معرفی کتاب آشنایی با نقد ادبی - دکترعبدالحسین زرین کوب
عبدالحسین زرین کوب نامی آشنا برای اهل ادب ایران است. وی در این کتاب کوشش کرده است تا مبادی و طرق نقد ادبی را همراه با تاریخ تحول فکری انتقادی به اجمال بیان کند. مبادی و طرق نقد ادبی را البته نمیتوان به طور قطع حصر و تعدیل کرد و شاید از همین روست که کسی به نظر تاکنون در صدد بر نیامده است تا ان را نیز مثل سایر فنون ادب به صورت علمی مستقل درآورد و بعضی حتی انتصاب عنوان مبادی و طرقی را برای نقل زائد شمردند و انرا فنی دانستهاند که مبادی و خاصی ندارد و فقط از ذوق و قریحه نقادان مایه میگیرد. شاید این تعبیر برای آنچه امروز نقد ذوقی گفته میشود درست باشد اما نقادی امروز منحصر به نقل ذوقی نیست و در مقابل نقل ذوقی که اکثراً جزئی و خصوصی است نقد علمی قرار دارد که کلی و عمومی است و بنابراین اگر نقد ذوقی را نتوان تحت ضابطه طرق و مبادی درآورد نقدی را که جنبه علمی دارد و بر تاریخ و جامعه شناسی و اخلاق و روانشناسی و زیبایی شناسی مبتنی و متکی است نمیتوان بدون مبادی و طرق مورد نظر قرار داد.
نه همان در نقد نظری که تحقیق کلی در باب شعر و ادب و جهات نفسانی و اخلاقی و اجتماعی آثار ادبی باید به روش و شیوه علمی بحث کرد بلکه در نقد علمی نیز که عبارت از بحث و تحقیق در آثار افراد نویسندگان و شعرا است با اتکا بر طرق و اصول علمی میتوان نتایج بهتر بدست آورد. از همین رو است که تحقیق در مبادی و طرق نقد بدون مطالعه تاریخ تحول فکر انتقادی میسر نیست؛ چیزی که دکتر زرین کوب در این کتاب به خوبی از پس ادای آن بر آمده است.
در این کتاب مولف با اذعان به نقایص و معایب کار خود فقط این ادعا را دارد که در طی نزدیک پانزده سال مطالعه مستمر در این باب به قدر مقدور در تعریف آن به ماخذ و منابعی که در دسترس داشته است رجوع کرده است و در نقد و تحلیل اسناد و مراجع نیز قصوری نورزیده است اما رفع همه نقایص اگر خود مقدور باشد در گرو فرصت دیگر خواهد بود و بررسی و پژوهش سالیان دراز دیگر را ایجاد خواهد کرد و این اثر خالی از هیچ نقصی نیست.