دنیای پست مدرن شرقی
برای توضیح هرچه بهتر و دقیق تر این کتاب ابتدا نیاز به توضیح سبکی داریم که در این آثار ابوتراب خسروی بسیار دیده می شود. چیزیکه می توان آن را به مشخصه بی بدیل اودر نگارش دانست و بی آنکه نام نویسنده آن را بدانید با خواندن داستان پی خواهید برد که داستان را او نوشته است. چیزی که از آن به نام قلم و یا سبک یاد می شود و در ادبیات معاصر چندان زیاد نیست. ولی قبل از آن ابوتراب خسروی را بهتر بشناسیم. ابوتراب خسروی زاده دهه 30 در شهر فسا یکی از شهرستانهای استان فارس است و با لیسانس آموزش ابتدایی سابقه ای طولانی در تعیلم و تربیت کودکان وبه ویژه کودکان دارای مشکلات ذهنی دارد. به گفته خد او هر نویسنده ای تحت تاثیر نویسندگان پیش از خود است و نمی توان این تاثیر پذیری را نادیده گرفت. او کتابهایی چون مسخ و محاکمه کافکا ، اثار هدایت و یا عزاداران بیل غلامحسین ساعدی و برخی از آثار دولت آبادی را شیوه نگارش خود موثر می داند. هرچند که به عقیده حقیر بهره جستن از چنین شاهکارهایی کاری چندان سخت نیست و کاری را باید ارج نهاد که بتواند در میان این آثار راهی برای خود باز کند و پا بر قله ای دیگر بگذارد. کاری که ابوتراب خسروی به حق از عهده آن خوب برآمده است. او بارها برای کتاب هایش جوایز متفاوتی را از آن خود کرده است. جوایزی چون برنده چهارمین و یازدهمین دوره هوشنگ گلشیری برای رمان های رود راوی و ویران و جایزه هفتمین دوره جلال ال احمد برای رمان ملکان عذاب.
سبک او در نگارش را با توجه به مشخصات آن می توان در دسته بندی سورریال قرار دارد. سورریالیسم یا فرا واقع گرایی و یا ابهام گرایی یکی از جنبش های هنری قرن بیستم است که پس از جنبش ساختار شکن و مدرن داداییسم و بر پایه های آن شکل گرفت. داداییسم با از بین بردن چارچوب سخت آثار کلاسیک راه را برای ابجاد جنبش های نوینی چون سورریال باز کرد و به سرعت در تمامی جنبه های ادبی و هنری چون نقاشی، عکاسی و حتی نویسندگی وارد شد. به شکلی ساده می توان سورریال را خواب گردی و رویا پردازی بی تکلف عقل و تفکر دانست. دانستن تعریف یکی از پیشگامان این جنبش هنری یعنی آندره برتون به تصویر ذهنی شما از این سبک کمک خواهد کرد. آندره برتون در تعریف سورئالیسم میگوید: سورئالیسم یعنی خودکاری روانی ناب که از طریق آن، تبیین کارکرد واقعی اندیشه به صورت کلام، نوشتار و یا هر فعالیت دیگر را بر عهده میگیریم؛ اندیشه هایی که فارغ از هرگونه نظارت عقل یا ملاحظات زیباشناختی یا اخلاقی تلقین میشوند. سورئالیسم متکی بر اعتقاد به واقعیت برتر تداعی هایی است که قبلا واپس زده میشدند؛ متکی بر اعتقاد مطلق رویا و به نقش بی غرضانه تفکر است.
دیوان سومنات مجموعه ای است از 12 داستان کوتاه که همگی در سبک سورریال نگاشته شده اند. چیزی که در ادبیات ما کم سابقه و ناشناخته بوده و شاید بتوان آثار خسروی را اغاز دوره ی حیات آنها در ادبیات معاصر ایران دانست. با توجه به این سبک، این داستان ها گویی در رویا روایت می شوند. اشخاص درون انها را می توان به شکل هیبت هایی تصور کرد که گاه آشنا به نظر می آیند. ولی دقیقا همان موقع که احساس می کنید موفق به باز کردن گره شخصیت آنها شده اید چنان از تو فاصله می گیرند و در فضای مه آلود داستان ها گم میشوند که باز به همان هیئت شبح مانند درمی آیند. نگاه او به ادبیات کهن و تاثیر پذیری او را در سبک نگارشش به وضوح می توان دریافت و جمله های کوتاه و پرهیز از اطناب را میتوان در همه داستان های این مجموعه مشترک یافت.
حس شیرین خواندن داستانی چون مینیاتور که به ظاهر سرگذشتی عشقی است از دست رفته در دنیای رنگ و نقش و یا فضای کاملا غیرواقعی داستان ردپای مرد کهربایی که در خدمت مفهومی بسیار زیبا به کار گرفته شده است. سرگردانی بی انتها و غریب شخصیت ها در حضور که مانند هیچ داستانی نیست. وشاید اوج هنر در ساختن دوری زیبا در زندگی. دوری عاشقانه و بی انتها که هر بار در شروع تازه اش انتهای دیگری را رقم خواهد زد.نامگذاری شخصیت های آن نیز در وهم آلود بودن هرچه بیشتر این داستان نقشی بسزا دارد. جایی که گذشته وآینده در کنار حال هستند و با هم در داستانی نقش بازی میکنند که به آن در بهترین توضیحش همه زمانی می گویند. در همه این داستانها زمان و مکان در هم تنیده می شوند و هیچ جای مشخصی را نمی توان یافت که مطمین باشی واقعی است و یا وهم. و این دقیقا جایی است که همه ما ایستاده ایم. جایی در میان رویا و حقیقت. برزخ بی پایان زندگی...