روضه خلد اثر مجد خوافی، در باب مسائل اخلاقی و اجتماعی و عرفانی نوشته شده است. بنابر آنچه در شرح حال این نویسنده آمده است، بیست سال از وطنش مهاجرت کرده و آنگاه به خواف برگشته است و به تاثیر از گلستان سعدی به نوشتن این اثر یعنی روضه ی خلد پرداخته است. روضه ی خلد شامل هجده باب است. همچنین چهارصد و بیست حکایت و بیش از دو هزار و صد بیت شعر را شامل می شود. در میانه حکایت های روضه خلد، آیات و احادیت و اخباری نیز استفاده شده است و بجا و شایسته از آنها بهره برده شده است. تولد نویسنده این اثر را در یکی از سالهای 675 تا 680 هجری می دانند. تاریخ روشنی از زمان فوت او مشخص نیست لیک به احتمال زیاد تا اواخر نیمه نخست سده هشتم هجری زنده بوده است.

 

rowzeh

 

نمونه ای از نثر کتاب:

آورده اند که هرگاه که مجنون در کوی لیلی بگذشتی، سگان کوی لیلی در وی افتادندی و بهیچ حیله با او آشنا نمی شدند.

منم که با سگ کوی تو دوستی خواهم            
چه جای آنکه زتو حاجتم روا گردد

چنین که در نظرت کمترم من از سگ کوی     
چه حیله تا سگ کوی تو آشنا گردد

کسی گفت: سگان کوی او را مراعاتی کن و نواله ای در پیش افکن، مجنون نان و گوشت آورد، و در پیش سگان کوی لیلی افکند، سگان آن را بوی کردند و نخوردند و قصد مجنون کردند. گفت این را چه درمان کنیم که از دیگران استخوان ستانند و از من نان و گوشت قبول نکنند؟

سؤال کرد ز معشوق عاشقی که چرا                

به نان من سگ کوی تو رغبتی ننمود

جواب داد که رغبت نمی نماید از آنک            

که هست لقمه عاشق همیشه زهرآلود

 

آورده اند که عیسی پیغمبر علیه السلام از ابلیس پرسید که کرا دشمن تر داری؟
گفت : فاسق جوانمرد را. گفت: کرا دوست تر داری؟ گفت زاهد بخیل را، به سبب آنکه فاسق جوانمرد به برکت جوانمردی به توبه رسد، و زاهد بخیل به شومی بخل به ضلالت افتد و به هر دو عالم رنج و محنت بیند.