کتاب ع‍ق‍اب ک‍م‍ازان اثر سید محمد علی کشاورز صدر
هنگامی که چشم هیچکس از هر طبقه و صنفی حتی دژخیم مخصوص یا فرزند دلبند از بیم غضب نادرشاه لحظه ای بخواب نمیرفت و پادشاهان جهان چه آسیائی و چه اروپائی از وحشت نبوغ کشور گشائی نادر پیوسته اندیشناک و دلواپس بودند و لبه تیز تبرزین خون ریز این قهرمان قهار بالای سر دوست و دشمن سایه افکنده بود در ارتفاعات کوشهستانی دره گز و ابیورد نزدیک سی خانوار از طایفه زند در سیاه چادرهای خود زندگی می کردند.
انها بازماندگان ششصد هفتصد خانوار زند بودمد که پس از قتل عام مردان دلیرشان باباخان چاپشلو بفرمان نادر از حوالی ملایر به بیورد و دره گز تبعید شده و در نتیجه زد و خورد با ازبکان تا این اندازه تقلیل یافته اند.
این سی خانوار رنج دیده و شکنجه کشیده کسانی بودند که از جانب عمال حکومت نادری همواره توسری میخوردند و از طرف ترک تازان ازبک و ترکمن در معرض تاخت و تاز قرار میگرفتند و در هر حال زندهای تبعیدی چه در هجوم ازبکها و ارکمن های سرکش و چه در حملات قشون نادری برای سرکوبی انا لگدکوب طرفین میشدند.
بی شک همین فشاشرهای پی درپی در طرز تفکر و عزم و اراده باقی مانده زندها که از زیر منگنه فشار خارجی و داخلی جان بسلامت برده بودند موثر افتاده و مانند فولادی که چندین بار از کوره گداخته بیرون امده باشد سرسخت و غیر قابل نفوذ شده بودند و دیگر خبر هجوم ازبک که ملازمه با بریدن پستان زنان و ربودن اطفال با نیزه از اغوش مادران داشت یا اعلام ورود نادر که بمنزله فرمان چشم در اوردن و شکم دریدن و سربریدن بود دل دلیران زند را نمیلرزانید و با چنین حوادث خو گرفته بودند و این ماجراها زندگانی روزمره انان را تشکیل میداد و هر لحظه انتظار چنین پیش امدهای خونینی را داشتند.
خرید کتاب ع‍ق‍اب ک‍م‍ازان
از فوت نادر تا شکست خوردن علیمراد خان دورهء زندیه،بویژه فرمانروایی سی ساله کریم خان، علیرغم عمر کوتاه آن از دوره‌های مهم تاریخی ایران بشمار می‌آید،که طی آن ناامنی و کشمکشهای خونین خاتمه یافت و دوره‌ای از نظم و ثبات سیاسی،توأم با آسایش نسبی مردم برقرار شد. در یک بازنگری تطبیقی ساختار سیاسی این حکومت از یک سو و اوضاع جهانی از سوی دیگر،این دوره را از سایر دوره‌ها متمایز نموده، ویژگیهائی چند به این سلسله بخشیده است: اول،عدم پیوستگی ساخت سیاسی این حکومت مانع از ایجاد حکومت مرکزی مطلق العنان و مستبد،آنچنانکه در دوره‌های قبل و بعد از آن وجود داشت،شده بود. دوم، طوایف فارسی زبان زاگرس مرکزی و جنوبی دوباره قدرت گرفند و طویف ترک تبار را که بیش از چند صد سال بر ایران فرمانروایی می‌کردند،به سوئی راندند. سوم،سلسله زندیه بین دو حکومت صفویه و قاجاریه قرار داشت و در سنجشی تطبیقی می‌توان ادعا نمود که این دوره مانند دوره‌ای انتقالی حامل برخی ویژگیهای دوره متقدم و خصوصیاتی از روزگار متأخر خود بود و چهارم،این دوره مصادف با شروع فعالیتهای توسعه‌طلبانه روس و بریتانیا برای کسب حوزه‌های منافع بازرگانی و اقتصادی بود