرده بودم.

همچنین در مجموعه دو جلدی کتاب « روایات داراب هرمزدیار» از این دست آثار موجود است. از آن پس بر آن شدم تا به تدریج این آثار را از نظم و نثر منتشر کرده و در اختیار شائقان و خواهندگان قرار دهم. برای این دفتر در نظر بود که فقط منظومه «چنگرنگها چه دانای هند و مناظره وی بازرتشت پیامبر ایران ارائه شود اما هنگامی که کتاب و دلچسب تر از منظومه مورد نظر جلب توجه کرد.

هرچه کوشش و جست وجو و پرسش و کاوش کردم از مآخذ مورد استفاده دانشمند مذکور، آگاهی حاصل نشد لاجرم آن قسمت از کتاب مزبور ترجمه و با روایتی دیگر درباره منشأ بازی شترنج آورده شد.

آن گاه چند روایت و داستان دیگر که همه مربوط است به روابط و برخوردها میان زرتشت و گشتاسب گردآوری شد. ا

ین روایات و مقالات و گزارشها ، همه بر بنیان مسایل دینی و چگونگی پذیرش آیین مزدایی است امید میباشد که مورد سود و بهره یایی مشتاقان و خوانندگان این گونه مسائل واقع شود و موقعیت هایی حاصل گردد تا به تدریج ادبیات سنتی زرتشتی پس از اسلام چاپ و منتشر شود، چون این آثار که برای ما ثروتی سرشار است بیانگر دورانی از زندگانی زرتشتیان پس از اسلام میباشد که متأسفانه از آن دوران آگاهی هایمان بسیار ناچیز میباشد.

البته خالی از فایده نیست که اشارنی توضیحی درباره ادبیات سنتی (مزدایی بشود منظور از ادبیات سنتی مزدایی، نوشته هایی است به نظم و نثر که نویسندگان و سرایندگان زرتشتی پس از اسلام تاکنون به زبان فارسی به یادگار نهاده اند دین و سنتهای دینی در این آثار مقام و درجه اول را دارند و گاه به اصطلاح چاشنی و دست آویزی هستند جهت بيان يك داستان یاروایت یا واقعه آن چه که باید یادآوری شود آنکه چنین آثاری بی گمان فراوان وجود داشته اما با کمال تأسف به موجب عللی از میان رفته و آن چه نیز که باقی است در حال فراموشی و از بین رفتن می باشد.

بزرگترین این علل همانا تعصبات دینی در ایران بر علیه زرتشتیان بوده که نمی توانستند آثار خود را به آزادی منتشر کرده و دسترس قرار دهند و از دیگر سو به موجب همین تعصبات، مجموعه نگاران و مؤلفان و تذکره نویسان باد و ذکر این شاعران و نویسندگان را در آثار خود نمی آوردند.

الحال بسیاری آثار و نوشته ها و سرودهها و ترجمه ها از پارسیان وزرتشتیان ایران در کتابخانه ها و مجموعه های خصوصی در هندم وجود است که از دیدگاه کمی در خور توجه میباشند.

از این مؤسسات میتوان بنگاه خاورشناسی کاما کتابخانه خدا بخش کتابخانه دانشگاه بمبئی کتابخانه مهرجی را تا در نوساری مجموعه هایی بسیار در انجمن ها و مؤسسات پارسیان را نام برد.

باری آنچه که سرایندگان و نویسندگان زرتشتی در نظم و نثر پس از اسلام به ویژه از سده هفتم هجری به بعد به وجود آوردند، متأثر از دین و اندیشه ها و سنتها و شعایر و روایات و افسانه های دینی است و این مجموعه و این سلسله آثار را ) ادبیات سنتی ) میخوانیم .

برای خرید کتاب ادبیات سنتی زرتشتی نسخه چاپی اینجا کلیک نمایید . و برای دانلود رایگان به ادامه مطلب مراجعه نمایید.

