در کتاب اندیشه های کلامی شیخ مفید تاريخ كلام شيعه دوازده امامي يكي از موضوعاتي است كه نه فقط محققان غربي، بلكه محققان مسلمان از جمله شيعيان، نيز تاكنون كمتر بدان پرداختهاند، به طوري كه هنوز يك كتاب جامع در تاريخ كلام شيعه تدوين نشده و مسائل خاصي كه متكلمان بزرگ شيعه اماميه مطرح كردهاند و مواردي كه با كلام اهل سنت مشابه است و مسائلي كه مورد اختلاف و نزاع آنان بوده است بررسي نشده است. براي رسيدن به اين مقصود لازم است كه ابتدا آراء و نظريات هر يك از بزرگان اين مذهب(مانند ابن بابويه، شيخ مفيد، سيد مرتضي، شيخ طوسي، و خواجه نصير)مستقلا مورد بررسي قرار گيرد و درباره هر يك از آنان كتاب و بلكه كتابهايي مستقل تأليف شود. انديشههاي كلامي شيخ مفيد حاصل تحقيقي است كه دانشجو و محققي انگليسي زبان به نام مارتين مكدرموت درباره يكي از محدثان و فقها و متكلمان بزرگ شيعه اماميه، يعني ابو عبد الله محمد بن محمد بن نعمان الحارثي بغدادي(متوفي 413)ملقب به ابن المعلم و مشهور به شيخ مفيد به عمل آورده است. تحقيقي كه در اين اثر صورت گرفته است جنبهاي تطبيقي دارد.مؤلف پس از يك مقدمه كه در آن به معرفي شيخ مفيد و آثار و مقام او در تاريخ علم كلام پرداخته مطالعات تطبيقي خود را بر سه بخش تقسيم كرده است.در بخش اول آراء شيخ مفيد تشريح و با آراء معتزله مقايسه شده است.در بخش دوم آراء شيخ با آراء و نظريات استادش ابن بابويه قمي و در بخش سوم با آراء شاگرد او، سيد مرتضي، مقايسه شده است. بخش اول، كه در واقع قسمت اعظم كتاب را تشكيل ميدهد، مشتمل بر يازده فصل است.آراء شيخ مفيد درباره مسائل مختلف علم كلام در ضمن فصول اين بخش تشريح شده و در عين حال با آراء معتزله مقايسه شده است.متكلمي كه از مذهب معتزله آرائش مورد نظر مؤلف بوده است قاضي عبد الجبار صاحب كتاب المغني است كه كمي قبل از شيخ مفيد ميزيسته است. در فصل اول، نظام كلامي شيخ مفيد و عبد الجبار به طور كلي تشريح شده است.در فصول ديگر اين بخش مسائل اخلاقي و نقش عقل در خداشناسي، مصلحت انسان و لطف الهي، نبوت و امامت و صفات خدا و مسأله عدل و فلسفه طبيعي و اسماء و وعدو وعيد و بالأخره مسائل فقهي و شرعي مورد بحث قرار گرفته است.