کتاب آموختن برای زیستن
گزارش دادن كميسيون بين المللي توسعه تعليم و تربيت اخیرا فرصتی دست داده است تا چگونگی آموزش علوم را در چند کشور آسیایی مقایسه کنیم.نکته جالبی که از این مقایسه حاصل آمده،آن بود که در بیشتر این کشورها هم مانند غرب،هدفها را مورد تجدیدنظر قرار داده‌اند و دیگر مانند گذشته،تأکیدی بر ایجاد مهارتهای سنتی و قدیمی نمی‌کنند. پدران ما،زندگی ساده‌ای داشتند.عصر تکنولوژی هنوز آغاز نشده بود.در خانه‌ها یخچال،تلویزیون و تلفن وجود نداشت. با اتومبیل به محل کار نمی‌رفتند و نگران آلودگی هوا و نازک شدن لایه ازون یا باران اسید نبودند.تحصیل آسان بود... ايليچ در برابر جريان غالب كه آموختن را در جهت كسب موقعيت، درآمد و چيز هايي از اين دست مي داند از ايده «آموختن براي زيستن» يا «آموختن براي شدن» (learning to be) دفاع مي كند و به انتقاد از كليت و بنيان مدرسه مي پردازد، چراكه مدرسه نهادي است كه هيچ انعطافي در برابر فرد ندارد و به جاي آنكه مدرسه خود را با خواسته ها و نياز هاي افراد تطبيق دهد، اين افرادند كه بايد خواسته هاي خود را با مدرسه مطابق كنند. مدرسه به تمامي، آموزش را مصادره كرده و تحت سلطه خويش درآورده، بيان داشت: اين انحصاري كردن آموزش در حالي صورت مي گيرد كه افراد پيش از ورود به مدرسه، آموزش هاي بسياري مي بينند، اما مدرسه تنها آن آموزشي را مي پذيرد كه در خود آن صورت گرفته است. فرد پيش از ورود به مدرسه به صورتي آزادانه مي آموزد، اما نقش معلم در مدرسه نقشي حياتي و محوري است. معلم با اتوريته خويش مطالب از پيش آمده شده را در بطن افراد مي گنجاند و به عبارتي به آنها تنفيذ مي كند كه فرد بايد اين آموزه ها را كشف كند و در بستري آزادانه فراگيرد