دانلود کتاب جستارهایی از تاریخ بهایی گری در ایران اثر عبدالله شهبازی

در تهران نیز جمع قابل توجهی از یهودیان بهائی شـده وجـود داشـت . بعـدها، در دوره پهلوی، گروهی از ثروتمندترین خاندانهای یهودی- بهائی سراسر ایران در تهران مجتمـع شدند و شبکهای متنفذ و مقتدر پدید آوردند که در قلب آن خانـدان هـای آزاده، اتحادیـه، اخوان صفا، ارجمند، برجیس، برومند، جاویـد، حـافظی، حقیقـی، حکـیم، شـایان، صـمیمی، عزیزی، عهدیه، فیروز، لالهزار، لالهزاری، مؤید، ماهر، مبین، متحـده، متحـدین، مجـذوب، معنوی، ملکوتی، میثاقیان، میثاقیه، نصرت، وحدت، یوسفزاده برومنـد، یوسـفیان و غیـره جای داشتند.

در اواسط دوران سلطنت رضا شاه (1312) افرادی چون میرزا اسحاق خان حقیقی، یوسف وحدت، عبداالله خان متحـده، جـلال ارجمنـد و اسـحاق خـان متحـده 150 (یهودیان بهائیشده) متنفذترین سران جامعه بهائی تهران بودند. گروش یهودیان به بهائیت و تلاش برای تبدیل این فرقه به یک دین متنفذ جهـانی بـه ایران محدود نیست و در سایر کشورها، به ویژه در اروپـا و ایـالات متحـده آمریکـا، نیـز یهودیان و یهودیان مخفی (بهظاهر مسـیحی) بـه ایـن فرقـه پیوسـتند .

نامـدارترین ایشـان هیپولت دریفوس است. دریفوس نقش مهمی در گسترش و تقویت بهائیت ایفا نمـود. او در حـوالی سـال 1317 ق. بهـائی شـد و در سـال 1328 ق. در 70 سـالگی در پـاریس درگذشت. دریفوس در سال 1318 ق. به عکا رفت و مـدتی بـا عبـاس افنـدی بـود. شناخت نامهای بهظاهر مسیحی اروپاییان و آمریکائیان بهائیشده دشوار است ولی خانم این خانم نیز، چنانکه نام او 152 پولاک را نیز میشناسیم که بهائی شد و آسیه نام گرفت. نشان میدهد، به یکی از خاندانهای زرسالار یهودی (خاندان پولاک) تعلق داشت.

بر اساس چنین بستر و با اتکا بر چنین حمایتهایی است که بهـائیگـری در طـول بیش از یک قرن فعالیت خود در ایالات متحده آمریکا به سازمانی بسیار متنفـذ، هـم از نظر کمی و هم از نظر کیفی، در این کشور بدل شد. مرکز بهائیـان جهـان در آوریـل نظر کمی و هم از نظر کیفی، در این کشور بـدل شـد. مرکـز بهائیـان جهـان در آوریـل 1985 تعداد اعضای این فرقه در کل قاره آمریکـا را 857 هـزار نفـر اعـلام کـرده بخش مهمی از این گروه بهائیان ایرانی مهـاجر در سـالهـای پـس از انقـلاب 155 است.

اسلامی هستند و بخشی بهائیان ایرانی که در طول یکصد سال اخیر بهتدریج بـه ایـالات متحده و سایر کشورهای قاره آمریکا مهاجرت کردند. صرفنظر از جمعیت کثیـر بهائیـان آمریکا، باید به نفوذ این فرقه در نهادهای دانشگاهی و پژوهشی ایـالات متحـده آمریکـا نیز توجه کرد که به حاکمیت ایشان بر حوزه مطالعات ایرانی در ایالات متحـده آمریکـا انجامیده است. گروش زرتشتیان به بهائیگری بررسی که درباره نقش یهودیان در گسترش بهائیگری در ایران ارائـه شـد، در مقیاسـی محدودتر، درباره زرتشتیان بهائیشـده نیـز صـادق اسـت.

 برای خرید کتاب جستارهایی از تاریخ بهایی در ایران نسخه چاپی اینجا کلیک نماید و برای دانلود رایگان به ادامه مطلب مراجعه نمایید.

