سر و ته یک کرباس نوشته ی پیشوای داستان نویسی نوین در ایران، محمدعلی جمالزاده می باشد. این اثر درباره دوران کودکی نویسنده، برهه ای که در اصفهان زندگی میگذرانده، می باشد و به قول ایشان: این کتاب تقریباً بالتمام داستان و سرنوشت کودکی نویسنده است و از آنجایی که میدان آن حوادث و وقایع اصفهان است، آن را می توان اصفهان نامه نیز خواند. نخستین اثر داستانی جمالزاده یکی بود یکی نبود در برلین انتشار یافت و پس از آن نثر داستانی جمالزاده به شیوه همان اثر نخست ادامه یافت. نثر جمالزاده، ساده و روان و به دور از تکلف و تعقید در کلام می باشد. تمام واژه ها، ترکیبات، اصطلاحات، مثلها و تکیه کلامها و دشنامها از زبان کوچه و بازار و از زبان محاوره گرفته شده است. این شیوه در واقع شیوه ای می باشد که همگام و همراه با جریان مشروطیت در ایران رشد و بالندگی یافت و جمالزاده به عنوان نخستین کسی که تکنیک های داستان نویسی غربی را به کار گرفت، این شیوه و روش را به اوج رساند.

 

656957 9OOyPUFI

 

همانجور که در سطر پیش اشاره کردیم، این کتاب درباره برهه ای از زندگی جمالزاده می باشد که در زادگاه خویش - اصفهان - زندگی می کرده است. ایشان درباره این شهر در همین داستان می نویسد:
در توصیف مردم آن همین قدر کافی است که به حکم قناعت پیشگی که خصلت ممتازه آنان است در حق شهری که به راستی به صد جهان می ارزد به نصف جهان قانع گردیده اند .
اصفهانی از مخلوقات ممتازه این عالم است . هر کس با او سر و کار پیدا کرده می داند که مانند همان منار جنبان که آن همه اسباب مباهات و تفاخر کوچک و بزرگ آن شهر است اصفهانی اگر عمری هم لرزان باشد باز همواره بر جای خود استوار و بر خر خود سوار است و درست مثل زاینده رود وقتی هم خشک باشد باز تازه سرچشمه هزار طراوت و سرسبزی است .

 

بخشی از نثر داستان:
گفتم پس چه باید کرد ؟
گفت همه ی بد بختی ما ناشی از همین ظلم است . مردم این خاک به قدری به ظلم خو گرفته اند که تصور می کنند همه جای دنیا همین طور است و هر آدمی باید به زیر دست خود زور بگوید و از بالا دست خود زور بشنود . هیچکس نمی خواهد باور نماید که در روی کره ی زمین مردمی به مظلومی و بیچارگی ما مردم ایران پیدا نمی شود . تا ریشه ی ظلم از این دیار کنده نشود هیچ کاری روی اصلاح به خود نخواهد دید و همیشه همین آش خواهد بود و همین کاسه یعنی قانون اساسی کار کردن خر و خوردن یابو که در سر تا سر این مملکت جاری و ساری است بر قرار خواهد بود و هر خاکی هم به سرمان بریزیم و هر جانی هم که بکنیم از مشروطه درست کردن و مجلس عدالت و مساوات برپا ساختن گرفته تا تنظیم مالیه و تأسیس قشون و حتی تعمیم معارف و تکثیر مدارس همه بی فایده و بلا ثمر خواهد بود و تنها فرق معامله این می شود که امروز مردم بیسوادی اسیر و ذلیلند و فردا مردم مدرسه رفته و تاریخ و جغرافی دانی ذلیل و اسیر خواهند بود و بس و حتی شاید به ملاحظه ی همین کوره سواد و معرفتی که به دست آورده اند تاثیر ظلم و بیداد در آنها سخت تر و تلخ تر و جانفرساتر هم باشد

برای خرید کتاب سر و ته یک کرباس اینجا کلیک نمایید