دانلود کتاب مغاک تیره تاریخ : اسلام چگونه پدید آمد؟ اثر مزدک بامدادان (محسن بنائی)

پاسخ فرجامین به این پرسش هنوز یافته نشده است راستی را چنین است که ما در پاسخ به این پرسش هنوز در آغاز راهیم و من خود نیز در این جستار با دست یازیدن به نوشته های درون دینی و هم سنجی آنها با یکدیگر، دست کم توانستم نشان دهم که اسلام چگونه پدید نیامده است». همچنین نشان دادم که سیره و قرآن در دو بستر گوناگون و بسیار جدا از هم در جایی دیگر و زمانی دیگر و گاه در ستیز باهم پدید آمدهاند و سیره بر پایه بنمایه ها و گزارشهای پذیرفته شده از سوی همه مسلمانان نزدیک به دویست سال پس از قرآن نوشته شده است و از همین رو گاه حتا گزارشهای آمده در یک سیره از یک نویسنده نیز با یکدیگر سر ستیز دارند (نمونه فروآمدن سوره مشد یا نام یثرب). تا هنگامی که پژوهشهای باستانشناسی بتوانند با گواهان آزمون پذیر تاریخی نشان دهند اسلام چگونه پدید آمده است.

می توان و میبایست تاریخ و قرآن را کاوید و پژوهید و نشان داد که تاریخ پیدایش اسلام وحی بعثت نبوت و … بدانگونه که تا کنون آمده نمی تواند راست باشد در نبود دادههای آزمون پذیر تاریخی ناگزیر باید دست بدامان انگاشت یا تئوری شد و تلاش کرد با آفریدن الگویا مدل تاریخی به هسته راستین رخدادها نزدیک شد برای ما ایرانیان شاید این کار آسانتر از دیگر مسلمانان باشد چرا که در گذشته نزدیک کشورمان گواه ،پیدایش برآیش و گسترش یک دین نوین بوده ایم با همه ستمهایی که در ایران بر پیروان این آئین می رود، بهائیان پرشمارترین دگردینان ایرانی هستند و پس از اسلام در جایگاه دوم نشسته اند.

نگاهی بر تاریخچه این دین که یکی از جوانترین دینهای فراگیر جهان بشمار می رود می تواند ما را در پاسخ به پرسشمان یاری کند میدانیم که شاخه شیعی دین اسلام از همان آغاز خود به شاخه های پرشماری بخش گشت و هرکدام از آن شاخه ها نیز زیر شاخههای خود را ساختند برای نمونه در شاخه شیعه دوازده امامی یا جعفری تا سالیان دراز درگیری میان اخباریون و اصولیون روان بود و این دو که هر یک نیز زیر شاخههای خود را (داشتند همدیگر را برنمی تافتند. در سالهای پایانی سده ۱۲ خورشیدی سده ۱۸ (میلادی) شیخ احمد احسائی (۱۱۳۲ تا ۱۲۰۵ / ۱۷۵۳ تا ۱۸۲۶) که خود مجتهدی بلندپایه بود، آغاز به گفتن و نوشتن سخنانی نو و تا اندازه ای بیرون از هر دو شاخه اخباری و اصولی کرد، که نگاه ویژه ای به پرسمان امامت و جانشینی داشت.

شاگرد او سید کاظم رشتی (۱۱۷۲ تا ۱۲۲۲ / ۱۷۹۳ تا ۱۸۴۳) بنیانگذار شاخه نوینی از تشیع شد، که آن را بنام شیخ احمد احسانی شیخیه” نامیده اند. چکیده باورهای شیخیه را در واژه رکن” “رابع میتوان یافت. پیشتر آوردم که سنتان شهادتین، نماز، روزه، زکات و حج را اصول دین خود میدانند. شیعیان توحید نبوت و معاد را اصول دین و امامت و عدالت را اصول مذهب می شمارند.

برای خرید کتاب مغاک تیره تاریخ نسخه چاپی اینجا کلیک نمایید و برای دانلود رایگان به ادامه مطلب مراجعه نمایید.

دانلود کتاب نقطة الکاف: در تاریخ ظهور باب و وقایه هشت سال اول از تاریخ بابیه اثر حاج میرزا جانی کاشانی بسعی و اهتمام ادوارد براون

 از جمله چیزهائی که از همان اول وهله توجه مرا بیشتر از همه چیز و بنوع خصوصی جلب نمود و شوق غریبه باطلاع از جمل و تفاصیل آن در من پیدا شد همانا مسئلة سر گذشت طائفه بابیه بود و ابتدای آن باین طریق شد که من در آن اوقات (قریب ۳۲ سال قبل) مشغول تحصیل طریقة متصوفیه بودم و برای کسب اطلاعات در این موضوع در همه جا تفحص و تتبع می نمودم وقتی در اثنا۔ تفتیش در كتابخانة دارالفنون کمبریج نظرم بکتابی افتاد موسوم به «مذاهب و فلسفه در آسیای وسطی(۱)» تألیف مرحوم کونت دو گو بینو که از سنة ۱۳۷۱ الی ۱۲۷۴ به سمت وزیر مختاری از جانب دولت فرانسه در طهران اقامت داشته ، کتاب مذکور را برداشته بمنزل خود]|بردم بامید آنکه شاید چیز نافعی در خصوص صوقیه در آن توانم یافت ، پس از مطالعة فصل مختصری که در باب صوفیه نوشته و قدری هم ‎Sake‏ از آن طایفه نموده و روی هم رفته چیز قابل توجهی نیست سایر اوراق کتاب را تفحص نمودم دیدم .

یک فصل مشبع مفصلی (۲۹۹ صفحه از ‎OFT‏ صفحة کتاب) در خصوص تاریخ ‎tol‏ و ظهور و انتشار طریقة ایشان و سایر وقایع این طایفه الی سنة ۱۳۱۹ در آن کتاب مندرج است که الحق مصتف داد سخن پروری و بلاغت گستری در آن داده و بطوری اين فصل دلکش و جثاب است و بدرجة جالب دقت و ساحر عقل و هوش است و بنحوی تر و تازه و مملو از روح حیات است که نادر است کسی اين فصل را یک مرتبه بخواند و بکلی حالش منقلب و دگرگون نشود و بعقیدة این بنده هیچوقت هیچ کسی در این موضوع بهتر از این بلکه نزدیک باین هم نتواند نوشت و من تا آنوقت از اين طايفه هيچ اطلاعي نداشتم .

همينقدر مانند ساير مردم میدانستم که بایه یکی از فرق ‎LBM‏ ایران است که در حق ایشان نهایت بیرحمی و قساوت بعمل آمده است، بعد از خواندن این فصل از کتاب کنت دوگوبينو خیالات من بگلی تغییر کرد و شوق شدیدی برای اطلاع از چگونگی حالات اين طائفه بطور تفصیل در من پدید آمد و با خود همیشه میگفتم چه میشد اگر خود بنفسه این طائفه را میدیدم و تاریخ و سرگذشت مذهبی را که اين همه اتباع خود را با این قوت قلب ‎cathy‏ داده است از خود ایشان مشافهة استفسار میکردم و وقایعی را که بعد از ختم موضوع کتان گوبینو یعنی از سنة ۱۳۱۹ الی زماتنا هذا روی داده در موضعی ثبت می نمودم. تا آنکه اتفاقاً در ماه صفر سن ۱۳۰۵ اسبابی فراهم آمد که بایران سفر کردم و قريب يکسال در نقاط مختلفة ایران در گردش بودم و شهر های تبریز و زنجان و طهران و اصفهان و شیراز و بزد و کرمان را سیاحت کردم و با غالب ملل و فرق از مسلمان و بابی و زردشتی در آمیختم و با فضلای ایشان طرح الفت از ریختم و از ایشان معلومات ‎ge‏ بسیار در هر خصوص کسب نمودم و در ماه صفر از سال ۱۳۰۱ بانگلستان مراجعت نمودم

پس از آن سال بعد یعنی سنة ۱۳۰۷ مجدداً بقصد تحصیل اطلاعات ‎ome‏ از تاريخ اين طایفه و سماع شفاهی از رؤسای اين مذهب سفری ‎yam‏ ‏قبرس و شهر ‎(ME‏ نمودم و بملاقات دو برادر رقیب میرزا یحیی توری معروف بصبح ازل در قبرس و ميرژا حسینعلی نوری معروف بهاءالله در مگا نايل آمدم در جزیرة قبرس در شهر ماغوسا(؟) قریب پانزده روز ‎TD‏ رجب . ۱۴ شعبان ۱۳۰۷) ماندم و در این مدت هر روز بملاقات صبح ازل میرفتم و از دو یا سه ساعت بعد از ظهر الی غروب آفتاب در منزل او می ماندم و مداد در دست و سرا پا گوش هرچه او میگفت یادداشت میکردم و هر شب با یک ‎BIS‏ پر از معلومات مهمه و اطلاعات مفیده بمنزل خود مراجعت ميکردم.

برای خرید کتاب نقطه الکاف نسخه چاپی اینجا کلیک نمایید و برای دانلود رایگان به ادامه مطلب مراجعه نمایید.

دانلود کتاب تاریخ جنبش مزدکیان اثر اوتاکر کلیما ترجمه جهانگیر فکری ارشاد

اوضاع داخلی این کشور را با توجه خاصی تعقیب میکردند. نسخه های اصلی آثاری که به زبان فارسی نوشته شده، متأسفانه مفقود گشته اند. البته مراد از این آثار مآخذ رسمی و استاد تاریخی است که در اواخر دوران سلطنت ساسانیان در قرون ششم و هفتم میلادی نوشته شده اند. با وجود آنکه متون مذکور مفقود گشته اند ولی محتوی آنها خوشبختانه تا حدودی باقیمانده است. پس از آنکه اعراب در فاصله سالهای ۶۵۲-۶۳۳ میلادی ایران را اشغال کردند و در قرن هفتم میلادی سراسر شاهنشاهی ساسانی را تحت سلطه خویش در آوردند، توجه ایشان به فرهنگ قوم مغلوب که بعدها از هر جهت بر آنان برتری یافت، روز بروز فزونی گرفت پاره ای از ایرانیان که اسلام آورده و زبان عربی را به نحو احسن آموخته بودند، بدرخواست قوم فاتح جواب مثبت داده برخی از آثار باستانی منجمله نوشته های تاریخی فارسی را به عربی ترجمه کردند.

معروف ترین ترجمان و در عین حال شایسته ترین وقایع نگار این زمان که به توصیف تمدن و گفته ایران پرداخت ابو عمرو عبدالله بن المقفع نام داشته وی که در اصل روز به زردشتی نامیده میشده در حدود سال ۷۵۰ میلادی به دین اسلام گروید و در نزد برخی از اعضای خاندان سلطنتی عباسی به مقامات مهمی دست یافت این مقفع که در ایران تولد یافته بود، بر آثار باستانی ایران که به زبان فارسی میانه نوشته شده بود.

آگاهی کامل داشت و آثار نسبتاً زیادی را به زبان اربابان خود یعنی عربی که بدان تسلط کامل داشت ترجمه کرد. شاهکار وی بدون تردید ترجمه تاریخ مشهور خوتای نامک بود که به زبان فارسی میانه نوشته شده بود خو تای نامک فارسی میانه شامل بخشی از تاریخ ایران بوده که از ابتدای سلطنت قدیمی ترین پادشاه اساطیری این سرزمین کیومرث تا پایان سلطنت آخرین پادشاه بزرگ سامانی «خسروپرویز» (۶۹۸) میلادی) را در بر داشته است. ترجمه مذکور نیز متأسفانه از بین رفته است، ولی قبل از آنکه مفقود گردد. بكرات توسط مورخان عرب مورد استفاده قرار گرفته است. امروزه از روی همین اقتباس ها، نه تنها تا حدودی به چگونگی روایت عربی می توان پی برد، بلکه به متن اصلی فارسی میانه نیز میشود آگاهی یافت. در این کتاب تاریخچه جنبش مزدکیان نیز مورد توجه بوده است.

هارده بر این مأخذ رسمی در البر دیگری نیز مکتب مزدك و تاریخچه آن مورد بحث قرار گرفته است. در عهد ساسانیان در ایران بومی دادبیات سرگرم کننده بوجود آمد که علاقه بر پارهای مطالب دیگر، به تشریح در گیریهای مزدک و سرانجام غم انگیز وی نیز می پرداخت این نوع ادبی را نمی توان دقیقاً با اصطلاحاتی که امروزه در تاریخ ادبیات وجود داری نظیر داستان نوول و یا حتی زمان مشخص ساخت یکی از اینگونه آثار مزدلا نامت و یا آنطور که اعراب ضبط کرده اند کتاب مزدک نام دارد.

برای خرید کتاب تاریخ جنبش مزدکیان نسخه چاپی اینجا کلیک نمایید و برای دانلود رایگان به ادامه مطلب مراجعه نمایید.